Ο δάσκαλός του Πλάτωνας τον ονόμαζε «νουν της διατριβής» και το σπίτι του «οίκον αναγνώστου». Τα έργα του αναφέρονται σε πολλαπλά είδη επιστημών, όπως φυσική, βιολογία, ζωολογία, μεταφυσική, λογική, ηθική, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική, πολιτική κ.ά, τα οποία συνιστούν το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στη Δυτική Φιλοσοφία. Αυτό που οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούμε σήμερα, αλλά είναι μια πραγματικότητα την οποία βιώνουμε, είναι ότι ο Αριστοτέλης έχει διαμορφώσει τον τρόπο με τον οποίον σκεφτόμαστε, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο. Η αριστοτελική φιλοσοφία διαπνέει κάθε μεταγενέστερο σύστημα. Τον Αριστοτέλη, λοιπόν, τιμά η UNESCO, ανακηρύσσοντας το 2016 έτος αφιερωμένο στην προσωπικότητα και στο έργο του.

Ως Επετειακό Έτος Αριστοτέλη ανακηρύχτηκε το 2016 από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO, μετά από αίτημα που κατέθεσε ο Δήμος Αριστοτέλη της Χαλκιδικής, διά της Ελληνικής Επιτροπής του Εκπαιδευτικού Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, με αφορμή τη συμπλήρωση 2.400 χρόνων από τη γέννηση του σπουδαίου Έλληνα φιλοσόφου.

Η ανακήρυξη του Επετειακού Έτους Αριστοτέλη 2016 - 2017 έγινε στην έδρα του Οργανισμού στο Παρίσι και οι δράσεις που προγραμματίζονται περιλαμβάνουν διεθνή συνέδρια, ημερίδες, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, αθλητικές και γαστρονομικές εκδηλώσεις και δρώμενα, με στόχο την ανάδειξη της ζωής και του έργου του Αριστοτέλη, που καθόρισε με τις θέσεις του τη μετα-μεσαιωνική και σύγχρονη Ευρώπη.

Οι δράσεις αναμένεται να λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια του εορτασμού στην Ελλάδα, την Κύπρο, τη Σερβία, την Πολωνία αλλά και το Παρίσι, με τη διοίκηση του Δήμου Αριστοτέλη να δηλώνει εξαιρετικά ικανοποιημένη καθώς το έργο του φιλοσόφου αλλά και ο ίδιος ο Δήμος θα βρεθεί στο επίκεντρο παγκόσμιας προβολής.

Η UNESCO, της οποίας ο σκοπός είναι «η οικοδόμηση της ειρήνης στον νου των ανδρών και των γυναικών», έχει τα χέρια της «γεμάτα» αυτή την περίοδο, ωστόσο συνήθως περιορίζεται στην έκδοση δελτίων Τύπου που καταδικάζουν, για παράδειγμα, τις καταστροφές του ISIS στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Από την άλλη, οι Δυτικοί δεν ξεχνούν τον Αριστοτέλη ποτέ. Εμείς εδώ στη χώρα μας τον λησμονούμε. Ας ελπίσουμε ότι, εκτός από τα συνέδρια και τις διάφορες δράσεις, κάποτε θα αναληφθεί η πρωτοβουλία -κυρίως στην Ελλάδα- ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων, οι τόσοι σημαντικοί φιλόσοφοι που καθόρισαν τον τρόπο σκέψεις των δυτικών κοινωνιών και το σκεπτικό των οποίων παραμένει αξεπέραστο, να διδάσκονται συστηματικά στα σχολεία.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Ο Αριστοτέλης δεν έδειξε ενδιαφέρον στη δημοσίευση των έργων του με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα πολλά από αυτά. Ποτέ δε δημοσίευσε τα βιβλία του, εκτός από τους διαλόγους του. Η ιστορία των πρωτότυπων συγγραμμάτων του περιγράφεται από τον Στράβωνα στην "Γεωγραφία" του και από τον Πλούταρχο στο βιβλίο Βίοι Παράλληλοι, Σύλλας.

Oι Αλεξανδρινοί υπολόγιζαν ότι ο Αριστοτέλης έγραψε 400 περίπου συνολικά βιβλία. Ο Διογένης ο Λαέρτιος υπολόγισε το έργο του σε στίχους και βρήκε ότι έφταναν τις 45 μυριάδες, επακριβώς 445.270 στίχους. Μεγάλο μέρος από το έργο του αυτό χάθηκε. Ανήκε στην κατηγορία των δημόσιων ή "εξωτερικών" μαθημάτων και ήταν γραμμένα σε μορφή διαλογική. Από αυτά σώθηκε μόνο η Αθηναίων Πολιτεία, σ' έναν πάπυρο που βρέθηκε στην Αίγυπτο. Τα σωζόμενα σήμερα έργα του αντιστοιχούν στη διδασκαλία που ο Αριστοτέλης έκανε στους προχωρημένους μαθητές του και που λέγονται "ακροαματικές ή εσωτερικές". Γι' αυτό και είναι γραμμένα σε συνεχή λόγο και όχι σε διάλογο. Ο κατάλογος του Ησυχίου (είναι προσηρτημένος στη Βιογραφία του Αριστοτέλη) περιλαμβάνει 197 τίτλους συγγραφών και ουσιαστικά συμπίπτει με τον κατάλογο του Διογένη Λαέρτη. Η συνηθέστερη κατάταξή τους είναι η ακόλουθη:

Λογικά ή Όργανον

Αποτελούν πραγματείες χρήσιμες για τη γνώση και είναι οι εξής έξι:

"Περί Ερμηνείας"
"Κατηγορίαι"
"Αναλυτικά Πρότερα"[12]
"Αναλυτικά Ύστερα"
"Τοπικοί και Σοφιστικοί Έλεγχοι"

Οι πραγματείες αυτές αποτελούν την αιώνια δόξα του φιλοσόφου, γιατί πρώτος αυτός διατύπωσε τους νόμους της ανθρώπινης νόησης και τους τρόπους του συλλογισμού.

Φυσικά

Περιλαμβάνουν τις εξής πραγματείες:

"Φυσική ακρόαση" (βιβλία 8)
"Περί ουρανού" (βιβλία 4)
"Περί γενέσεως και φθοράς" (βιβλία 3)
"Μετεωρολογικά" (βιβλία 4)
"Περί κόσμου" (ψευδεπίγραφο)
Βιολογικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
"Περί ζώων ιστορίας" (βιβλία 10)
"Περί ζώων μορίων" (βιβλία 4)
"Περί ζώων πορείας" (1 βιβλίο)
"Περί ζώων κινήσεως"
"Περί ζώων γενέσεως" (βιβλία 5)
"Περί φυτών" (ψευδεπίγραφο)

Με τα έργα του αυτά έγινε ο δημιουργός της φυσικής επιστήμης, της ζωολογίας και της συγκριτικής ανατομίας. Με τις πραγματείες αυτές έστρεψε ο Αριστοτέλης τη φιλοσοφική συζήτηση στο γόνιμο έδαφος του αισθητού κόσμου.

Περί ψυχολογίας

"Περί ψυχής" (βιβλία 3)
"Περί αισθήσεως και αισθητών"
"Περί μνήμης και αναμνήσεως"
"Περί ύπνου και εγρηγορήσεως"
"Περί ενυπνίων"
"Περί μαντικής της εν τοις ύπνοις"
"Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος"
"Περί ζωής και θανάτου"
"Περί αναπνοής"
"Περί πνεύματος" (ψευδεπίγραφο)

Εκτός από το πρώτο, τα υπόλοιπα της ομάδας αυτής είναι γνωστά με το κοινό όνομα "Μικρά φυσικά".

Μετά τα φυσικά

Από το Μετά τα φυσικά ή πρώτη φιλοσοφία, όπως το αποκαλούσε ο Αριστοτέλης προήλθε ο όρος "μεταφυσική" των νεότερων χρόνων. Στα 12 βιβλία που ακολουθούν τα Φυσικά προσθέτουν συνήθως και τη διατριβή "Περί Μελίσσου, Ξενοφάνους και Γοργίου" (πιθανώς ψευδεπίγραφο). Στην ομάδα αυτή των έργων του ο Αριστοτέλης εξετάζει τις πρώτες αρχές όλων των όντων και των "κινουμένων" και των "ακινήτων".

Ηθικά

Το έργο του Αριστοτέλη "Ηθικά Νικομάχεια" μεταφ. στα Λατινικά
"Ηθικά Ευδήμεια" (βιβλία 7)[13]
"Ηθικά μεγάλα" (βιβλία 2)
"Ηθικά Νικομάχεια" (βιβλία 10)

Αυτά ιδιαίτερα τα τίμησαν οι θεολόγοι.

Πολιτικά

"Πολιτικά" (βιβλία 9)
"Αθηναίων Πολιτεία"
"Οικονομικά" (βιβλία 2)
Αποτελούν, και σήμερα ακόμα, τη βάση των ερευνών για όσους ασχολούνται με τις πολιτικές επιστήμες.

Τεχνικά

"Ρητορική" (βιβλία 3)
"Ποιητική" (βιβλίο 1, με πιθανή ύπαρξη και δεύτερου βιβλίου που δεν διασώθηκε)

Προβλήματα

Περιέχουν προβλήματα από διάφορες περιοχές της γνώσης. Στο σώμα των αριστοτελικών έργων έχουν συμπεριληφθεί και τα ακόλουθα ακόμα έργα, που δε θεωρούνται γνήσια: Φυσιογνωμικά, Περί θαυμασίων ακουσμάτων, Περί χρωμάτων, Περί ατόμων γραμμών, Μηχανικά, Ρητορική προς Αλέξανδρον και Περί ακουστών.

(Πληροφορίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ, wikipedia)