Κάθε τόπος, κάθε γειτονιά στην Ελλάδα έχει θρηνήσει θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Κάποτε οι Γερμανοί εκτελούσαν εκατοντάδες ως αντίποινα, κάποτε λιγότερους. Ο δρόμος της Ταξιαρχών εδώ στην Τρίπολη έχει υπάρξει τόπος εκτέλεσης για δέκα Έλληνες, τους οποίους οι Γερμανοί κρέμασαν από τα μπαλκόνια των σπιτιών δεξιά και αριστερά του δρόμου, ως αντίποινα και προς παραδειγματισμό. Μια πράξη σκληρή, νοσηρή, μια πράξη που αντί να επιδεικνύει δύναμη, δείχνει σε όλο τους το μεγαλείο την παραφροσύνη και την κτηνωδία της γερμανικής κατοχής.

Τους είχαν προειδοποιήσει οι Γερμανοί τους κατοίκους της Τρίπολης, όπως και εκείνους όλης της χώρας: τον Οκτώβρη του 1944, είχαν τοιχοκολλήσει στο περίπτερο του Μεγάλου Καφενείου στην πλατεία Αγίου Βασιλείου την προκήρυξη του στρατιωτικού διοικητή Νότιας Ελλάδας που προειδοποιούσε ότι ο φόνος ενός Γερμανού θα πληρωνόταν με το αίμα πενήντα Ελλήνων. Όμως, η αντίσταση στην Ελλάδα δεν γνώριζε από απειλές.

Το πρώτο δεκαήμερο του Γενάρη εκείνης της χρονιάς, ένας Γερμανός αξιωματικός και ο διερμηνέας του έπεσαν νεκροί από χτύπημα της οργάνωσης της νεολαίας στην Τρίπολη. Το πρωινό της 15ης Γενάρη, πολύ νωρίς και προτού φέξει, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, δύο γερμανικά καμιόνια αποβίβασαν Γερμανούς αξιωματικούς στην οδό Ταξιαρχών, οι οποίοι είχαν πάει εκεί προκειμένου να επιθεωρήσουν τον χώρο, και συγκεκριμένα τα μπαλκόνια 5-6 σπιτιών. Χτυπούσαν τις πόρτες και ανέβαιναν στα σπίτια, μη δίνοντας εξηγήσεις στους ενοίκους τους. Οι διαμένοντες στην Ταξιαρχών φοβούνταν για συλλήψεις. Αλλά οι Γερμανοί είχαν άλλο πράγμα στο μυαλό τους.

Έβγαιναν στα μπαλκόνια και κοιτούσαν να δουν αν ήταν ικανά να κρατήσουν το βάρος του εγκλήματος στο οποίο θα προχωρούσαν. Δοκίμαζαν τα κάγκελα των μπαλκονιών και τις αντοχές τους, ενώ στις ερωτήσεις των ενοίκων απαντούσαν με σπρωξίματα και χαστούκια. Κρατούσαν στα χέρια τους καλώδια και ανέβαζαν στα σπίτια σκαμνιά. Έβγαιναν στα μπαλκόνια, και όταν έβλεπαν κάποιον γείτονα να ανοίγει το παραθυρόφυλλο, τον διέταζαν να το κλείσει και να μείνουν όλοι στα σπίτια τους. Η κυκλοφορία επιτρεπόταν από τις 7:00 το πρωί.

Οι ένοικοι των οικιών Βασιλόπουλου, Μάντη, Παπαοικονόμου, Βαλτετσιώτη, Μπιρμπίλη, Γιανναρά, αλλά και μια αθώα ακακία με δύο μεγάλα κλαδιά στο πλάτωμα του Καρνέζη, ένιωθαν ότι κάτι κακό επρόκειτο να συμβεί, αλλά δεν μπορούσαν να αντιληφθούν το μέγεθος της κτηνωδίας.

Όταν οι Γερμανοί είχαν πια «σκηνοθετήσει» το έργο τους, και γνώριζαν πού θα κρεμούσαν από έναν πατριώτη, στα σπίτια της οδού Ταξιαρχών δεξιά και αριστερά, δύο καμιόνια στάθμευσαν έξω από τα σφαγεία, που είχαν διαμορφωθεί σε φυλακές. Οι αξιωματικοί φώναξαν δέκα κρατουμένους. Ανάμεσά τους και ο Στέφανος Δεληγιάννης, ο οποίος είχε συγκρατούμενο τον πατέρα του. Μόλις αντιλήφθηκαν ότι θα τους εκτελούσαν, ο πατέρας έπεσε στα πόδια του αξιωματικού να πάρει εκείνον και να χαρίσει τη ζωή στον γιο του, για να εισπράξει μια γερή κλωτσιά. Τους έδεσαν τα χέρια με καλώδια και τους πέταξαν μέσα στα δύο καμιόνια.

Περίπου στις 7:00, έφεραν τους κρατουμένους στον χώρο του μαρτυρίου: τους αποβίβασαν από τα καμιόνια και τους ανέβασαν στα σπίτια που θα άφηναν μαρτυρικά την τελευταία τους πνοή. Πολλοί περίοικοι αφουγκράζονταν πίσω από τις χαραμάδες των παραθυρόφυλλων και κάποιοι, που τότε ήταν παιδιά, έβλεπαν μέσα από τα κλειστά παντζούρια. Αλλά όλοι άκουγαν. Από το στόμα του ενός τον εθνικό ύμνο, από το στόμα ενός άλλου πατριώτη το «ζήτω η λευτεριά!».

Οι Γερμανοί είχαν βάλει από δύο κρατουμένους στην άκρη των μπαλκονιών, και δύο στα γερά κλαδιά της ακακίας. Γύρω από τον λαιμό τους είχαν θηλιά από καλώδιο, και τα χέρια τους ήταν δεμένα. Ακούστηκε ένας πυροβολισμός, και μετά οι Γερμανοί στρατιώτες κλώτσησαν τα σκαμνιά. Το έγκλημα είχε συντελεστεί.

Αργότερα το πρωί, οι Γερμανοί έφυγαν, αφήνοντας πίσω τους τα άψυχα κορμιά των απαγχονισθέντων. Τότε ο κόσμος βγήκε στον δρόμο και αποκαλύφθηκε η φρίκη. Έως το απόγευμα, όλοι οι κάτοικοι της πόλης είχαν περάσει από εκεί. Κατάρες, μοιρολόγια, κλάμα σε όλη την οδό Ταξιαρχών. Οι Γερμανοί ήθελαν να αφήσουν τα κορμιά των πατριωτών κρεμασμένα στα μπαλκόνια για τρεις μέρες, προς παραδειγματισμό. Ωστόσο, διαμαρτυρήθηκαν οι κάτοικοι και το απόγευμα της ίδιας μέρας τους κατέβασαν από τα μπαλκόνια.

Οι οκτώ από τους μάρτυρες είχαν καταγωγή από τη Μεσσηνία, και ετάφησαν στο νεκροταφείο της Μεταμόρφωσης. Οι δέκα που άφησαν την τελευταία τους πνοή στην οδό Ταξιαρχών ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού, είναι οι:

Δεληγιάννης Στέφανος

Εξαρχέας Αντώνης

Ζυγούρης Γεώργιος

Μαυροειδής Φώτιος

Μαρούς Κων/νος

Πανούσης Γιάννης

Σουμπλής Θανάσης

Σταυρόπουλος Νικόλαος

Τσεμπέρης Κώστας

Φωκάς Μαρίνος

Αύριο Κυριακή 8 Μάρτη, τιμάται η μνήμη τους στον Ιερό Ναό των Παμεγγίστων Ταξιαρχών, όπου θα πραγματοποιηθεί αρχιερατικό μνημόσυνο, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. Αλεξάνδρου, τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο, αλλά και ομιλία του κ. Γεώργιου Πραχαλιά, μέλους της Εταιρίας Πελοποννησιακών Σπουδών.

Όπως είπαμε στην αρχή, πολλά τα μέρη στην Ελλάδα που έχουν μαρτυρήσει. Και που αναγκάζουν κάθε τρεις και λίγο, σε κάθε επέτειο σφαγής, τη γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα να δηλώνει εγγράφως ή με την παρουσία κάποιοι Γερμανού επιτετραμένου τη μεταμέλεια των σύγχρονων Γερμανών για τα εγκλήματα των προγόνων τους. Εμείς οφείλουμε να μην ξεχάσουμε, ακόμα και αν ο χρόνος φέρνει τη συγχώρεση. Εξάλλου, ο κόσμος δεν προχωρεί με το μίσος και την εκδίκηση. Όμως εγκλήματα σαν και αυτό, δεν δήλωναν απλώς την κατάκτηση μιας χώρας από μια άλλη αλλά ένα πρωτόγνωρο μίσος και αποτελούν έκφραση παράνοιας και σαδισμού.

Γαλανιάδη Εύα