«Γανωτής ή γανωματής ή κασσιτερωτής»

«Γανωτής ή γανωματής ή κασσιτερωτής»

Μάρτιος 21, 2020 - 20:21
1 σχόλια

Τέτοια εποχή μόλις έφτιαχνε ο καιρός εμφανίζονταν στο χωριό οι Γανωματήδες και γύριζαν στις γειτονιές φωνάζοντας «γανώματα, γανώματα φτιάχνω». Οι νοικοκυραίοι έβγαιναν στο δρόμο, έδειχναν τα μπακιρένια υπάρχοντα τους και ξεκινούσαν τα παζάρια.

«Γανωτής ή γανωματής ή κασσιτερωτης »
Γανωτής ή γανωματής είναι ο τεχνίτης που επικαλύπτει τα χάλκινα σκεύη με κασσίτερο και το επάγγελμα αυτό ανήκει σε αυτά που απαιτούν χειρονακτική εργασία. Το επάγγελμα του γανωτή είναι από τα πιο παλιά που υπάρχουν. Τα παλιά χρόνια, τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους δουλειές και ιδιαίτερα στη μαγειρική, ήταν χάλκινα (μπακιρένια). Αυτά με τον καιρό και με τη μεγάλη χρήση οξειδώνονταν και γινόταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις. Έπρεπε λοιπόν, να γανωθούν, να περαστεί δηλαδή η επιφάνεια τους για προστασία με ένα ειδικό μέταλλο, το καλάι (κασσίτερος).

Η διαδικασία του γανώματος λοιπόν ήταν ο καθαρισμός και η συντήρηση των χάλκινων αντικειμένων και εργαλείων που χρησιμοποιούσαν. Όταν τα χάλκινα αντικείμενα ήταν πολύ μαύρα τότε έκαναν σφάρισμα το οποίο αποτελείται από σπίρτο (υδροχλωρικό οξύ), αλάτι, νησιαντήρι και χώμα το ανακατεύανε και το έβαζαν στα χάλκινα οικιακά σκεύη (δηλαδή τα άλειφαν) και μετά τα ζεσταίνανε. Στη συνέχεια τα τρίβανε με άμμο ή σκουριά και το πανί που χρησιμοποιούσανε ήταν από δέρμα το οποίο το έπαιρναν από τους σαμαράδες ή δέρμα από γουρούνι (γουρνοτόμαρο). Ύστερα ζέσταιναν καλά το χάλκινο σκεύος και έριχναν μέσα το νησιαντήρι (χλωριούχο αμμώνιο) για να στρώσει καλύτερα το καλάι. Στη συνέχεια το σκούπιζαν καλά και μετά άπλωνε το λιωμένο καλάι στην επιφάνεια του σκεύους με τη βοήθεια ενός βαμβακερού υφάσματος. Στο τέλος το σκούπιζαν με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει. Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν για να γίνει η κασσιτέρωση ήταν το σπίρτο, νησιαντήρι, κασσίτερο και βαμβάκι. Όταν τα χάλκινα σκεύη είχαν τρύπα το έκαναν κόλληση με ¾ μολύβι και ¼ κασσίτερο και το έστρωναν με ένα ξυλάκι (κουμοκάσι) για να γίνει λείο. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν:
• Νάι είδος εργαλείου (γαϊδάρα) που ανέβαινε πάνω ο γανωματής και έκανε το ίσιωμα στα πλευρά και γύρισμα στο χείλος των χάλκινων αντικειμένων.
• Στούμπος (στρόγγυλος σωλήνας) για να ισιώνουν τους πάτους από τα χάλκινα αντικείμενα.

Πολλά ακόμη εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν: Αμόνι, ξυλόσφυρα, τσιμπίδα, ψαλίδι, μυτοτσίμπιδο, σιδερένιο σφυρί, ζουμπάς, σίδερο καρφοκόπτης και το βαμβάκι (παλάσι) για το γυάλισμα των χάλκινων αντικειμένων. Επίσης, υπήρχαν και τα εργαλεία: η μικρή νάι και οι μικροί στούμποι για να επισκευάζουν τα γκιούμια.
Τα τελευταία χρόνια το επάγγελμα του γανωτή έχει εξαφανιστεί αφού τα μαγειρικά σκεύη είναι πλέον ανοξείδωτα και δεν χρειάζονται γάνωμα (επικασσιτέρωση).

Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού Δάρα Αρκαδίας


Υπάρχει 1 Σχόλιο

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.