Μια από τις πρώτες αναζητήσεις του  ανθρώπου  από την πρώιμη ύπαρξη του, αφότου παρατήρησε τους ήχους, ήταν  η δημιουργία  μουσικών οργάνων ως μέσο επικοινωνίας , στην προσπάθεια του να περάσει από το πρωτόγονο σε ένα πιο εξελιγμένο επίπεδο συνείδησης , μέσω της μουσικής Τα πρώτα μουσικά όργανα παρήγαγαν ήχους ,  (οξείς, βαρείς)  ανάλογους με τα διάφορα αντικείμενα  που χρησιμοποιούνταν  για την κατασκευή τους , όπως καλάμια, πήλινα, ορυκτά, ξύλα, φλούδες δέντρων,  όστρακα, κοχύλι, μέταλλα, κλπ.

Ο μουσικός φυσιολάτρης Θεός Πάνας, γιος του Ερμή και της Δρυόπης φτιάχνει ο ίδιος τον αυλό του ή τη σύριγγα , πνευστό όργανο,( το πρώτο μουσικό όργανο, που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος στον Ελλαδικό χώρο και ειδικότερα στην Αρκαδία) που ήταν και το σύμβολο του.

Ο μύθος αναφέρει ότι ο   τραγοπόδαρος θεός Πάνας  κυνηγούσε μια νύμφη του Μαινάλου, την Σύριγγα. Καθώς, λοιπόν, εκείνη τρέχοντας περνούσε μέσα από τις καλαμιές θρόιζε το αραχνοΰφαντο φόρεμα που έβγαζε μια υπέροχη μουσική. Για να γλιτώσει από τον Πάνα η νύμφη παρεκάλεσε τον γιο της Γαίας, το Λάδωνα, να την μεταμορφώσει σε καλάμι, όπως και έγινε. Ο Πάνας μαγεμένος απ' τη μουσική, άρχισε να κόβει ένα - ένα τα καλάμια. Έτσι βρέθηκε να κρατά και τη νύμφη που είχε μεταμορφωθεί σε καλάμι και άκουσε τον ήχο του αέρα που περνούσε μέσα απ' αυτό. Έκοψε τα καλάμια σε διαφορετικό μήκος, τα ένωσε  με κερί κι έφτιαξε τη
σύριγγα που επικράτησε να λέγεται <<αυλός του Πανός>>.

Χαρακτηριστικός είναι ο μουσικός ανταγωνισμός του Πάνα με τον Απόλλωνα . Ο Πάνας περήφανος για τη μουσική που παρήγαγε  με την φλογέρα του, κάποτε κάλεσε το θεό Απόλλωνα να παραβγεί μαζί του. Ο
Απόλλωνας ήρθε ντυμένος με πορφυρό μανδύα, με τη χρυσή του λύρα στο χέρι και δάφνινο στεφάνι στο κεφάλι. Πρώτος άρχισε να παίζει ο Πάνας. Οι απλές και γλυκές μελωδίες από την ποιμενική φλογέρα του
αντιλαλούσαν στις γύρω βουνοπλαγιές. 

Κατόπιν, ήρθε η σειρά του Απόλλωνα. Οι ήχοι της θεϊκής μουσικής και μιας ουράνιας μελωδίας ακούστηκαν παντού  και όλοι μαγεύτηκαν. Όλοι δοξάσανε τον  θεό των τεχνών. Ο Πάνας νικημένος από τον Απόλλωνα,
χώθηκε λυπημένος ακόμα πιο βαθιά μέσα στα λαγκάδια. Εκεί συχνά αντηχούνε οι τρυφεροί και θλιμμένοι ήχοι της φλογέρας του που τους ακούν  με αγάπη οι νεαρές Νύμφες.

Ο αυλός ήταν σωλήνας όμοιος με το σημερινό κλαρινέτο. Κατασκευαζόταν από καλάμια ή μακρύ ξύλινο σωλήνα ή από μέταλλο  αργότερα και είχε δύο εώς επτά οπές.

Στην αρχαιότητα  υπήρχαν τέσσερα είδη αυλών , ανάλογα με τη θέση του ήχου: Παρθένιοι , παιδικοί , τέλιοι και υπερτέλιοι (soprano,alto , tenore, basso) Από αυτούς χρησιμοποιούνταν  οι τέλιοι σους μουσικούς
αγώνες  και τους παιάνες , δηλαδή τα νικητήρια , τα θριαμβευτικά και θριαμβευτικά άσματα , ενώ ο αυλός του Πανός χρησιμοποιείτο αποκλειστικά από τη βουκολική.

Η σύριγγα ήταν όργανο με καλαμένιους αυλούς, σε διαφορετικά μεγέθη τοποθετημένους ο ένας δίπλα στον άλλο, ενωμένους μεταξύ τους. Από σωλήνες διαφορετικού μήκους βγαίνει διαφορετικός ήχος, άλλοτε οξύς
(ανάλογος προς γυναικεία φωνή <<soprano>> , άλλοτε βαρύς, αντίστοιχος προς την ανδρική φωνή <<tenore ή basso>>)

Ακολουθεί η κατασκευή της πρωτόγονης λύρας από τον Ερμή. Κατασκευάζει τη λύρα του, στο όρος Κυλλήνη ,  από το όστρακο της χελώνας , οι οποίες υπήρχαν στην Αρκαδία και ειδικότερα στο όρος Παρθένιο , κατάλληλες για την κατασκευή λύρας.

Οι νόμοι των Αρκάδων καθιστούσαν υποχρεωτική τη  μάθηση της μουσικής στους νέους , μέχρι το 30ο έτος της ηλικίας τους, όχι μόνο όταν βρίσκονται στην παιδική ηλικία  ,ούτως ώστε να έχει εμφυτευθεί ως
βίωμα στη ζωή τους. Όλοι έπαιζαν κάποιο μουσικό όργανο και θεωρείτο ντροπή αν δεν ήξερα να τραγουδούν.

Ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος αναφέρει << Και το να αρνηθεί κανείς ότι δε γνωρίζει ένα από τα άλλα μαθήματα, ουδόλως το θεωρούν τούτο ατιμωτικόν, ως προς το άσμα όμως , ουδείς δύναται να το παραδεχθεί , διότι όλοι το μαθαίνουν αναγκαστικά και ούτε, αν το παραδεχθούν , απαλλάσσονται , διότι τούτο θεωρείται από αυτούς κάτι ατιμωτικόν>>

Τη μουσική τη θεωρούσαν αναγκαία για τους νέους , όχι μόνο για την ευχαρίστηση τους αλλά αυτή είχε σημασία ευρύτατη , σήμαινε γενικά τη μόρφωση του πνεύματος και την αισθητική διαπαιδαγώγηση.
 

Οι Αρκάδες φημίζονταν μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων για τη φιλανθρωπία, τη φιλοξένια, την ευσέβεια προς τους θεούς και γενικά για την αρετή τους, εκτός των Κυναιθαών, οι οποίοι διακρίνονταν για την αγριότητα, την ωμότητα και την παρανομία τους, επειδή ακριβώς παραμέλησαν την μουσική τους εκπαίδευση. <<Κυναιθαείς ολιγορίσαντες απεθηριώθησαν...>>

Η μουσική εξημέρωνε τα ήθη  και εκλέπτυνε το χαρακτήρα τους, γιατί όπως γράφει ο Πολύβιος <<ήθελαν να απαλύνουν και να συγκεράσουν το απότομο  του χαρακτήρα τους , ένεκα της ψυχρότητας και της σκυθρωπότητας του περιβάλλοντος, που υπάρχει ως επί το πλείστον σε τέτοια μέρη. Και προς το οποίο , όλοι οι άνθρωποι εκ φύσεως κατ΄ανάγκη εξομοιούνται (Βουλόμενοι δε μαλάττειν και κιρνάν το της φύσεως
αύθαδες και σκληρόν>>)

Δίδασκαν επίσης στους νέους , λατρευτικούς ύμνους και Παιάνες προς τιμήν των Θεών και των τοπικών ηρώων και κατά τον Πολύβιο <<καθιέρωσαν κοινές συγκεντρώσεις και θυσίες , πάρα πολλές , ομοίως για άνδρες και γυναίκες , ακόμα δε και ομαδικούς χορούς παρθένων και παίδων και γενικώς  επινόησαν το παν, επιδιώκοντες να εξημερώσουν και καταπραϋνουν τν σκληρότητα της ψυχής δια της οργάνωσης και
καλλιέργειας των εθίμων>>

<<Προς τούτοις συνοδούς κοινάς και θυσίας πλείστας ομοίως άνδράσι και γυναιξί κατείθισαν , έτι δε χορούς παρθένων ομού και παίδων και συλλήβδην πάν εμηχανήσατο , σπεύδοντες  το της ψυχής άτεραμνον δια της
εθισμών κατασκευη΄ς εξημερούν  και πραϋνειν>>

Ο Ρωμαίος  ποιητής Αυσόνιος  εξαίρει την εμπειρία των Αρκάδων  στη μουσική τέχνη <<Contabitis , Arcades <<inguit>>, montibus haec vestries , soli cantare periti Arcades - Μόνο οι Αρκάδες ξέρουν να τραγουδάνε >>

Επιπλέον ,Ο  Λυκάων , βασιλιάς των Αρκάδων, είχε καθιερώσει και μουσικούς αγώνες (αυλωδίες) στο Λύκαιο Όρος  ,αποδεικνύοντας την αγάπη των Αρκάδων για τη μουσική.

Γορτύνιος 79