Τοῦ ἀρχιμ.Ἰακώβου Κανάκη

Τό μεγαλύτερο γεγονός τῆς ἀνθρωπότητας, τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, δέν εἶναι δυνατόν νά μήν τήν εἶχαν προΐδει οἱ προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἔχοντες τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἐπάνω τους, ἑρμήνευαν τό γενόμενα στήν ἐποχή τους,  «ἔβλεπαν» ὅμως καί τά μέλλοντα. Ἔτσι, ὁ Ἰαμβικός Κανόνας τῶν Χριστουγέννων, στό πρῶτο τροπάριο τῆς Δ´ὠδῆς ἀναφέρεται στόν προφήτη Ἀββακούμ.

Γένους βροτείου, τήν ἀνάπλασιν πάλαι

Ἅδων Προφήτην, Ἀββακούμ προμηνύει

Ἰδεῖν ἀφράστως, ἀξιωθεῖς τόν τύπον·

Νέον βρέφος γάρ, ἐξ ὄρους τῆς Παρθένου

Ἐξῆλθε λαῶν, εἰς ἀνάπλασιν Λόγος.

Μιά σύντομη ἑρμηνευτική ἀπόδοση εἶναι ἡ ἑξῆς:

Ἄδων (λέγοντας τήν δική του προφητεία) κατά τόν παλαιό καιρό, ὁ Προφήτης Ἀββακούμ, προμηνύει (προφητεύει) τήν ἀνακαίνιση τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἐπειδή ἀξιώθηκε νά δεῖ ἀφράστως (δηλαδή μέ τά προφητικά του μάτια), τόν τύπο (τοῦ μυστηρίου τῆς ἀναπλάσεως) ὅπου (ὁ Θεός) Λόγος  ὡς νέο βρέφος ἀπό τό κατάσκιο ὄρος καί δασύ, δηλαδή τήν Παρθένο στήν ἀνάπλαση (ἀναδημιουργία) τῶν λαῶν.

Ἡ Παναγία στό τροπάριο αὐτό ἀναφέρεται ὡς κατάσκιο καί δασύ ὄρος. Πράγματι, εἶναι ἕνα εὐλογημένο ὄρος, πού κορυφή του εἶχε ἕνα βρέφος, τόν θεάνθρωπο Ἰησοῦ, ὁ ὁποῖος μέσῳ τοῦ ἔργου Του ἀνέπλασε ὅλη τήν δημιουργία.

Τό  δεύτερο τροπάριο τῆς ἴδιας ὠδῆς, πού ἀκολουθεῖ, δέν ἀναφέρεται σέ κάποιον προφήτη ἀλλά στό κτύπημα πού θά λάβει ὁ διάβολος ἀπό τόν θεάνθρωπο:

Ἴσος προῆλθες, τοῖς βροτοῖς ἑκουσίως

Ὕψιστε σάρκα, προσλαβών ἐκ Παρθένου

Ἰόν καθάραι, τῆς δρακοντείας Κάρας

Ἄγων ἅπαντας, πρός σέλας ζωηφόρον

Θεόν πεφυκώς, ἐκ πυλῶν ἀνηλίων.

Σύντομη ἑρμηνευτική ἀπόδοση:

Ὕψιστε, ὁ ὁποῖος ἐκ φύσεως ὑπάρχεις Θεός,

Θεληματικῶς, ἀφοῦ προσέλαβες σάρκα, προῆλθες

ἐκ τῆς Παρθένου ἴσος ( κατά τήν φύση) μέ τούς

 ἀνθρώπους,γιά νά καθαρίσεις τό δηλητήριο

τῆς κεφαλῆς τοῦ δράκοντα, καί ἔτσι νά ὁδηγήσει

ὅλους ἀπό τίς σκοτεινές πύλες (τοῦ Ἅδη τῆς ἁμαρτίας)

στό ζωηφόρο φῶς τῆς ἀρετῆς.

Τό τρίτο τροπάριο τῆς Δ´ὠδῆς ἀναφέρει:

Ἔθνη τά πρόσθεν, τῆ φθορᾶ βεβυσμένα

Ὄλεθρον ἄρδην, δυσμενοῦς πεφευγότα

Ὑψοῦτε χεῖρας, σύν κρότοις ἐφυμνίοις

Μόνον σέβοντα, Χριστόν ὡς εὐεργέτην

Ἐν τοῖς καθ῾ἡμᾶς, συμπαθῶς ἀφιγμένον.

Ἄς ὑψώσουν μέ κρότο τά χέρια (ἄς χειροκροτήσουν) καί ἄς ἀποδώσουν ὕμνους τά ἔθνη, τά ὁποῖα προηγουμένως ἤσασταν ἐντελῶς βυθισμένα στή φθορά, διότι ἔχετε φύγει τελείως ἀπό τήν βλάβη πού προκαλεῖ ὁ ἐχθρός (ὁ διάβολος), καί ἀποδίδεται εὐεργετημένοι τόν σεβασμό στό Χριστό, ὁ Ὁποῖος ἔχει ἔρθει μέ συμπάθεια σέ σᾶς.

Στό τελευταῖο τροπάριο τῆς Δ´ὠδῆς διαβάζουμε:

Ρίζης φυεῖσα, τοῦ Ἰεσσαί Παρθένε,

Ὅρους παρῆλθες, τῶν βρότων τῆς οὐσίας

Πατρός τεκοῦσα τόν πρό αἰώνων Λόγον

Πατρός ηὐδόκησεν, αὐτός ἐσφραγισμένην

Νήδυν διελθεῖν, τῆ κενώσει τῆ ξένῃ.

Ἑρμηνευτική ἀπόδοση:

Παρθένε, Ἐσύ πού προῆλθες ἀπό τήν ρίζα τοῦ Ἰεσσαί

ὑπερέβης τά ὀροθέσια (τά μέτρα) τῆς οὐσίας ( τῆς φύσεως) τῶν ἀνθρώπων, διότι γέννησες τόν προαιώνιον Λόγον τοῦ Πατρός· Διότι θέλησε νά διέλθει ὁ Ἴδιος ἀπό τήν σφραγισμένη (παρθενική) κοιλία σου μέ τήν παράδοξη κένωσή Του (τήν ἄκρα συγκατάβασή Του).