Ο Φώτης Μπράβος, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τρίπολη, είναι από τους συντοπίτες μας που έχουν γράψει τις δικές τους χρυσές σελίδες στον αθλητισμό. Οκτώ φορές Βαλκανιονίκης, ο μοναδικός Έλληνας που έχει βραβευθεί τόσες φορές, ένας άνθρωπος με ζωντάνια πνεύματος, οξυδερκής, πειθαρχημένος και με μεγάλη αγάπη για το άθλημα το οποίο τίμησε με ήθος και ακούραστα, παραχώρησε δύο συνεντεύξεις, μία στους «Αρκαδικούς Ορίζοντες» τον Σεπτέμβριο εφέτος και μία το 2012 στην ιστοσελίδα horseriders.gr, μέσα από τις οποίες θα τον γνωρίσουμε σήμερα.

Σημειωτέον ότι ο Φώτης Μπράβος είναι γιος του τηλεγραφητή Νικόλαου Μπράβου, ο οποίος έσωσε την Τρίπολη από βομβαρδισμό το 1940, κρεμώντας από το καμπαναριό του Αγίου Βασιλείου ένα λευκό σεντόνι για να το δουν τα αεροπλάνα και να μην βομβαρδίσουν την πόλη (δείτε ΕΔΩ το αφιέρωμα του Arcadia Portal).

«Είμαι Αρκάς, γεννήθηκα στη Δαριώτου 6 στην Τρίπολη, στο κέντρο».

Ο οκτάκις Βαλκανιονίκης, ο οποίος, αξίζει να σημειωθεί, έχει δώσει στην Ελλάδα συνολικά 250 κύπελλα στην ιππασία και στην ξιφασκία στην οποία έχει επίσης σπουδαίες διακρίσεις, γεννήθηκε στην Τρίπολη από όπου έφυγε το 1955 για να φοιτήσει στη Σχολή Ευελπίδων. Κατετάγη ως αξιωματικός ιππικού στα τεθωρακισμένα και βρέθηκε στη Λάρισα. όπως λέει ο ίδιος, δεν είχε ασχοληθεί ποτέ με την ιππασία, μάλιστα... φοβόταν κιόλας. Μετά, πήγε στη Σχολή Εφαρμογής Ιππικού στη Λάρισα, όπου έμεινε έναν χρόνο επειδή το 1957 διαλύθηκε και δημιουργήθηκε η πρώτη ίλη ιππικού, πρώην Ίλη Βασιλικής Φρουράς. «Ήταν το ιππικό το οποίο συνόδευε τον βασιλιά και τους πρεσβευτές οι οποίοι έρχονταν στην Ελλάδα για διαπιστευτήρια στα ανάκτορα. Μετά από όλη αυτή τη διαδικασία, πήγα έναν χρόνο στο Άαχεν στη Γερμανία. Έκατσα έναν χρόνο στη Γερμανία, και γυρίζοντας ανέλαβα τότε να εκπαιδεύσω στην ιππασία τον διάδοχο Κωνσταντίνο, τη Σοφία και την Ειρήνη. Στην Ειρήνη δεν της άρεσε τόσο πολύ», εξομολογείται στον Δημήτρη Γιαννακούρα.

Σημειωτέον ότι ο κ. Μπράβος δίδαξε και εκείνος στη Σχολή Ευελπίδων το 1958 έχοντας δίπλωμα προπονητού από την σχολή εφαρμογής ιππικού. Για να γίνεις προπονητής τότε, έπρεπε να φτιάξεις ένα άλογο και να το παρουσιάσεις στους αγώνες όπως επίσης και να πάρεις κάποιους μαθητές και να τους φτάσεις σε ένα επίπεδο. Στην πορεία ο στρατηγός Οικονομάκος του πρότεινε να πάει στη διάσημη ιππική σχολή Saumur της Γαλλίας αλλά ο ίδιος προτίμησε να παραμείνει στην Ελλάδα.

Ο Φώτης Μπράβος έμεινε 28 χρόνια στα ανάκτορα, ως αξιωματικός και ως αθλητής. «Ανέλαβα τον Κωνσταντίνο στην ιππασία, του άρεσε πάρα πολύ. Μάλιστα, είχε λάβει μέρος και σε αγώνες. Μετά όμως, όταν έγινε διάδοχος, είπε ο Παύλος ότι η ιππασία είναι ένα επικίνδυνο άθλημα για έναν διάδοχο και τον σταμάτησε». Στους Βαλκανικούς Αγώνες το 1973 στου Γουδή κερδίζει το χρυσό μετάλλιο. Και ξανά το 1974, στην Κωνσταντινούπολη.

Τα άλογα, όπως λέει ο ίδιος, τα έπαιρναν από τη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία από σχεδόν πουλάρια, κατ' αρχάς για να τα ετοιμάσουν για τη συνοδεία των βασιλέων και των βουλευτών. «Από αυτά, διαλέγαμε ορισμένα και τα φτιάχναμε και τα πηγαίναμε στους αγώνες, ενώ όλοι οι άλλοι στην Ελλάδα τα παίρνανε έτοιμα, από το εξωτερικό (Ιρλανδία, Γαλλία, Γερμανία). Τότε, ένα άλογο στοίχιζε και 300.000 δραχμές».

Στην ερώτηση αν είχε ο ίδιος κάποια οικονομική στήριξη, απαντά: «Όχι, αυτά ήταν του Στρατού. Και μάλιστα τότε, ο ΣΕΓΑΣ έδινε σε όλους τους Βαλκανιονίκες 3.000 δραχμές. Εγώ, ως αξιωματικός, απαγορευόταν να πάρω χρήματα από αλλού, κι έτσι έμεναν πάλι στο κράτος. Όσες φορές πήγαινα έξω και νικούσα, τα χρήματα πήγαιναν στον ΣΕΓΑΣ. Πήγα σε αγώνες στην Τυνησία. Οι Πανευρωπαϊκοί Αγώνες στην Τυνησία ήταν πάρα πολύ ωραίοι, εκεί ήρθα δεύτερος. Το 1966 στη Ρώμη σε Πανευρωπαϊκούς Αγώνες ήρθα πέμπτος, εκεί πια ήταν όλα τα αστέρια, Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Ισπανοί, ήταν οι αδελφοί Βιτζέο, οι οποίοι είχαν κερδίσει την Ολυμπιάδα, αλλά μπόρεσα και επέπλευσα ανάμεσα σ' αυτούς και πήρα την πέμπτη θέση».

Η ίλη του ιππικού, είτε ως συνοδευτική είτε ως τιμητική φρουρά, διαλύθηκε το 1986 επειδή, όπως λέει και ο ίδιος, «ήταν αγκάθι, έτσι το αποκάλεσαν, της βασιλικής οικογένειας. όλα τα Βαλκάνια αυτή τη στιγμή έχουν ιππικό. Δεν μιλάω για Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία Γαλλία. Μάλιστα, κατέστρεψαν και τις 160 στολές υπ' αριθμ.1, που φορούσαν οι στρατιώτες και καθεμία από αυτές κόστιζε 10.000 δραχμές. Δόθηκε εντολή και τις κάψανε. Υπάρχει μόνο μία στο Μουσείο Αθηνών. Και τα σπαθιά τα σπάσανε, ήταν σπάθες που είχε δωρίσει η Γαλλική Κυβέρνηση για το ελληνικό ιππικό. Ωραία σπαθιά».

Ο Φώτης Μπράβος αποστρατεύτηκε το 1986 και όλα αυτά τα χρόνια έπαιρνε μέρος στους αγώνες. «Κάθε χρόνο γίνονταν προκριματικοί αγώνες, προκρινόμουν και πήγαινα στους Βαλκανικούς Αγώνες και ήμουν ο μοναδικός Έλληνας που κέρδισε οκτώ Βαλκανιάδες, ουδείς άλλος. και έχω και το ύψος. Τότε ήταν σχεδόν παγκόσμιο, ήταν 2,15 μ. ύψος με 3,5 μ. φάρδος. Αυτή τη στιγμή έχει φθάσει στα 2,47 μ., το έχει ο Βίγκλερ, ένας Γερμανός, με τον οποίον στο Άαχεν ήμασταν μαζί, πάρα πολύ καλός, και στη Ρώμη ξανασυναντηθήκαμε».

«Η ιππασία είναι ένα αγώνισμα για πρωταθλητισμό, ακριβό σπορ, μην κοροϊδευόμαστε. Αν δεν ήταν ο Στρατός, εγώ δεν θα ήμουν πουθενά. Μόνο ο Στρατός έπαιρνε άλογα για τη βασιλική φρουρά, παίρναμε άλογα, τα φτιάχναμε και πηγαίναμε σε αγώνες». Υπήρχε, δηλαδή, μεράκι και αγάπη για το άθλημα. Δεν έπαιρναν έτοιμα άλογα των 800.000 δραχμών, αλλά τα εκπαίδευαν από μικρά.

Αναφέροντας τους ουκ ολίγους, αλλά όχι σοβαρούς, τραυματισμούς του, και εξηγώντας ότι πολλές φορές είχε φάει τούμπες, αλλά υπήρχε άμμος από κάτω, στο Ιπποδρόμιο όπου προπονείτο, εκφράζει το παράπονό του για το γεγονός ότι το κλειστό Ιπποδρόμιο μετατράπηκε σε γραφεία: «Δεν υπάρχει τα Βαλκάνια τέτοιο Ιπποδρόμιο, κλειστό Ιπποδρόμιο. Δυστυχώς έχει γίνει γραφεία». 

Πώς εκπαιδεύεται ένα άλογο; «Τα άλογα έχουν τη νοημοσύνη που έχει ένα παιδί τεσσάρων ετών. Εκεί ψάχνουμε με διάφορα τεχνάσματα να δούμε ποιο από τα άλογα αυτά έχει ''περισσότερο μυαλό'', με ορισμένες ασκήσεις. Εκεί το παίρνουμε και αρχίζουμε να το εκπαιδεύουμε».

«Ένα πολύ καλό άλογο δυστυχώς μπορεί να χαλάσει πολύ εύκολα από έναν άπειρο ιππέα».

Το άλογο είναι ζωντανός οργανισμός, δεν είναι μηχανάκι να πηγαίνει μονίμως μπροστά. Και αν αρχίσει να πηγαίνει πίσω χάθηκε το παιχνίδι.

Του λείπουν τα άλογά του; «Σου δίνει χαρές και λύπες το ίδιο άλογο. Το άλογο με το οποίο έσπασα το ρεκόρ είχε λάβει πιο πριν σε μια κατηγορία στο 1,30 μ. και κάποιος ''έξυπνος'' στο προτελευταίο εμπόδιο πάνω από το θεωρείο έβγαλε φωτογραφία με φλας και το άλογο φοβήθηκε. Ξαναγυρίζω να πηδήξει και το άλογο δεν πήγαινε κι έτσι αποκλείστηκα στο αγώνισμα αυτό. Μετά, στο ίδιο αγώνισμα, έσπασα το ρεκόρ, το 2,15 μ.. Καταλαβαίνετε ότι είναι έμψυχο υλικό».

Νομίζω ότι το άλογα καταλαβαίνει την επιβράβευση. Του δίνουμε να φάνε κομματάκια ζάχαρη, το χαϊδεύει ο ιππέας, ο άνθρωπος που το βραβεύει. Μόνο που δεν μιλάνε κάποια από αυτά! 

Μετά την αποστράτευσή του το 1986, ως συνταγματάρχη, ακολούθησε την προπονητική. Στην αρχή πήγε στον Γέρακα, στον Ιππικό Όμιλο Αθηνών, τον οποίον θεωρεί πολύ σκληρό: «Έκατσα τρία χρόνια, έβγαλα πρωταθλητές και Βαλκανιονίκες. Είχαμε πάει και στο Κλάγκενφουν της Γερμανίας σε διεθνείς αγώνες. Όλα τα μετάλλια τα έχω πάρει σε αγώνες. Έχω φτάσει στην Πετρούπολη ως υπίλαρχος τότε, επειδή ήμουν και προπονητής Ελλάδος στην ξιφασκία». Ο Φώτης Μπράβος διέπρεψε, όπως είπαμε, και στην ξιφασκία. Το 1966 βγήκε πρωταθλητής στην ξιφασκία, στην οπλομαχία, στο όπλο σπάθη. Έλαβε μέρος σε Βαλκανικούς Αγώνες και είναι επίτιμο μέλος της Αθηναϊκής Λέσχης.

Πότε ένας προπονητής είναι καλός; «Ο προπονητής πρέπει να δίνει την ψυχή του στον μαθητή του και όταν ο μαθητής τον πιστεύει μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Το Α και το Ω είναι η ανάπτυξη, από εκεί βγαίνουν οι ιππείς. Και εδώ είναι πολύ σημαντική η δουλειά του σχεδιαστή διαδρομών, πρέπει οι αποστάσεις να είναι σωστές για να μην έχουμε περιστατικά όπου ένα άλογο μπορεί να πέσει μέσα στο εμπόδιο και να φοβηθεί ή να απογοητευτεί ο ιππέας».

Την περίοδο 1986-1989 πήγε ως προπονητής στον Ιππικό Όμιλο Αθηνών στον Γέρακα, όλοι οι παλιοί θα το θυμούνται. Οι αθλητές που συμμετείχαν στους Βαλκανικούς προπονούνταν 6-9 το πρωί. Θυμάται να διακρίνονται στους Βαλκανικούς του 1987 τρεις αμαζόνες του ομίλου, οι  Γόντικα, Κατσάμπα και Μαρινοπούλου.

Το 1989, στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του ομίλου ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί μετά τους αγώνες χωρίς να το γνωρίζει κανείς, ούτε καν ο τότε πρόεδρος και φίλος του Νίκυ Σκένδερ. Ο λόγος ήταν ότι είχε έρθει η ώρα να κάνει κάτι δικό του. Ήταν η χρονιά που άνοιξε τον Ιππικό Όμιλο Κίτρινο Ρόδο. Αντικαταστάτης του ήταν ο σημερινός προπονητής του Ιππικού Ομίλου Ελλάδος, Άρης Κυπραίος.

Σημαντικό για να αποφύγουμε τους τραυματισμούς, λέει ο ίδιος,  είναι η προθέρμανση. «Βλέπω ορισμένους να αρχίζουν καλπασμό αμέσως ή να πηδάνε εμπόδια μετά από 5 λεπτά. Δείτε το από εμάς, μπορούμε αμέσως μόλις σηκωθούμε από το κρεβάτι να αρχίσουμε να τρέχουμε; Για να πηδήξει ένα άλογο χρειάζεται τουλάχιστον μισή ώρα προθέρμανση με ευκαμψίες και άλλες ασκήσεις για τους μύες.

»Σήμερα αποφεύγω να πηγαίνω στους αγώνες γιατί βλέπω ορισμένα πράγματα που με στεναχωρούν. Όπως ορισμένα άλογα που έχω δουλέψει και είχαν φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο τώρα να μην πηδάνε ούτε στο 1μ. Ή όταν ορισμένοι τιμωρούν σκληρά ένα άλογο μπροστά στον κόσμο επειδή σταμάτησε ή έριξε ένα εμπόδιο. Για μένα σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε οι κριτές να του απαγορεύσουν τη συμμετοχή στους αγώνες για τουλάχιστον έναν χρόνο».

Πώς βλέπει την ιππασία στην Ελλάδα; «Παλιά τα πράγματα ήταν πιο αγνά, ο κόσμος του αθλήματος είχε περισσότερο μεράκι. Χρειάζεται περισσότερη ευσυνειδησία στην ιππασία και όχι τσαμπασιλίκι. Όσοι ασχολήθηκαν με το τσαμπασιλίκι έβγαλαν αρκετά χρήματα, εμένα δεν μου άρεσε αυτή η ιστορία…

»Έχουν σταματήσει πολλοί αθλητές που δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και απογοητεύτηκαν. Τη μία φταίει το άλογο, την άλλη ο αθλητής, για μένα είναι καθαρά ευθύνη του προπονητή να μπορέσει να κρατήσει το άλογο και τον αθλητή στο επίπεδο που μπορούν να φτάσουν σύμφωνα με τις δυνατότητες τους».

«Πρέπει η ομοσπονδία να διαθέσει και πάλι κονδύλια για να αγοράσει άλογα που θα διαθέσει σε αθλητές, να στηρίξει οικονομικά τους ομίλους, να δοθούν κάποια άλογα σχολής στους ομίλους. Μην υποτιμάτε τα άλογα σχολής, είναι εργάτες που θα σου βγάλουν 2-3 μελλοντικούς αθλητές σε αντίθεση με τα αθλητικά άλογα που αναδεικνύουν μόνο τον αθλητή που του ανήκει.

»Σήμερα η ομοσπονδία δεν στηρίζει τους ομίλους και προσπαθεί ο κάθε όμιλος ατομικά να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του. Ως ιδιοκτήτης του Κίτρινου Ρόδου θυμάμαι αρκετές φορές να βάζω χρήματα από την τσέπη μου, ακόμα και παραμονές Χριστουγέννων το δώρο από την σύνταξη να πηγαίνει για να καλυφθούν οι μισθο»ί. 

Τι γνώμη έχει για την τουριστική ιππασία, η οποία έχει εμφανιστεί και στην Αρκαδία τα τελευταία χρόνια; «Στην Ελλάδα η τουριστική ιππασία είναι σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Αυτός που ενοικιάζει ένα άλογο, έχει μεγάλη ευθύνη. Δεν νομίζω να έχουν δίπλωμα κανένας. Κι αν συμβεί κάποιο ατύχημα, που συμβαίνει, ποιος θα λογοδοτήσει; Αυτοί οι οποίοι διδάσκουν ιππασία ή πάνε βόλτα, πρέπει να έχουν δίπλωμα, να φοράνε γιλέκο, κράνος...».

Για τη θεραπευτική ιππασία και τις ευεργετικές της ιδιότητες, έχει να διηγηθεί μια ιστορία αληθινής δύναμης: «Κάνει πάρα πολύ καλό. Είχα ένα παιδί στο Καπανδρίτι, δεν θέλω να πω το όνομά του, που δεν μπορούσε να περπατήσει. Αυτή τη στιγμή είναι καθηγητής πανεπιστημίου».

Θα μπορούσε ο Δήμος Τρίπολης να έχει μια μικρή σχολή ιππασίας; «Θα μπορούσε κάλλιστα να έχει μια σχολή με 7-8 άλογα, σε έναν κλειστό χώρο, όπου θα έρχονταν τα παιδιά να μαθαίνουν, από την Στ' Δημοτικού, το Γυμνάσιο, το Λύκειο, φοιτητές, όπως είχαμε κάνει το 1974. Αυτά ήταν όλα δωρεάν από τον Στρατό τότε. Λοιπόν, κάθε Δήμος θα μπορούσε να μαζέψει τα παιδιά να αγαπήσουν το άθλημα της ιππασίας. Είναι ένα άθλημα το οποίο γυμνάζει από το μυαλό ως τα ποδαράκια μας».

Στην ερώτηση αν ο Δήμος Τρίπολης τον έχει τιμήσει ποτέ, απαντά: «Ποτέ, ποτέ, ποτέ. Με έχουν τιμήσει Γιουγκοσλάβοι τιμής ένεκεν, οι Ιταλοί τιμής ένεκεν, οι Τούρκοι τιμής ένεκεν, πήρα τότε επτά χρυσά μετάλλια και μου έκαναν πρόταση να μείνω ως προπονητής στην Τουρκία αλλά εγώ δεν έκατσα».

Δεν είμαι παραπονιάρης. Αυτό το οποίο έκανα, το έκανα επειδή το αγαπούσα και γιατί ήμουν Έλλην αξιωματικός. Γιατί χωρίς τον Στρατό, θα ήμουν ένας απλός αξιωματικός όπως όλοι οι άλλοι.

Επιμέλεια: Γαλανιάδη Εύα