Στο πλαίσιο λειτουργίας των εξ αποστάσεως υπηρεσιών πληροφόρησης του Δικτύου Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εργαζομένων και Ανέργων, δημοσιεύεται  κείμενο πληροφόρησης της ενότητας «Θέματα Απασχόλησης» με τίτλο "Ισοτιμία τίτλων εξωτερικού - Αναγνώριση τίτλων σπουδών".

Το ζήτημα της ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναγνώρισης απασχολεί ιδιαίτερα σπουδαστές, αποφοίτους και επαγγελματίες, κατόχους τίτλων σπουδών από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, τα οποία δεν τυγχάνουν άμεση αναγνώριση στην Ελλάδα.

Στο παρόν κείμενο παρουσιάζονται οι αρμόδιοι φορείς αναγνώρισης τίτλων, οι προϋποθέσεις αναγνώρισης καθώς και η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων.

Επίσης, αποσαφηνίζονται οι κατηγορίες των τίτλων σπουδών και αναγνώριση ισοτιμίας ή/και αντιστοιχίας.

Συντάκτης:
Ευγενία Θεοχαρίδου

Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι μαθητές και φοιτητές αποφασίζουν να επιλέξουν πανεπιστήμια του εξωτερικού για την έναρξη ή τη συνέχιση των σπουδών τους. Για όσους σκοπεύουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό ή είναι πτυχιούχοι η ακαδημαϊκή ή επαγγελματική αναγνώριση τίτλων σπουδών είναι ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, που συχνά συνδέεται με ασάφειες θεσμικού πλαισίου και διοικητική γραφειοκρατία.

Δεν υπάρχει αυτόματη αναγνώριση των τίτλων σπουδών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό σημαίνει ότι οι σπουδές σε άλλη χώρα χρειάζεται να ακολουθήσουν την προβλεπόμενη εθνική διαδικασία αναγνώρισης τίτλων σπουδών της αλλοδαπής. Όσοι απόφοιτοι λοιπόν κατευθύνονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι απαραίτητο να κάνουν μια καλή έρευνα
πριν επιλέξουν το πρόγραμμα που τους ταιριάζει.
Ένα από τα πιο σημαντικά κριτήρια για την επιλογή προγράμματος σπουδών στο εξωτερικό αποτελεί το εάν ο τίτλος που θα αποκτηθεί αναγνωρίζεται από το ελληνικό κράτος σε ακαδημαϊκό ή επαγγελματικό επίπεδο, ιδιαίτερα στην περίπτωση που κάποιος ενδιαφέρεται για απασχόληση στον δημόσιο ή στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Ακαδημαϊκή αναγνώριση τίτλων σπουδών της αλλοδαπής

Η ακαδημαϊκή αναγνώριση συνίσταται στο να γίνει δεκτό από ένα κράτος-μέλος, εξολοκλήρου ή εν μέρει, ένα πτυχίο που εκδόθηκε σε άλλο κράτος-μέλος, ως ισοδύναμο εκείνου που εκδίδει το πρώτο κράτος-μέλος, με στόχο να επιτρέψει στον κάτοχό του να συνεχίσει το σύνολο ή μέρος της κατάρτισής του πέραν των συνόρων χωρίς αρνητικές επιπτώσεις (το ίδιο ισχύει και για την αναγνώριση μιας περιόδου σπουδών).
Η αρμοδιότητα αναγνώρισης πανεπιστημίων της αλλοδαπής, καθώς και των τίτλων που αυτά απονέμουν, παρέχεται αποκλειστικά από τον ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης). Ο οργανισμός ιδρύθηκε με το N.3328/01-04-2005 (Α΄ 80) –όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3369/2005 (ΦΕΚ Α΄ 171/6-7-2005) και το Ν. 3467/2006 (ΦΕΚ 128/Α/2006)– ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), εδρεύει στην Αθήνα, διατηρεί παράρτημα στη Θεσσαλονίκη και εποπτεύεται από τον υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο οργανισμός στις διεθνείς του σχέσεις χρησιμοποιεί την επωνυμία «Hellenic National Academic Recognition and Information Center» (Hellenic NARIC).

Σκοποί του οργανισμού είναι η αναγνώριση τίτλων σπουδών που απονέμονται από ομοταγή εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της αλλοδαπής και η παροχή πληροφοριών σχετικά με σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση στην ημεδαπή και αλλοδαπή.

Α. Ορισμοί
Σύμφωνα με το Ν. 3328/05 (ΦΕΚ 80 Α΄/1-4-05) για τον ΔΟΑΤΑΠ:
α) «Ανώτατη εκπαίδευση πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης» είναι η εκπαίδευση που παρέχεται από πανεπιστήμια και τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα ή στην αλλοδαπή ως ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης.
β) «Τίτλος σπουδών» είναι πτυχίο ή δίπλωμα με το οποίο πιστοποιείται ότι ο κάτοχός του έχει ολοκληρώσει επιτυχώς πρόγραμμα σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης.
γ) «Πτυχίο» είναι ο τίτλος αναγνωρισμένου πανεπιστημιακού ή τεχνολογικού ιδρύματος ανώτατης εκπαίδευσης ο οποίος χορηγείται έπειτα από επιτυχή ολοκλήρωση προπτυχιακού προγράμματος σπουδών.
δ) «Μεταπτυχιακό δίπλωμα» είναι ο τίτλος που χορηγείται σε κατόχους πτυχίου μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών των αναγνωρισμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
ε) «Διδακτορικό δίπλωμα» είναι ο τίτλος που χορηγείται από αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε κατόχους πτυχίου έπειτα από επιτυχή εκπόνηση πρωτότυπης επιστημονικής διατριβής.

στ) «Αναγνώριση τίτλου σπουδών» είναι η βεβαίωση και η διαπίστωση από τον οργανισμό της «ισοτιμίας» ή «ισοτιμίας και αντιστοιχίας» του τίτλου. Η αναγνώριση αφορά πτυχία, μεταπτυχιακά διπλώματα και διδακτορικά διπλώματα.
ζ) «Αναγνωρισμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα» είναι το πανεπιστήμιο και το τεχνολογικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης που έχει κριθεί ως ομοταγές από τα αρμόδια όργανα του οργανισμού.
η) Ομοταγές θεωρείται το εκπαιδευτικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης της αλλοδαπής που αναγνωρίζεται από τα αρμόδια όργανα της χώρας του, εφόσον συντρέχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις.1

Β. Προϋποθέσεις αναγνώρισης τίτλων
Οι τίτλοι σπουδών των αναγνωρισμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής αναγνωρίζονται από τον οργανισμό ως «ισότιμοι» ή ως «ισότιμοι και αντίστοιχοι».
1. Ισοτιμία: Η «ισοτιμία» αναγνωρίζεται εφόσον:
α) Η διάρκεια των σπουδών, η διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης και οι όροι αξιολόγησης, προαγωγής και αποφοίτησης των σπουδαστών πληρούν τις απαιτήσεις των πανεπιστημίων και των τεχνολογικών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης της ημεδαπής. Εξαιρούνται από την προϋπόθεση της διαδικασίας της διδασκαλίας και μάθησης τα ιδρύματα τύπου «ανοικτού πανεπιστημίου» (open university), «σπουδών εξ αποστάσεως» (distance learning) και «εξωτερικών πτυχίων» (external degrees), υπό τον όρο ότι τα συγκεκριμένα ιδρύματα έχουν ειδικό πρόγραμμα σπουδών για το σκοπό αυτό, ότι ολόκληρη η διαδικασία παροχής τέτοιου τύπου προγράμματος γίνεται αποκλειστικά από το ίδρυμα που απονέμει τον τίτλο και όχι από άλλο με οποιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενο με αυτό ίδρυμα και ότι η αξιολόγηση, η προαγωγή και η αποφοίτηση γίνονται με βάση διαφανείς και αδιάβλητες διαδικασίες, ανάλογες με αυτές που ισχύουν στα άλλα προγράμματα σπουδών.
β) Όλο το πρόγραμμα σπουδών έχει διανυθεί σε ομοταγή εκπαιδευτικά ιδρύματα και τουλάχιστον το 1/2 του προγράμματος ή τα δύο έτη, σε περίπτωση που η διάρκεια των σπουδών είναι πενταετής, έχει πραγματοποιηθεί στο ίδρυμα το οποίο απονέμει τον τίτλο. Εξαίρεση ως προς το εν λόγω ελάχιστο ποσοστό σπουδών μπορεί να αποτελέσουν τα διαπανεπιστημιακά προγράμματα συνεργασίας αναγνωρισμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η διάρκεια των σπουδών υπολογίζεται σε ακαδημαϊκά έτη, εξάμηνα ή διδακτικές μονάδες ή σε συνδυασμό αυτών.

2. «Ισοτιμία και αντιστοιχία» αναγνωρίζεται εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση της «ισοτιμίας» του τίτλου σπουδών και επιπλέον ο ενδιαφερόμενος έχει διδαχτεί και εξεταστεί επιτυχώς στο σύνολο των βασικών μαθημάτων του ομοειδούς προγράμματος σπουδών της ημεδαπής. Σε περίπτωση που αυτό δεν ισχύει, ο οργανισμός μπορεί να απαιτήσει επιπλέον εξέταση σε συμπληρωματικό αριθμό μαθημάτων σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής.
κΓα. Κι αανττηιγσοτροίιεχςία τςίτλων σπουδών και αναγνώριση ισοτιμίας ή/ Βασικός τίτλος σπουδών (πτυχίο)
Έπειτα από σύγκριση του προγράμματος σπουδών της ημεδαπής με το πρόγραμμα σπουδών της αλλοδαπής ο οργανισμός μπορεί να απαιτήσει επιπλέον επιτυχή εξέταση σε συμπληρωματικό αριθμό μαθημάτων σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής. Τα συμπληρωματικά μαθήματα δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα έξι. Ο αριθμός αυτός μπορεί να αυξηθεί έως δέκα όταν πρόκειται για την αναγνώριση τίτλων της αλλοδαπής αντίστοιχων με τίτλους που αποκτώνται στην ημεδαπή έπειτα από σπουδές τουλάχιστον πενταετούς διάρκειας.

Αν η διαφορά του προγράμματος σπουδών της ημεδαπής από το πρόγραμμα της αλλοδαπής είναι τόσο σημαντική ώστε να μην μπορεί να χορηγηθεί «ισοτιμία και αντιστοιχία» του τίτλου
ούτε με τη συμπληρωματική εξέταση σε έξι ή, αναλόγως, δέκα μαθήματα, τότε αναγνωρίζεται «ισοτιμία» εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Η ισοτιμία και αντιστοιχία του τίτλου, για την οποία απαιτείται η εξέταση συμπληρωματικών μαθημάτων, αναγνωρίζεται μετά την υποβολή στοιχείων που αποδεικνύουν επιτυχή εξέταση στα εν λόγω μαθήματα.
Ως προς τους βασικούς τίτλους σπουδών της αλλοδαπής που αποκτώνται έπειτα από τριετή φοίτηση, ισοτιμία ή ισοτιμία και αντιστοιχία του πτυχίου αναγνωρίζονται μόνο εφόσον ο κάτοχος του πτυχίου είναι και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος, ενώ για τα αντίστοιχα προγράμματα της ημεδαπής προβλέπεται τετραετής ή πενταετής φοίτηση. Η κατοχή μεταπτυχιακού τίτλου δεν κρίνεται απαραίτητη προκειμένου για ισοτιμία με πτυχίο τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύματος. Για τα εντατικά προγράμματα τριετούς διάρκειας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της αλλοδαπής προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης ισοτιμίας ή ισοτιμίας και αντιστοιχίας του βασικού τίτλου σπουδών χωρίς παράλληλη συνεκτίμηση μεταπτυχιακού διπλώματος, με ειδική ωστόσο διαδικασία. Τέλος, οι τίτλοι σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης διεθνών οργανισμών στους οποίους μετέχει η Ελληνική Δημοκρατία είναι ισότιμοι προς τους τίτλους σπουδών των ελληνικών δημόσιων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με ανάλογη εφαρμογή κατά το μέρος που αφορά την αναγνώριση της αντιστοιχίας των σχετικών διατάξεων οι οποίες ρυθμίζουν τα ζητήματα αναγνώρισης της αντιστοιχίας.

Μεταπτυχιακός & διδακτορικός τίτλος σπουδών

Τα προαναφερθέντα δεν υφίστανται στην περίπτωση των μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σπουδών, καθώς οι τίτλοι αυτοί αναγνωρίζονται μόνο ως ισότιμοι. Δεν αναγνωρίζονται όμως ως ισότιμοι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών της αλλοδαπής σε περίπτωση που οι εν λόγω τίτλοι συνιστούν προϋπόθεση για την αναγνώριση βασικού τίτλου σπουδών ο οποίος αποκτάται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής έπειτα από τριετή φοίτηση, όταν για τα αντίστοιχα προγράμματα της ημεδαπής προβλέπεται τετραετής ή πενταετής φοίτηση. Ζητήματα που αφορούν την αναγνώριση μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων σε συγκεκριμένα γνωστικά πεδία (μουσικές και θεατρικές σπουδές και σπουδές χορού και κινηματογράφου) ρυθμίζονται από ειδικές διατάξεις του νόμου.

Τίτλοι σπουδών που έχουν αποκτηθεί με τη διαδικασία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης

Σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Ν. 3328/2005, η αναγνώριση ενός αλλοδαπού τίτλου σπουδών ως ισότιμου των απονεμόμενων από τα ημεδαπά ΑΕΙ είναι δυνατή εφόσον το ίδρυμα που απονέμει τον τίτλο έχει κριθεί ως ομοταγές των ημεδαπών ΑΕΙ και η διάρκεια σπουδών, η διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης, καθώς και οι όροι αξιολόγησης, προαγωγής και αποφοίτησης πληρούν τις απαιτήσεις των ελληνικών ΑΕΙ.

Επιτρέπεται η αναγνώριση αλλοδαπών τίτλων που έχουν απονεμηθεί με διαφορετική διαδικασία από εκείνη της συμβατικής παρακολούθησης, υπό τις ακόλουθες ωστόσο προϋποθέσεις:
• Το συγκεκριμένο ίδρυμα να έχει ειδικό πρόγραμμα σπουδών για το σκοπό αυτό.
• Ολόκληρη η διαδικασία παροχής τέτοιου τύπου προγράμματος να γίνεται αποκλειστικά από το ίδρυμα που απονέμει τον τίτλο και όχι από άλλο με οποιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενο με αυτό ίδρυμα.
• Η αξιολόγηση, προαγωγή και αποφοίτηση να γίνονται με βάση διαφανείς και αδιάβλητες διαδικασίες, ανάλογες με αυτές που ισχύουν στα άλλα προγράμματα σπουδών με παρακολούθηση.

Δ. Αναγνώριση αλλοδαπών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
Τα αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα από τον ΔΟΑΤΑΠ έχουν καταγραφεί σε κατάλογο, ο οποίος βρίσκεται αναρτημένος στη διαδικτυακή τοποθεσία του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα, στην διαδικτυακή διεύθυνση http://62.103.84.30/2.php βρίσκεται ενδεικτικός πληροφοριακός κατάλογος με βάση τη χώρα και την πόλη όπου εδρεύει το ίδρυμα και –όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα– ο κατάλογος εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ανανεώνεται συνεχώς.
Σε περίπτωση που κάποιο ακαδημαϊκό ίδρυμα του εξωτερικού δεν συμπεριλαμβάνεται στους καταλόγους, δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζεται, αλλά ότι μέχρι το χρόνο ανανέωσης του καταλόγου δεν έχει δοθεί η ευκαιρία στον οργανισμό να αποφανθεί για το ακαδημαϊκό επίπεδο του εν λόγω πανεπιστημίου.

Οι ενδιαφερόμενοι για σπουδές στο εξωτερικό είναι χρήσιμο να συμβουλεύονται τον κατάλογο του ΔΟΑΤΑΠ πριν επιλέξουν εκπαιδευτικό ίδρυμα, ώστε να γνωρίζουν εκ των προτέρων τη δυνατότητα αναγνώρισης του τίτλου που θα απονεμηθεί.

Ε. Διαδικασία υποβολής αίτησης
Οι ενδιαφερόμενοι για την αναγνώριση της ισοτιμίας ή της ισοτιμίας και αντιστοιχίας τίτλου σπουδών που απονεμήθηκε από εκπαιδευτικό ίδρυμα της αλλοδαπής υποβάλλουν σχετική ηλεκτρονική αίτηση μέσω της διαδικτυακής πύλης e-doatap (https://e-doatap.doatap.gr/), η οποία πρέπει να συνοδεύεται από τα απαιτούμενα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά και λοιπά στοιχεία, καθώς και από το παράβολο.
Το απαιτούμενο παράβολο για την αναγνώριση βασικού τίτλου σπουδών έχει οριστεί στα διακόσια τριάντα ευρώ και σαράντα λεπτά (230,40 €) και για την αναγνώριση του μεταπτυχιακού και του διδακτορικού τίτλου στα εκατόν ογδόντα τέσσερα ευρώ και τριάντα δύο λεπτά (184,32 €).
Σε περίπτωση συνεκτίμησης βασικού και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, το απαιτούμενο παράβολο ανέρχεται στο ποσό των τετρακοσίων δεκατεσσάρων ευρώ και εβδομήντα δύο λεπτών (414,72 €).
Μετά την οριστική υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης δίνεται η δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξής της προκειμένου να φαίνεται χρονικά η πορεία της αίτησης και η κατάστασή της.

Επανεξέταση αίτησης
Ο ενδιαφερόμενος του οποίου απορρίπτεται αίτημα αναγνωρίσεως τίτλου σπουδών δικαιούται να υποβάλει στο οικείο τμήμα του ΔΣ εντός έτους από την κοινοποίηση της απόρριψης του αιτήματός
του αίτηση για επανεξέταση του θέματος, παραθέτοντας τους λόγους της επανεξέτασης και
προσκομίζοντας νέα στοιχεία. Η αίτηση επανεξέτασης συνοδεύεται από παράβολο.
Αν ο πρόεδρος ή η ΕΕ που είχαν αρχικά εξετάσει το θέμα εξακολουθούν να είναι αρνητικοί, το
αίτημα εισάγεται σε ειδική επιτροπή επανεξέτασης. Αυτή επανεξετάζει το θέμα και εισηγείται στο
αρμόδιο τμήμα, το οποίο αποφαίνεται το ταχύτερο και πληροφορεί σχετικά τον ενδιαφερόμενο.
Η ολομέλεια του ΔΣ είναι αρμόδια να επιλαμβάνεται και να αποφαίνεται το ταχύτερο δυνατόν και
για αιτήσεις επανεξέτασης κατά των αποφάσεων των τμημάτων του.2

ΣΤ. Παροχή πληροφοριών από τον ΔΟΑΤΑΠ
Βάσει της νομοθεσίας, ο ΔΟΑΤΑΠ είναι η αρμόδια κρατική αρχή ενημέρωσης για θέματα οργάνωσης και λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ειδικότερα, ο οργανισμός παρέχει πληροφορίες στο κοινό σχετικά με τα ιδρύματα και τα προγράμματα σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης της αλλοδαπής, όπως επίσης και για τα ισχύοντα και τις διαδικασίες αναγνώρισης των τίτλων, με στόχο την έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των ενδιαφερομένων που προτίθενται ή που ήδη πραγματοποιούν σπουδές σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής σχετικά με όλες τις προϋποθέσεις για την αναγνώριση και το επίπεδο του τίτλου που θα τους απονεμηθεί. Η ενημέρωση του κοινού γίνεται κατόπιν αίτησης των ενδιαφερομένων αλλά και με κάθε πρόσφορο μέσο επικοινωνίας – έντυπο και ηλεκτρονικό. Η αίτηση παροχής πληροφοριών πρέπει να συνοδεύεται από παράβολο, το ύψος του οποίου ορίζεται στα είκοσι (20) ευρώ. Ο οργανισμός έχει υποχρέωση να απαντά με πληρότητα, έπειτα από πρόταση του αρμόδιου εισηγητή, στις έγγραφες αιτήσεις πληροφοριών.

Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων και επαγγελματικής ισοδυναμίας

Αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων
Στο πλαίσιο των κανόνων της εσωτερικής αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάθε κράτος-μέλος έχει την αρμοδιότητα να ορίσει νομοθετικά την πρόσβαση σε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα από την κατοχή ειδικών επαγγελματικών προσόντων, τα οποία είναι τα επαγγελματικά προσόντα που αποκτώνται επί της εθνικής επικράτειας. Αυτό συνιστά εμπόδιο για την ελεύθερη κυκλοφορία των επαγγελματιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως επίλυση του εν λόγω προβλήματος, δηλαδή της ελεύθερης κυκλοφορίας των επαγγελματιών, υιοθετήθηκε η Οδηγία 2005/36/ΕΚ, με
σκοπό την καθιέρωση κανόνων που διευκολύνουν την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων μεταξύ των κρατών-μελών.

Οι διατάξεις του άρθρου 11 του ΠΔ 38/2010 (άρθρο 11 της Οδηγίας 2005/36/ΕΚ) διακρίνουν πέντε επίπεδα επαγγελματικών προσόντων, τα οποία πιστοποιούνται αντίστοιχα από τα
ακόλουθα έγγραφα:
• Βεβαίωση ικανοτήτων, που αντιστοιχεί στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και πιστοποιεί ότι ο κάτοχός της διαθέτει ειδικές γνώσεις, οι οποίες έχουν αποκτηθεί κατόπιν ιδιαίτερα σύντομης κατάρτισης.
• Πιστοποιητικό κατάρτισης, που αντιστοιχεί στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας γενικής, τεχνικής ή επαγγελματικής κατάρτισης, η οποία έχει συμπληρωθεί με κύκλο σπουδών επαγγελματικής κατάρτισης σε εκπαιδευτικό ίδρυμα ή επιχείρηση κράτους-μέλους.
• Πτυχίο, το οποίο αντιστοιχεί στο επίπεδο μεταλυκειακής εκπαίδευσης διάρκειας ενός τουλάχιστον έτους ή σε επαγγελματική κατάρτιση επιπέδου ανάλογου εκείνου της ετήσιας μεταλυκειακής εκπαίδευσης όσον αφορά τις ευθύνες και τα καθήκοντα.
• Πτυχίο κατάρτισης ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο πιστοποιεί εκπαίδευση ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης ελάχιστης διάρκειας τριών και μέγιστης διάρκειας τεσσάρων ετών.

Η αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων παρέχεται σήμερα από το Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας (ΑΤΕΕΝ) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, τους επαγγελματικούς φορείς που είναι οργανωμένοι σε ΝΠΔΔΔ, από την Επιτροπή Αξιολόγησης του άρθρου 15 του Κώδικα Δικηγόρων, από τις Δ/νσεις Υγείας των Περιφερειών της χώρας για τα επαγγέλματα τα οποία εμπίπτουν στο καθεστώς της αυτόματης αναγνώρισης (επαγγέλματα υγείας) και από την υπηρεσία που ορίζει ο περιφερειάρχης για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων τα οποία πιστοποιούνται με επαγγελματική εμπειρία.

Η αναγνώριση αφορά κατόχους βασικών αλλοδαπών τίτλων σπουδών κυρίως τριετούς διάρκειας, ανεξαρτήτως του τόπου πραγματοποίησης των σπουδών, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών έχει αποκτήσει επαγγελματικά προσόντα στη χώρα που του απένειμε τον αλλοδαπό τίτλο σπουδών και το επάγγελμα το οποίο επιθυμεί να ασκήσει είναι νομοθετικά ρυθμιζόμενο στην Ελλάδα.

Αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας
Το άρθρο 168 του Ν. 4635/2019 «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 167 Α΄, 30-10-2019) επαναφέρει την αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου σπουδών.
Το ΠΔ 38/2010, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, αναφέρει: «Οι διατάξεις περί αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας εφαρμόζονται σε κάθε υπήκοο κράτους-μέλους ή τρίτης χώρας ο οποίος, έχοντας αποκτήσει τίτλο τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης άλλου κράτους-μέλους ή τρίτης χώρας, δεν πληροί τις προϋποθέσεις εφαρμογής περί επαγγελματικών προσόντων, υπό την προϋπόθεση να αφορά τίτλους:
• τουλάχιστον τριετούς διάρκειας σπουδών και φοίτησης όταν πρόκειται για πτυχίο πρώτου κύκλου σπουδών,
• το μέγιστο τριετούς διάρκειας σπουδών και φοίτησης όταν πρόκειται για μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης, και
• τουλάχιστον τριετούς διάρκειας σπουδών και φοίτησης όταν πρόκειται για διδακτορικό κύκλο σπουδών».

Η αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου τυπικής ανώτατης εκπαίδευσης κράτους- μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτης χώρας με αυτόν που απονέμεται στο πλαίσιο του ημεδαπού εκπαιδευτικού συστήματος παρέχει στο δικαιούχο τη δυνατότητα να αποκτήσει πρόσβαση στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα και να ασκήσει συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα ως μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις με τους κατόχους συγκρίσιμων τίτλων του ημεδαπού εκπαιδευτικού συστήματος, εκτός των περιπτώσεων που απαιτούνται αυξημένα ακαδημαϊκά προσόντα και ιδίως για θέσεις καθηγητών ΑΕΙ, ερευνητών και ειδικού επιστημονικού προσωπικού.

Το Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας (ΑΤΕΕΝ) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων δέχεται αιτήσεις και εκδίδει τις αποφάσεις για:
• αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων (εφόσον δεν υφίστανται επαγγελματικές οργανώσεις που λειτουργούν ως ΝΠΔΔ) των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλων σπουδών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτων χωρών.

Α. Διαδικασία υποβολής αίτησης
Σύμφωνα με το άρθρο 168 – Τροποποιήσεις του ΠΔ 38/2010 (Α΄ 78), οι ενδιαφερόμενοι για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων ή της επαγγελματικής ισοδυναμίας υποβάλλουν σχετικό έντυπο αίτησης, το οποίο συνοδεύεται από τα απαιτούμενα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά και λοιπά στοιχεία, καθώς και από το παράβολο υπέρ του Δημοσίου ποσούεκατό (100) ευρώ.

Ο προϊστάμενος του ΑΤΕΕΝ –κατόπιν εξέτασης του φακέλου και της αίτησης– μπορεί να εκδώσει απόφαση για πρακτική άσκηση προσαρμογής ή δοκιμασία επάρκειας, στη περίπτωση αιτήσεων αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 14.3
Στην περίπτωση αιτήσεων αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας, ο προϊστάμενος του ΑΤΕΕΝ –κατόπιν εξέτασης της αίτησης και του φακέλου– μπορεί να εκδώσει απόφαση για γραπτή δοκιμασία επαγγελματικής ισοδυναμίας, εφόσον από την εξέταση της αίτησης και του φακέλου προκύπτουν ουσιώδεις διαφορές μεταξύ του προγράμματος σπουδών που παρακολούθησε ο αιτών και του προγράμματος σπουδών συγκρίσιμου τίτλου σπουδών ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος (ΑΕΙ) της ημεδαπής.

Η γραπτή δοκιμασία επαγγελματικής ισοδυναμίας σε επιστημονικά αντικείμενα/μαθήματα του ΑΤΕΕΝ λαμβάνει χώρα σε κάθε εξεταστική περίοδο που ορίζεται για το συγκεκριμένο μάθημα/ επιστημονικό αντικείμενο σε τμήμα ΑΕΙ της ημεδαπής. Ο ενδιαφερόμενος έχει δικαίωμα να επιλέξει το τμήμα ΑΕΙ της ημεδαπής όπου επιθυμεί να εξεταστεί στο συγκεκριμένο μάθημα/ επιστημονικό αντικείμενο και υποβάλλει σχετική αίτηση στη γραμματεία του τμήματος.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η διαδικασία αναγνώρισης τίτλων σπουδών, επαγγελματικής ισοδυναμίας και προσόντων υπόκειται σε συχνές αλλαγές. Για το λόγο αυτό οι ενδιαφερόμενοι είναι χρήσιμο να απευθύνονται για συμπληρωματικές πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές και οργανισμούς για αποδοχή αιτήσεων και έκδοση αποφάσεων.

Πηγές

• Επίσημη ιστοσελίδα του ΔΟΑΤΑΠ, πεδίο «Νόμος 3328/2005», διαθέσιμο στο Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π. (doatap.gr)
• Επίσημη ιστοσελίδα του e-doatap, πεδίο «Έντυπα και οδηγίες», διαθέσιμο στο https://edoatap.doatap.gr
• Επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων, πεδίο «Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας», διαθέσιμο στο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ - ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ (minedu.gov.gr)
• Συνήγορος του Πολίτη, Ανεξάρτητη Αρχή (2019). «Αναγνώριση αλλοδαπών τίτλων σπουδών και επαγγελματικά δικαιώματα», Ειδική έκθεση, διαθέσιμο στο ee-anagn-allod-titl-sp-epagdikaim.pdf (synigoros.gr)

1«Ομοταγές θεωρείται το εκπαιδευτικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης πανεπιστημιακής και τεχνολογικής κατεύθυνσης
της αλλοδαπής που αναγνωρίζεται από τα αρμόδια όργανα της χώρας του, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: αα) Η διδασκαλία και η εξέταση περιλαμβάνουν τα αναγκαία για την αντίστοιχη επιστήμη μαθήματα. ββ) Το ανώτατο ίδρυμα απονέμει ως τίτλους σπουδών πτυχία ή μεταπτυχιακά διπλώματα ή διδακτορικά διπλώματα. Κατ’ εξαίρεση θεωρούνται ομοταγή και τα ανώτατα τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, καθώς και οι ανώτατες σχολές καλών τεχνών (εικαστικών τεχνών, μουσικής, θεάτρου, χορού, κινηματογράφου) που απονέμουν ως τίτλους σπουδών μόνο πτυχία. γγ) Το μεγαλύτερο μέρος του διδακτικού προσωπικού του προπτυχιακού και του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών έχει διδακτορικό δίπλωμα. Η προϋπόθεση αυτή δεν ισχύει για τις ανώτατες σχολές καλών τεχνών (εικαστικών τεχνών, μουσικής, θεάτρου, χορού, κινηματογράφου). δδ) Όταν οι απονεμόμενοι τίτλοι οδηγούν σε επαγγελματικά δικαιώματα, τα δικαιώματα αυτά αναγνωρίζονται στη χώρα που λειτουργεί το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. εε) Η διάρκεια σπουδών είναι τουλάχιστον τριετής για το προπτυχιακό και ενός έτους για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα, οι δε σπουδαστές έχουν περατώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση».