Σήμερα δικό μου, αύριο κάποιου άλλου και ποτέ κάποιου. Η παραπάνω φράση βρίσκεται χαραγμένη στα ανώφλια ουκ ολίγων οικιών στην Ελλάδα ως υπενθύμιση ότι τα κτίσματα, τα κτίρια, το σπίτι όπου μεγαλώνουμε και μεγαλώνουμε την οικογένειά μας δεν είναι δικό μας παρά μόνο στο παρόν μας, για όσο αυτό κρατήσει.

Ίσως αν βλέπαμε τα πράγματα από αυτή την οπτική, να είχαμε γενικώς γλιτώσει πολύ πόνο -τον πόνο που φέρνει η ματαιότητα όταν της δίνουμε αξία.

Ο ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη υπήρξε το σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αφού ο μεγαλοπρεπέστατος αυτός ναός, ένα αριστούργημα της μνημειακής αρχιτεκτονικής, χτίστηκε από τον Ιουστινιανό -και δύο αυτοκράτορες πριν από αυτόν- ακριβώς για αυτόν τον λόγο. Δεν γνωρίζω αν μέσα στην ψυχή του ο Ιουστινιανός είχε τόση βαθιά πίστη στον Θεό ώστε να αφιερώσει στη σοφία Του ένα πραγματικό μνημείο. Ξέρω, όμως, ότι είχε πίστη στην αυτοκρατορία που ήθελε να δημιουργήσει. Έτσι, δαπανώντας πάρα πολλά χρήματα, έχτισε την Αγία Σοφία και ξεκίνησε τη reconquista, την ανασύσταση της αυτοκρατορίας στη Δύση, την οποία πέτυχε εν μέρει. Επίσης, είναι γεγονός ότι η συγκολλητική ουσία του Βυζαντίου με όλα τα μέρη της αυτοκρατορίας του ήταν η ορθοδοξία -κάτι που είχε αντιληφθεί ο Κωνσταντίνος ο Μέγας νωρίς.

Στη συλλογική ελληνική μνήμη, αυτό το «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι» μάς κάνει να σηκωνόμαστε από τον κατά τα άλλα πολύ αναπαυτικό μας καναπέ κάθε φορά που οι Τούρκοι συζητούν ή αποφασίζουν να κάνουν κάτι στον ιερό ναό - σύμβολο της ορθοδοξίας, από τη μια για εμάς, σύμβολο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την άλλη λόγω της κατάκτησής του. 

Το μνημείο το ίδιο βρίσκεται στο κέντρο μιας διελκυστίνδας, ακόμα και συναισθηματικής, πολλώ δε μάλλον πολιτικής.

Το μνημείο στην πραγματικότητα, ή τουλάχιστον στη σύγχρονη πραγματικότητα, ανήκει στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς. Θεσμό για τον οποίον δεν έχω καμία εκτίμηση -είδαμε πόσο βοήθησε για να σωθεί η Παλμύρα! Ωστόσο, ο θεσμός αυτός έχει διασώσει πολλά μνημεία παγκοσμίως από την κοντόφθαλμη μικροπολιτική των συγκρούσεων.

Και αυτό ακριβώς διακυβεύεται στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας. Δεν είναι η ορθοδοξία που κινδυνεύει ούτε είναι τρομερό να ακουστεί το Κοράνι μέσα στην Αγία Σοφία -βέβαια, είναι τρομερό για λόγους πολιτικής να ακούγεται αυτό από το υπουργείο Εξωτερικών.

Ωστόσο, έχει αναγνωστεί πολλές φορές το Κοράνι εκεί και πολύ χειρότερα πράγματα έχουν συμβεί εντός του ναού. Αυτό που κινδυνεύει είναι το τουρκικό κοσμικό κράτος. Οι αντιδράσεις στην Τουρκία για την ανάγνωση του Κορανίου εντός του ναού ήταν και είναι μεγάλες. Επειδή μέσα στη μεγαλομανία του και το ισλαμικό του παραλήρημα, ο Ερντογάν στρέφεται προς τα πίσω για να φτιάξει μια μεγάλη Τουρκία και προβάλλει όπου σταθεί και όπου βρεθεί το Ισλάμ -πολύ πρόσφατα είδαμε 1 εκατ. Τούρκους να ζητούν επιτακτικά από τον ηγέτη τους να γίνει η Αγία Σοφία τέμενος.

Ας ελπίσουμε ότι δεν θα φθάσει έως εκεί και ας ελπίσουμε, ακόμη, ότι ο θεοκρατισμός δεν θα επιστρέψει στην Τουρκία.

Από την άλλη, αν στα σοβαρά θέλει το ελληνικό κράτος να καταπιαστεί με κάτι, ας κοιτάξει το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η μόνη «δυτική» χώρα όπου εφαρμόζεται η Σαρία, ο ισλαμικός νόμος, δηλαδή, και αυτό συμβαίνει στους Έλληνες πολίτες μουσουλμάνους της Θράκης. Δύο πρώην υπουργοί Εξωτερικών, η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Ευάγγελος Βενιζέλος συμφώνησαν ότι θα πρέπει να σταματήσει να εφαρμόζεται ο ισλαμικός νομός, Σαρία, στους Έλληνες πολίτες, μουσουλμάνους το θρήσκευμα, που ζουν στη Θράκη μιλώντας στο συνέδριο με θέμα «Δίκαιο και Θρησκεία στην Ελλάδα» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο για τη Μεσόγειο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (ΕPLO). Προέχει η προστασία των ελευθεριών των Ελλήνων πολιτών και ιδίως των γυναικών, ανέφερε η κυρία Μπακογιάννη η όποια πάντως παραδέχτηκε ότι «δεν πρόκειται για ένα πολιτικά εύκολο θέμα και γι αυτό θα πρέπει να συμφωνήσουν όσο το δυνατόν περισσότερα κόμματα».

Είναι όμως, είπε, μια απόφαση που πρέπει να πάρουμε γρήγορα και θα είναι «ένα μεγάλο βήμα προόδου για τις νέες γενιές των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης».

Πόσο προβλήθηκε αυτό το συνέδριο και πόσο η ανάγνωση του Κορανίου στην Αγία Σοφία από τον ελληνικό Τύπο; Τι μας συγκινεί πιο πολύ; Μια προσευχή ή τα δικαιώματα Ελλήνων πολιτών;

Θυμάμαι τα λόγια του αγωνιστή Φωτάκου, όταν στο Άργος οι επαναστάτες κατέστρεφαν τα μολυβοσκέπαστα τζαμιά για να χρησιμοποιήσουν το μολύβι για να φτιάξουν βόλια, αλλά και τις οθωμανικές κρήνες και κάθε κτίσμα οθωμανικό: Μήπως και αυτά δεν είναι κομμάτι της ιστορίας μας; έλεγε. Κομμάτι της ιστορίας μας που, καμιά φορά, όπου επέζησε, υπέστη εξευτελισμό και εν προκειμένω αποϊεροποίηση: Διάβαζα στο protagon.gr το άρθρο του Κώστα Γιαννακίδη. Το Χαμζά Μπέη Τζαμί, το «Αλκαζάρ» στη Θεσσαλονίκη, εκεί όπου, όπως αναφέρει ο αρθρογράφος, χιλιάδες μουσουλμάνοι είχαν αφήσει τις προσευχές τους, έπαιζε πορνό τη δεκαετία του '80. Το τζαμί, το πιο παλιό της πόλης, χτίστηκε το 1468...

Συμφωνώ ότι χρειάζεται προσοχή, συμφωνώ ότι το υπουργείο Εξωτερικών πρέπει να κρατά μια ισχυρή διπλωματική στάση και απέναντι στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας. Αλλά: ουδέποτε τινός, παρά μόνο του Θεού, στον οποίον αφιερώθηκε εξ αρχής.

Γαλανιάδη Εύα