Εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου,

 ὡς δεξαμένην τόν λόγον σου,

δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας,

τήν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας,

 τά τῶν ἀνθρώπων ἤθη κα­τεκόσμησας·

Βασίλειον Ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε,

Χριστόν τόν Θεὸν ἱκέτευε,

δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Τό κέντρο τοῦ Μοριᾶ καί ἡ ἱστορική Τριπολιτσά ἑορτάζει τόν Μέγα διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας μας ἅγιο Βασίλειο, Ἐπίσκοπο Καισαρείας. Κέντρο τῶν θρησκευτικῶν ἐκληλώσεων εἶναι ὁ καλιμάρμαρος Μητροπολιτικός Ἱερός Ναός.

Ὁ Ἑσπερινός τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Βασιλέιου ἐτελέσθη τήν Τετάρτη 31η Δεκεμβρίου 2014, ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μαντινείας καί Κυνουρίας κ.κ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ.

Στήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ πλαισίωσαν τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας καί τίμησαν τή μνήμη τοῦ Ἁγίου, Κληρικοί ἀπό ὅλες τίς Ἐνορίες τῆς Τριπόλεως καί τῶν γύρω Ἀρχιερατικῶν Περιφερειῶν καί πλῆθος φιλεόρτου Λαοῦ.
 
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΙΕΡΟ ΝΑΟ

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ  ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ

Ὁ θεμέλιος λίθος τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου τέθηκε τό 1855 καί τά Ἐγκαίνιά του ἔγιναν 29 χρόνια μετά, τό 1884. Πρόκειται γιά τήν κορυφαία Ἐκκλησία τῆς Τρίπολης.

Ἡ Τρίπολη ὀφείλει τό ὄνομά της πιθανῶς στό γεγονός τοῦ συνοικισμοῦ της ἀπό τίς τρεῖς ἀρχαῖες πόλεις, τῆς Μαντινείας, τῆς Τεγέας καί τοῦ Παλλαντίου. Τό ὄνομά της ἀναφέρεται γιά πρώτη φορᾶ ἀπό τόν Stefano Magno ὡς ἐρειπωμένο κάστρο Droboliza. Στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰῶνα ἀποτελεῖ μιά μεγάλη πολιτεία, ἕδρα τοῦ Τούρκου πασᾶ καί κέντρο τῆς Πελοποννήσου, ὅμως στά τέλη τοῦ 18ου αἰῶνα ἐπιδημία πανούκλας διώχνει τούς κατοίκους της, οἱ ὁποῖοι ἐπιστρέφουν πάλι καί ἡ πόλη ξαναβρίσκει τή ζωντάνια της.

Μέ τήν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης ἡ Τρίπολη πολιορκεῖται ἀπό τόν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ὁ ὁποῖος τήν κατέλαβε ὕστερα ἀπό πέντε μῆνες, κατορθώνοντας ἕνα ἀπό τά σημαντικότερα γεγονότα τοῦ Ἀγῶνα.

Τό 1828 ὁ Ἰμπραήμ πυρπόλησε τήν Τριπολιτσά καί τήν κατέστρεψε, ἐνῷ γκρέμισε καί τήν προγενέστερη Ἐκκλησία, ὅπου λατρευόταν ὁ ἅγιος Βασίλειος.

Στίς 7 Ἰουλίου 1855 μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε τό κέντρο τῆς πόλης. Αὐτή ἡ πυρκαγιά δημιούργησε τίς συνθῆκες τῆς κατασκευῆς τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου.

Ἡ Ἐκκλησία ἄρχισε νά κτίζεται τό 1855. Ὡστόσο, φαίνεται ὅτι σημειώθηκε διακοπή στίς ἐργασίες κατασκευῆς της κατά τό 1862-1863, ἀφοῦ εἶχαν κτιστεῖ τά ἐργαστήρια ἀπό πρώτης ποιότητος συμπαγῆ ντόπιο μέλανα ἀσβεστόλιθο. Οἱ ἐργασίες τοῦ κυρίως Ναοῦ συνεχίστηκαν κατά τό διάστημα 1864-1868 ὑπό τήν ἐπίβλεψη τοῦ λοχαγοῦ μηχανικοῦ Ἀθ. Πολιτόπουλου. Πρόκειται γιά λιθόδμητο κτήριο μέ ἐξωτερική σύνθεση ἀπό λευκό μάρμαρο Δολιανῶν κατά τό ἰσοδομικό σύστημα, ἕως τό ὕψος τοῦ πρώτου κοσμήτη.

Κατά τά ἔτη 1868-1884 πραγματοποιήθηκε ἡ τρίτη οἰκοδομική φάση ἀπό τόν πρῶτο κοσμήτη (σέ ὕψος 5 μ.) ἕως τό γεῖσο, μαζί μέ τούς ἐσωτερικούς στύλους. Τό συνολικό ποσό τῆς δαπάνης ἀνῆλθε στίς 30.000 δραχμές. Τό 1869 ὁ συνταγματάρχης Γεράσιμος Μεταξᾶς σχεδίασε τά δυό νέα Κλιμακοστάσια, ἀντί τοῦ ἑνός μετωπικοῦ.

Ἐμφανίζονται καί ἄλλοι μηχανικοί, μεταξύ τῶν ὁποίων ὁ Ν. Παντζείρης, ὁ ὁποῖος ἐκπόνησε τά κατασκευαστικά σχέδια τῶν ἀετωμάτων καί τοῦ Τρούλου περί τό 1878. Τήν ἄνοιξη τοῦ 1880 φαίνεται ὅτι εἶχε κατασκευαστεῖ τό γεῖσο τοῦ Τρούλου καί τόν Νοέμβριο τοῦ ἴδιου ἔτους παρελήφθησαν φύλλα χαλκοῦ γιά τήν ἐπένδυση τοῦ Τρούλου. Ὁ Ναός τόν Αὔγουστο τοῦ 1882 φαίνεται ὅτι λειτουργεῖται. Τέλος, τό 1883 ἤ ἀρχές τοῦ 1884 ἀναφέρεται δαπάνη γιά ξύλινο «τέμπλεον».

Τό 1884 Γάλλοι μηχανικοί ὑπό τόν Βidaut ἐκπονοῦν σχέδια ἀνακατασκευῆς δυτικοῦ ἐξώστη καί δυτικῆς ὄψης ἐργαστηρίων (σχέδια πού ἐφαρμόστηκαν καί διασῴζονται) συνοδευόμενα ἀπό ἔκθεση στή γαλλική γλῶσσα. Διασῴζονται σειρές καταστάσεων μαστόρων καί μαρμαράδων (μεταξύ τῶν ὁποίων πολλοί Τηνιακοί), ὅπως καί ἀποδείξεις δομικῶν ὑλικῶν.

Τά Ἐγκαίνια τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ πραγματοποιήθηκαν τήν Κυριακή 3 Ἰουνίου 1884. Οἱ συμπληρωματικές ἐργασίες δέν σταμάτησαν καί συνεχίστηκαν προμήθειες σκευῶν. Τό 1885 ἄρχισε ἡ διαδικασία ἐπικάλυψης τῶν Τρούλων μέ φύλλα χαλκοῦ, τά ὁποῖα εἶχαν παραγγελθεῖ στό Μάντσεστερ καί ἡ διαδικασία αὐτή ὁλοκληρώθηκε τό 1890.

Ἡ τέταρτη καί τελευταῖα κύρια οἰκοδομική φάση περιέλαβε τήν κατασκευή τῶν Κωδωνοστασίων, ἐκ τῶν ὁποίων τό ἕνα ἀποπερατώθηκε τό 1903 καί τό δεύτερο πιθανόν τό 1905.

Τό μαρμάρινο Τέμπλο ἀποτελεῖ σχέδιο τοῦ Ἐρνέστου Τσίλερ καί λαξεύτηκε τό 1911 ἀπό τεχνῖτες τῆς οἰκογένειας Ρεμούνδου. Ὁ δεσποτικός Θρόνος καί ὁ Ἄμβωνας – πού καί τά δυό εἶναι μαρμάρινα - κατασκευάστηκαν ἐπίσης  μέ σχέδια τοῦ Ἐρνέστου Τσίλερ.

Σταθμό στήν νεότερη ἱστορία τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Βασιλείου ἀποτελεῖ ἡ μεγάλη πυρκαϊά τῆς 7ης Ὀκτωβρίου τοῦ 1995, ἡ ὁποία κατέστρεψε ὁλοσχερῶς τήν εἴσοδο καί προκάλεσε μεγάλες φθορές στό ἐσωτερικό του. Ὁ Ναός προσπαθεῖ νά ἐπουλώσει τίς πληγές του ἀπό τήν μεγάλη αὐτή καταστροφή καί τά τελευταῖα χρόνια ἔγιναν ἐπιτυχῶς  σημαντικες προσπάθειες πρός αὐτή τήν κατεύθυνση καί τό ἀποτέλεσμα ἀναδεικνύει τό ἀρχαῖο κάλος τοῦ Μητροπολιτικοῦ μας Ναοῦ.

Σήμερα ὁ Μητροπολιτικός Ναός τοῦ Ἁγίου Βασιλείου δέν ἀποτελεῖ μόνο ἱστορικό καί καλλιτεχνικό μνημεῖο, ἀλλά ἔχει νά ἐπιδείξει μιά ζωντανή παρουσία πνευματικῆς δράσεως καί πολυποίκιλης προσφορᾶς. Ὅλη σχεδόν ἡ ζωή τῆς πόλεως τῆς Ἐνορίας καί τῆς γύρω περιοχῆς στρέφεται γύρω ἀπό αὐτόν.

+ Ἱερεύς Ἰωάννης Σουρλίγγας