Ενδεχομένως σήμερα δεν συνειδητοποιούμε πόσο πραγματικά υποβλητικό είναι το Δικαστικό Μέγαρο της Τρίπολης. Και τούτο επειδή τριγύρω του δεν κυριαρχεί η ερημιά, όπως το 1914 που θεμελιώθηκε στην πλατεία Άρεως. Η φωτογραφία που αλιεύσαμε ίσως μας κάνει να δούμε από διαφορετική οπτική τα δικαστήρια της πόλης μας και να αντιληφθούμε τι σήμαινε για τον Τριπολίτη της εποχής η ανέγερση αυτού του κομψού νεοκλασικού κτιρίου εκείνα τα χρόνια.

Το Δικαστικό Μέγαρο Τρίπολης θεμελιώθηκε το 1914 και εγκαινιάστηκε το 1934, ενώ πρόκειται για το πρώτο δικαστικό μέγαρο που κατασκευάστηκε στην Ελλάδα. Η λιθοδομή του είναι άριστη, ενώ στην πρόσοψη αρμονία χαρίζει το αέτωμα σε συνδυασμό με τους κίονες. Ο εσωτερικός διάκοσμος είναι πλούσιος. Το κτίριο είναι διώροφο εξωτερικά, με έναν ακόμη υπόγειο όροφο. Στο υπόγειό του υπάρχουν και διαφυλάττονται τα χαραγμένα μηνύματα από τους μελλοθάνατους της αντίστασης.

ΤΑ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ

Από το 1830 αρχίζουν να φτιάχνονται τα πρώτα νεοκλασικά  από τους μεγάλους αρχιτέκτονες όπως τους Σταμάτη Κλεάνθη, Ερνέστο Τσίλερ, Αναστάσιο Γ. Μεταξά. Τα νεοκλασικά ήταν διώροφα με κεραμοσκεπή με ακροκέραμα γύρω-γύρω, με αετώματα, γύψινες διακοσμήσεις, χυτοσιδηρά στηθαία, μπαλκόνια με φουρούσια, περιστύλια στην είσοδο. Πρώτο βλέπουμε να είναι του Βασίλειου Πετούνη, τριώροφο κτίσμα φρουριακού τύπου στην οδό Παλαντίου 24. Την περίοδο αυτή κτίζονται τα αρχοντικά του Γ. Μαλλίρη στην οδό Ελ. Βενιζέλου 25, του Αθ. Σκάγιαννη στην οδό Γορτυνίας 10 και μετέπειτα σπίτι του Καρυωτάκη, του Ευ. Φλέτζερη στην οδό Σπετσεροπούλου 5. Το 1843 χτίζεται ένα από τα ωραιότερα αρχοντικά στην Τρίπολη του Π.Σ. Ευταξιόπουλου και σημερινό Ι. Ζαχαρόπουλου στην οδό Γορτυνίας. Τα σχέδια ήταν του μεγάλου αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη. Είναι κτισμένο από λευκό μάρμαρο Δολιανών και τα φουρούσια των μπαλκονιών είναι λεοντοκεφαλές. Το 1850 χτίζεται του Νότη Πανοπούλου (και το αγόρασε ο Ιωάννης Μαλλιαρόπουλος) με καμάρες στο μπροστινό μέρος στην κεντρική πλατεία γωνία με την οδό Γορτυνίας. Στην οικία του Μουτζουρόπουλου στην οδό Ελ. Βενιζέλου και γωνία Ζαλόγγου είχε φιλοξενηθεί ο βασιλιάς Γεώργιος Α'. Το 1851 χτίζεται του Γρηγορίου Κυδωνίατη φρουριακού τύπου στην οδό Καλαμάτας. Το 1855 ένα άλλο πολύ ωραίο κτήριο του ιατρού Επαμεινώνδα Βοσυνιώτη στην οδό 28ης Οκτωβρίου και γωνία με την Νικηταρά, όπου είχε φιλοξενηθεί η βασίλισσα Όλγα το 1865. Το 1858 χτίζεται το κτήριο της Ιερατικής Σχολής στην πλατεία Ανεξαρτησίας και είναι δωρεά του ζεύγους Δημητρίου και Μαρίας Γαληνού. Το 1860 οι μηχανικοί αρχίζουν να δέχονται επιρροές από το Νεοκλασικό κίνημα της Ευρώπης. Πολλά σπίτια άρχισαν να έχουν τις λεγόμενες λόντζες (loggia) κλειστές τζαμαρίες προς την αυλή και κλειστές αυλές. Το 1866 ο δήμαρχος της Τρίπολης Αλ. Νικολόπουλος με το δημοτικό συμβούλιο πήραν απόφαση να παραχωρήσουν ένα μέρος του παλιό σεράι για να κτιστεί το παλάτι το Βασιλέα Γεωργίου. Το παλάτι έμεινε ημιτελές και ήταν για 40 χρόνια εστία μολύνσεως για την περιοχή. Το κτήριο του Ν.Δ. Δημόπουλου και μετέπειτα Φώτη Αλιμήση στην οδό Μαντινείας 44. Έπειτα χτίζεται η οικία Αθανάσιου Μαλούχου στην πλατεία Πετρινού όπου ανακαινίστηκε από τον γιο του Νικόλαο το 1896, στο οποίο είχε φιλοξενηθεί ο βασιλιάς Γεώργιος και η βασίλισσα Όλγα.

Το 1885 χτίζεται η οικία του Ορφανόπουλου όπου είχε στεγαστεί για λίγα χρόνια το ταχυδρομείο. Το 1893 χτίζεται το πανέμορφο κτήριο του Γρηγορίου Δαρειώτη (φαρμακοποιού) και έπειτα δωρίθηκε από την ανιψιά του στον Δήμο και έγινε το δημαρχείο. Το 1896 χτίζεται το Νοσοκομείο «Ευαγγελίστρια» με σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ και μετέπειτα έγινε το Μουσείο της Τρίπολης. Στα τέλη του 19ου αιώνα χτίζονται τα κτήρια της οικογένειας Μανέτα στην οδό Παλαντίου, η οικία Ιωάννη Δουκουμόπουλου μετέπειτα Φιλ. Τσιχριτζή στην οδό Γρηγορίου Ε’ με σχέδια Σταμάτη Κλεάνθη, η οικία Κ. Ν. Βαρβερόπουλου στην οδό Παλαντίου, η οικία Π. Β. Καμπυλαυκά  στην οδό Βασιλίσσης Όλγας (Σπάρτης) και το κτήριο της Νομαρχίας στην οδό Εθνομαρτύρων, όπου αρχικά στεγάστηκε το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας.

Την περίοδο εκείνη χτίζεται το μεγαλοπρεπές κτήριο του Μαλούχου στην πλατεία Πετρινού. Άλλα ωραία αρχοντικά που κτίστηκαν στα τέλη 19ου αιώνα είναι του Κωτσάκη – Τσαρούχη στην οδό Ταξιαρχών 78, του Πετρόπουλου στην οδό Αγίας Βαρβάρας, του Αγγελίδη στην οδό Αγίου Δημητρίου μετέπειτα Ν. Γαργαλιώνη και του Π. Μάμαλη στην οδό Δαρειώτου 8.

Το 1905 μπαίνει ο θεμέλιος λίθος για το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο, ενώ την ίδια χρονιά παραδίδεται και το 1914 αρχίζει να χτίζεται το Δικαστικό Μέγαρο της Τρίπολης, που τελειοποιείται το 1934 -επρόκειτο για το πρώτο Δικαστικό Μέγαρο στην Ελλάδα. Το 1911 ο σύλλογος Φιλλοδένδρων ζήτησε από τον βασιλιά και πήρε την παραχώρηση του χώρου για να δημιουργηθεί το γνωστό πάρκο. Το 1912 χτίζεται η οικία ιατρού χειρούργου Ι. Παΐσιου στην οδό Δεληγιάννη. Το 1922 χτίζεται το Πετροπούλειο Ίδρυμα στην πλατεία Πετρινού. Το 1927 οι αδερφοί Α. και Δ. Μαντζούνη αγοράζουν το κτήριο που ήταν παλιό καθολικό, το επισκευάζουν και το 1929 το δωρίζουν για να γίνει Πνευματικό Κέντρο και Δημόσια Βιβλιοθήκη. Το 1927 χτίζονται τα κτήρια του Ρέτσου στην οδό Γρηγορίου Ε’ (το 1949-52 εκεί είχε φιλοξενηθεί η Ελληνική Χωροφυλακή στον άνω όροφο και στο ισόγειο λειτούργησε ως πρακτορείο μεταφορών), η οικία Π. Ν. Γκολέμη στην οδό Καλαβρύτων όπου είχε μείνει και ο Μίκης Θεοδωράκης το 1941 με 1944. Επίσης χτίζεται το κτήριο του Ραδιοφωνικού Σταθμού στην πλατεία Ανεξαρτησίας από την Φιλόπτωχο Αδελφότητα όταν ήταν Μητροπολίτης ο Γερμανός όπου το 1949 στεγάστηκε ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Πελοποννήσου και μετέπειτα ΕΡΑ.   

(Η φωτογραφία ανήκει στο Αρχείο Αθανασιάδη και τη δημοσίευσε η σελίδα Παλιές φωτογραφίες και γραφικοί τύποι της παλιάς Τριπολιτσάς στο Facebook και χρονολογείται στα 1930. Ο Τερτσέτης και ο Πολυζωίδης απουσιάζουν από τις φωτογραφίες, αφού τοποθετήθηκαν πολύ αργότερα. Οι πληροφορίες για τα νεοκλασικά της Τρίπολης από το άρθρο του Χρήστου Η. Μήτσια «Από την Τριπολιτσά στην Τρίπολη: Η μεγάλη ρυμοτόμηση», δείτε ΕΔΩ)