Η πλ. Άρεως, απ' ό,τι λέγεται, είναι η δεύτερη, επαρχιακή, μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας -πρώτη είναι αυτή της Κέρκυρας- σε μέγεθος, αν και της Λάρισας δεν πάει πίσω...
Με την απελευθέρωση, από τους Τούρκους, ο Καποδίστριας έστειλε πολεοδόμους να κάνουν τα σχέδια για την ανοικοδόμηση της Τριπολιτσάς• να χαράξουν πλατείες, δρόμους, πάρκα... Στη νότια πλευρά της σημερινής Πλατείας, για χρόνια, κείτονταν τα ερείπια του Σεραγίου -το οποίο είχε κατεδαφιστεί και κατακαεί από την πρώτη μέρα της Άλωσης- αποψιλωμένα από κάθε τι το χρήσιμο που πήραν για να φτιάξουν τα σπίτια τους οι, άρτι, απελευθερωμένοι Τριπολιτσιώτες...

Αυτό το χώρο, αργότερα, από το 1850 και μετά, μονάδα του στρατού τον χρησιμοποιούσε γι' ασκήσεις λόγω του ότι εκεί δίπλα στρατωνιζόταν -είχε αγοραστεί το σπίτι του Χατζηχρήστου, το σημερινό 9ο Δημ. Σχολ.... Ως τουρκικό πεδίο ασκήσεων, της φρουράς του Σεραγίου, χρησιμοποιείτο ο χώρος και προ του '21, στη συνέχεια και προς τα βόρεια του παλατιού δηλ. από τη μέση της σημερινής πλ. Άρεως και μέχρι τις παρυφές των πάρκων, το χώρο του σημερινού Δικαστηρίου, του Πνευματικού Κέντρου...
Οι φυλακές της Τριπολιτσάς, μετεπαναστατικά, ήταν στο χώρο της σημερινής Κάτω Αγοράς... Φρούραρχος των φυλακών ήταν ο Σωτήριος Δ. Λαγοπάτης, γιος του δημογέροντα Δημήτριου Λαγοπάτη. Περί το 1858, σε συννενόηση με τον τότε Δήμαρχο Σωτήριο Οικονομίδη, ο Σωτ. Λαγοπάτης, έβγαζε τους φυλακισμένους και, γι' απασχόληση, τους έβαζε, με κασμάδες και φτυάρια, να στρώνουν τον, κάποτε, μεγάλο χώρο του Σεραγίου που άρχισε να διαμορφώνεται σε πλατεία... Εκεί, όμως, συνέχισε το στρατιωτικό τμήμα ν' ασκείται ενώ, συγχρόνως, τον χρησιμοποιούσαν και οι Τριπολιτσιώτες για τη βόλτα τους... Κάπου μπερδεύονταν πολίτες και στρατιώτες... κι ο κόσμος αξίωσε ν' απομακρυνθεί η στρατιωτική μονάδα από αυτό το χώρο... Πράγματι• το 1861 το Υπουργείο Στρατιωτικών πήρε την απόφαση να οικοδομήσει τους νέους στρατώνες δυτικά της Τρίπολης.
Το βόρειο μέρος της Πλατείας -σημερινά πάρκα- ήταν γεμάτο από έλη, βούρλα... -πήγαιναν οι χασάπηδες εκείνη την εποχή και το χρησιμοποιούσαν ως χώρο σφαγής... Παράλληλα, καθόλον το 19ο αι. και τις αρχές του 20ού, οι Μπασακιώτες έφερναν τα ποίμνιά τους και βοσκούσαν το φυσικό πλούσιο χορτάρι της Πλατείας.
Ο Δήμαρχος Νικόλαος Λαγοπάτης -ανεψιός του Σωτ. Δ. Λαγοπάτη- καθότι ρέκτης, πρέβηκε στη δενδροφύτευση των πάρκων φτιάχνοντας κι ένα πολύ ωραίο αναψυκτήριο με δυο μαρμάρινες στήλες μπροστά ενώ, είναι αυτός που φώτισε την Πλατεία!
Το βορειοανατολικό μέρος, όπου έγινε η δεντροφύτευση, χαριτολογώντας το παρομοίαζαν με τα Ηλύσια Πεδία των Παρισίων, γι' αυτό και το ονόμασαν “Ηλύσιον”... είχε πέραση ό,τι το γαλλικό τότε και μέχρι το 1960 περίπου...
Στην Πλατεία υπήρχαν δυο πηγάδια. Το πρώτο ήταν μπροστά από το ξενοδοχείο Μαίναλο -περί τα 30 μ.- και το δεύτερο δίπλα από το άγαλμα το Κολοκοτρώνη προς τον Προφήτη Ηλία. Ο θρύλος, λέει, ότι ο Πασάς βλέποντας την πτώση της Τριπολιτσάς, έδωσε εντολή να ρίξουν όλα τα τιμαλφή μέσα στα δυο πηγάδια και σε ένα τρίτο -γύρω από την Πλατεία- και να τα σκεπάσουν εφόσον δεν μπορούσε να τα πάρει μαζί του γιατί θα τα έπαιρναν οι Έλληνες.
Την Πλατεία διέσχιζε και ένα μικρό ρέμα (ρυάκι ) που ερχόταν από το μεγάλο ρέμα του Αγιο-Νικόλα• κατέβαινε την οδό 11ου Συντάγματος, συνέχιζε στην οδό Δημητρακοπούλου, στο ύψος της Κάτω Αγοράς και στη γωνία Δημητρακοπούλου με Αποστολοπούλου, έκοβε βόρεια, περνούσε στο οικόπεδο τότε της Αγροτικής Τράπεζας, δίπλα από το Δικαστήριο και στο περίπτερο μπροστά, διαγώνια έβγαινε στη στήλη των Προκρίτων και συνέχιζε προς του Μπασιάκου.
Το όνομα της πλατείας ήταν “πλ. Σεραγίου• άλλαξε, όμως, και, λόγω του στρατιωτικού τμήματος που υπήρχε, ονομάστηκε “πλ. Άρεως” από το θεό Άρη, το θεό του πολέμου! Κατά καιρούς πήρε διάφορα ονόματα όπως, στις 11 Οκτωβρίου 1872 “πλ. Γεωργίου Α’”, τον Μάιο του 1897 σε “πλ. Σμολένσκυ” από το όνομα του Συνταγματάρχη που ανατίναξε τους Τούρκους στο Βελεστίνο το 1897, αργότερα “πλ. Βασιλέως Κωνσταντίνου”, “πλ. 21ης Απριλίου”... και μετά από τις πολλές αλλαγές ονομάτων κατάληξε στην πρώτη ονομασία “πλ. Άρεως”.
Το 1900 ο Σύλλογος Φιλοδένδρων φύτεψε, στ' ανατολικά της Πλατείας, το δικό του πάρκο και είχε την αποκλειστική φροντίδα του. Δίπλα από το πάρκο ήταν ένα ξύλινο κατασκεύασμα όπου λειτουργούσε, ως θερινό καφενείο• το 1930, στην εορτή της εκατονταετηρίδας, φτιάχτηκε στο μέρος αυτό η στήλη των Προκρίτων.
Εδώ, στη χορταρένια πλ. Άρεως ήταν το πρώτο γήπεδο της πόλης -μέσα 10ετίας του '20!
Δυτικά, της Πλατείας, είναι το Δικαστικό Μέγαρο με τους ανδριάντες τών, Τερτσέτη και Πολυζωίδη, να κοιτάζουν το Γέρο του Μοριά στα μάτια, σα να θέλουν να του πουν, ότι ήταν οι μόνοι που τον υποστήριξαν και τον αθώωσαν στις δύσκολες ώρες που περνούσε στη δίκη του.
Στην ανατολική πλευρά της Πλατείας, πίσω από τον ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη, συνεχίζουν να είναι η εκκλησία του Προφήτη Ηλία, η στήλη των Προκρίτων, οι προτομές των Ηρώων, το πάρκο του Συλλόγου των Φιλοδένδρων... Στα βόρεια της Πλατείας, μέσα στα δέντρα, υπάρχει το αναψυκτήριο και το πανέμορφο μαρμάρινο σιντριβάνι το οποίο είναι δωρεά του Ι. Σκάγιαννη που άφησε στην Τρίπολη όλη την περιουσία του για να φτιαχτούν πάρκα, πλατείες και διάφορα έργα για την πόλη. Το σιντριβάνι αρχικά έμεινε για πολύ καιρό στην αποθήκη του Καποδιστριακού Σχολείου εκεί που είναι τώρα το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο. Ο Δήμαρχος Αν. Χατζησαράντος, το 1887, το τοποθέτησε στην πλ. Αγίου Βασιλείου αλλά ήταν πολύ μεγάλο και κάλυπτε μεγάλο μέρος της πλατείας και το έβγαλαν, επί Δημαρχίας Χαρ. Μάνεση, και το τοποθέτησαν στη σημερινή θέση.
Το άγαλμα του Θ. Κολοκοτρώνη στήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 70’ -επί Χούντας...
Στην οδό Καλαβρύτων, ενδιάμεσα των δύο πάρκων- είχε αρχίσει να χτίζεται το θερινό Ανάκτορο -1869- του Γεωργίου Α’. Στη θέση που θα υψωνόταν το Ανάκτορο ήταν οι βοηθητικοί χώροι του Σεραγίου. Το 1911 ο σύλλογος Φιλοδένδρων πήγε στα Ανάκτορα, στο Βασιλιά, και ζήτησε να αγοράσουν το μέρος και να φυτέψουν δέντρα. Το 1927 άρχισε η κατεδάφιση των μισοχτισμένων ανακτόρων... Ο Δήμαρχος έβαλε τους φυλακισμένους φαντάρους, του στρατοπέδου Χατζηχρήστου που ήταν δίπλα, και καθάρισαν το χώρο και το 1929 άνοιξε η κεντρική αρτηρία της πόλης, η Καλαβρύτων.
Η νότια πλευρά της πλατείας ήταν χωρίς κτίσματα, αρχικά• υπήρχε μόνο το σπίτι του οδοντιάτρου Ζαμπέλη όπου, αργότερα, χρησιμοποιήθηκε και ως κινηματογράφος.
Στο δυτικό μέρος της Πλατείας ήταν μια έκταση από αγριάγκαθα• εκεί, πριν τον 20ο αιώνα, ήταν το αποστακτήριο σούμας του Γερμπανά που, αργότερα, ο χώρος καθαρίστηκε και κτίστηκε το Δικαστικό Μέγαρο. Αριστερά του Δικαστηρίου -γωνία Κέννεντυ και Δημητρακοπούλου- υπήρχε το ξενοδοχείο “Άρης” στη θέση των λουτρών του Τεφτέρ Κεχαγιά• το ξενοδοχείο λειτούργησε από την αρχή του 20ού αιώνα. Περί το '70, στη θέση αυτή, κτίστηκε το ξενοδοχείο “Άρτεμις”. Στη γωνία -σήμερα πολυκατοικία Δαβλάντη- υπήρχε ο κινηματογράφος “Έσπερος” με επιχειρηματία το Σπύρο Μαλλίρη -αργότερα “Ρεξ”. Εδώ, στη γωνία, ήταν θερινό καφενείο και έβγαζε τραπεζάκια σε όλη την πρόσοψη του κινηματογράφου ως το Μαίναλον.
Στα μέσα της δεκαετία του '30 γκρεμίζεται το σπίτι του Ζαμπέλη και χτίζεται το ξενοδοχείο Μαίναλον με αναψυκτήριο δίπλα. Αρχικά το αναψυκτήριο ήταν υπαίθριο με μια μεγάλη καγκελόπορτα για είσοδο. Το Μαίναλον το είχε ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου, Χλέπας ή Κομμάτης. Στην άλλη γωνία του Μαινάλου λειτούργησε το θερινό σινεμά “Αύρα” των Αφών Μαυρόγιαννη -αργότερα “Αλέα”. Εμπρός στο ξενοδοχείο έγινε δρόμος. Δίπλα, από την “Αύρα”, κατά καιρούς λειτούργησαν το ποδηλατάδικο του Γαλάνη, το καφενεδάκι του Πανταζόπουλου, χοροδιδασκαλείο... Ακόμη πιο δίπλα ήταν μια αλάνα ιδιοκτησίας του Δ. Καρκαζή και στο πίσω μέρος ήταν σπίτι που κάποιο φεγγάρι ήταν το γραφείο κίνησης της Τροχαίας. Σε όλο το οικόπεδο έκανε ο Δ. Καρκαζής το γνωστό Λούνα Πάρκ. Στην ανατολική πλευρά της πλατείας, στη γωνία με τον πεζόδρομο, μεταφέρθηκε το περίπτερο του Περδίου, από το φούρνο Ασσιούρα... Προπολεμικά, και μπροστά από το πάρκο των Φιλοδένδρων ήταν το αναψυκτήριο “η Μυροβόλος Άνοιξις”! Μέσα στο πάρκο ήταν το αναψυκτήριο το “Ηραίον” -σήμερα, “Γκραν Σαλέ”...
Η πρώτη μερική ασφαλτόστρωση -λίγη- έγινε πριν το '40 για ν' ακολουθήσει η ολική του '47 ταυτόχρονα με το Αεροδρόμιο -Σχέδιο Μάρσαλ από τη ΜΟΜΑ... Από εκεί και πέρα, απ' άποψη ασφάλτου, μόνο μπαλώματα γίνονταν... Επομένως, η τωρινή είναι η πρώτη απόπειρα μετά το '47! Ας ευχηθούμε να ευοδωθεί η προσπάθεια...!

Χρήστος Μήτσιας

Πηγή: Οδός Αρκαδίας