Στο πλαίσιο λειτουργίας των εξ αποστάσεως υπηρεσιών πληροφόρησης του Δικτύου Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εργαζομένων και Ανέργων και με αφορμή το πλήθος ερωτημάτων εργαζομένων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες για τα εργασιακά τους δικαιώματα εν μέσω πανδημίας, επισυνάπτουμε κείμενο πληροφόρησης της ενότητας «Εργασιακά Θέματα» με τίτλο : "Ευπαθείς ομάδες και εξ αποστάσεως εργασία", το οποίο αναφέρεται:

Α) στη διαδικασία ένταξης εργαζόμενου που ανήκει σε ευπαθή ομάδα στο καθεστώς εξ αποστάσεως εργασίας ή στη λήψη άλλων μέτρων, όπου η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας δεν είναι δυνατή,
Β) στις κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων του εργοδότη και
Γ) στον καθορισμό των ευπαθών ομάδων και των δικαιολογητικών που πρέπει να προσκομίσει ο εργαζόμενος, όπως αυτά προβλέπονται στην από 22.8.2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου
(ΦΕΚ Α 161/22.8.2020) και στην υπ' αριθμ. 37095/1436  Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β 4011/18.9.2020).

Συντάκτης:
Μαρία Κουφοπούλου

Ρύθμιση της εξ αποστάσεως εργασίας

Με το άρθρο όγδοο της από 22.8.2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α 161/22.8.2020) τροποποιήθηκε η παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α 55/11.3.2020), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του Ν. 4682/2020 (ΦΕΚ Α/3.4.2020) και επαναρυθμίστηκε η εξ αποστάσεως εργασία.

Συγκεκριμένα, η προγενέστερη ρύθμιση της ΠΝΠ 11.3.2020,προέβλεπε ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19την εξ αποστάσεως εργασία, ως εξής:«Ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής του κατά τα ανωτέρω έκτακτου και προσωρινού μέτρου.».
Από τις 22.8.2020 η ανωτέρω διάταξη αντικαθίσταται και εφεξής ισχύουν τα εξής ως προς την εξ αποστάσεως εργασία:

Πως εφαρμόζεται η εξ αποστάσεως εργασία για τους εργαζομένους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες

α) Ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας.
β) Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες δύνανται να εργάζονται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, κατόπιν αιτήματός τους, που διατυπώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή γραπτού μηνύματος κινητού τηλεφώνου.
γ) Ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί το ανωτέρω αίτημα εφόσον η εργασία δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως.
δ) Σε περίπτωση που δεν καθίσταται εφικτή η εξ αποστάσεως παροχή εργασίας, ο εργοδότης λαμβάνει μέτρα, ώστε ο αιτών εργαζόμενος που ανήκει σε ευπαθή ομάδα να μην παρέχει εργασία για την εκτέλεση της οποίας έρχεται σε επαφή με κοινό.
ε) Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η παροχή εργασίας χωρίς επαφή με κοινό, ο εργοδότης, ως ύστατο μέτρο προστασίας του εργαζόμενου-αιτούντα που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, θέτει τη σύμβαση εργασίας του σε αναστολή, για χρονικό διάστημα έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής του παρόντος και να ρυθμίζεται κάθε σχετική και αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του.

Παραβίαση των υποχρεώσεων και κυρώσεις

Στις περιπτώσεις που ο εργοδότης, παρά το αποδεδειγμένο αίτημα του εργαζόμενου, δεν εφαρμόζει την παρούσα διάταξη, συμπεριλαμβανομένης της διαδοχικής σειράς των επιμέρους βημάτων εφαρμογής της, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000 €) για κάθε παράβαση. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ορίζονται οι αρμόδιες αρχές και η διαδικασία για τη διαπίστωση της παράβασης, καθώς και την επιβολή και είσπραξη του ανωτέρω προστίμου.

Καθορισμός ευπαθών ομάδων εργαζομένων και απαιτούμενα δικαιολογητικά

Με την υπ’ αριθμ. 37095/1436 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β 4011/18.9.2020) προσδιορίστηκε η έννοια των ευπαθών ομάδων εργαζομένων για την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εργασίας και των απαιτούμενων πιστοποιητικών που πρέπει να φέρουν. Σε αυτήν υπάγονται:
1. Άτομα υψηλού κινδύνου.
1.1. Άτομα με μεταμόσχευση συμπαγούς οργάνου που λαμβάνουν δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
1.2. Άτομα με μεταμόσχευση μυελού των οστών το τελευταίο έτος ή που λαμβάνουν δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
1.3. Άτομα με διάγνωση νεοπλασίας, που βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, ή ανοσοθεραπεία.
1.4. Άτομα με αιματολογικές κακοήθειες (λευχαιμία, λέμφωμα, ή μυέλωμα) που βρίσκονται υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, ή ανοσοθεραπεία.
1.5. Άτομα με βαριά πνευμονοπάθεια (κυστική ίνωση, σοβαρού βαθμού άσθμα, σοβαρού βαθμού χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια - ΧΑΠ, ασθενείς σε μόνιμη οξυγονοθεραπεία για άλλες αναπνευστικές παθήσεις), που εμπίπτουν στην ακόλουθη ή και ισάξιας συμπτωματολογία: ασθενείς με άσθμα με 2 παροξύνσεις κατά το τελευταίο έτος, παρά τη μέγιστη αγωγή (με β-διεγέρτη και εισπνεόμενο κορτικοειδές), ασθενείς με ΧΑΠ που βρίσκονται σε οξυγονοθεραπεία κατ’ οίκον ή παρουσίασαν 2 παροξύνσεις κατά το τελευταίο έτος ή/και μία νοσηλεία σε νοσοκομείο.
1.6. Άτομα με κληρονομικές ανοσοανεπάρκειες ή δρεπανοκυτταρική αναιμία ή πολυμεταγγιζόμενα (μια ή περισσότερες μεταγγίσεις ανά μήνα).
1.7. Άτομα που λαμβάνουν υψηλές δόσεις κορτικοειδών ή δύο ή περισσότερα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
1.8. Γυναίκες που κυοφορούν.
1.9. Άτομα με HIV λοίμωξη και CD4<=200/μL.
1.10. Άτομα με βαριά καρδιοπάθεια, ή και άτομα με χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα, που εμφανίζουν την ακόλουθη συμπτωματολογία: κλάσμα εξώθησης αριστεράς κοιλίας:<40%, ενεργό ισχαιμία του μυοκαρδίου, άνω του μετρίου βαθμού στένωση ή ανεπάρκεια μιτροειδούς ή αορτικής βαλβίδας, πνευμονική υπέρταση, ιστορικό πρόσφατης καρδιοχειρουργικής επέμβασης (προ τριμήνου), καθώς και οι μυοκαρδιοπάθειες, ή και ισάξιας βαρύτητας συμπτωματολογία άλλης καρδιαγγειακής πάθησης.
1.11. Άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, που υποβάλλονται σε εξωνεφρική κάθαρση.

2. Άτομα ενδιάμεσου κινδύνου
2.1. Άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών.
2.2. Άτομα με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη, όπως προκύπτει από τις ακόλουθες ενδεικτικές τιμές: HbA1c του τελευταίου 3μήνου: >=8.0% ή Μ.Ο. τιμών γλυκόζης αίματος >=200mg/dL τις τελευταίες 7 ημέρες και ασθενείς με μικρο/μακρο αγγειακές επιπλοκές, ή και ισάξιας βαρύτητας συμπτωματολογία.
2.3. Άτομα με χρόνια πνευμονοπάθεια (άσθμα, ΧΑΠ, εμφύσημα) που δεν εμπίπτουν στον ορισμό της βαριάς πνευμονοπάθειας της παρ. 1.1.5.

2.4. Άτομα που παρουσιάζουν βαριές νευρολογικές / νευρομυϊκές παθήσεις (σοβαρή νόσος Πάρκινσον, νόσος κινητικού νευρώνα, πολλαπλή σκλήρυνση υπό αγωγή, εγκεφαλική παράλυση).
2.5. Άτομα με σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια (μη αντιροπούμενη κίρρωση).
2.6. Άτομα με υψηλό δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ>40).
2.7. Άτομα με ανθεκτική αρτηριακή υπέρταση παρά τη μέγιστη αγωγή.
2.8. Άτομα που λαμβάνουν χρονίως χαμηλές δόσεις κορτικοειδών ή ανοσοκατασταλτικό φάρμακο.
2.9. Άτομα με μεταμόσχευση, ή διάγνωση νεοπλασματικής νόσου την τελευταία πενταετία, που δεν εμπίπτουν στους όρους των παρ. 1.1.1 - 1.1.4.

Όταν ένα άτομο συγκεντρώνει περισσότερα του ενός κριτήρια της κατηγορίας ενδιάμεσου κινδύνου, τότε θεωρείται αυτόματα ότι ανήκει στην ομάδα υψηλού κινδύνου.
Η πιστοποίηση ότι ο εργαζόμενος ανήκει σε κάποια ομάδα υψηλού ή ενδιαμέσου κινδύνου γίνεται με αιτιολογημένη γνωμάτευση:
α) από τον θεράποντα ιατρό σχετικής ειδικότητας ή
β) από ιατρό σχετικής ειδικότητας Υγειονομικής Δομής (δημόσια ή ιδιωτική) για περιπτώσεις ειδικών θεραπευτικών μεθόδων όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία και ανοσοθεραπεία.
Στην εν λόγω γνωμάτευση πρέπει να αναφέρεται επακριβώς η υπαγωγή του εργαζομένου σε μία από τις κατηγορίες ευπαθών ομάδων, όπως διευκρινίστηκαν με την υπ’ αριθμ. 37095/1436 Κοινή Υπουργική Απόφαση.

Νομοθεσία

ΠΝΠ 22.8.2020 (ΦΕΚ Α 161/22.8.2020), 11.3.2020 (ΦΕΚ Α 55/11.3.2020), Ν. 4682/2020 (ΦΕΚ Α76/3.4.2020), ΚΥΑ37095/1436 (ΦΕΚ Β 4011/18.9.2020).