Στις αρχές του Απριλίου του 1821, οι επαναστάτες στην Αρκαδία υπέστησαν μικρές ήττες, που κατέδειξαν, αν μη τι άλλο, ότι ήταν απαραίτητη η οργάνωση στρατοπέδου και η ανάληψη της αρχιστρατηγίας του Αγώνα από έναν άξιο ηγέτη.
Περίπου 6.000 επαναστάτες πολιορκούσαν το φρούριο της Καρύταινας, και την 1η Απριλίου του 1821, την τρίτη ημέρα της πολιορκίας, κατέφθασε ισχυρή στρατιωτική δύναμη από την Τριπολιτσά η οποία την διέλυσε και παρά το γεγονός ότι δεν δόθηκε κάποια σπουδαία μάχη, οι Τούρκοι μετέφεραν τους έγκλειστους στην Τριπολιτσά, όπου θα ήταν ασφαλείς.

Ο Φιλικός και αγωνιστής Στέφανος Στεφανόπουλος, ο οποίος ήταν παρών στα γεγονότα, αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι στην Καρύταινα θα είχαν υποστεί πανωλεθρία οι Έλληνες, αν ο Δ. Κολλιόπουλος, στρατηγός και δεξί χέρι του Κολοκοτρώνη στη συνέχεια, δεν είχε προλάβει να τοποθετηθεί στη θέση Χαρατσάρι και στη γύρω ορεινή περιοχή, ώστε να απασχολούν, όπως λέει χαρακτηριστικά, τους Τούρκους που κατέφθαναν από την Τριπολιτσά, δίνοντας χρόνο στους Έλληνες να σκορπιστούν στα γύρω βουνά.

Τότε, και ενώ οι επαναστάτες ήταν ανήσυχοι που δεν έβλεπαν ανάμεσά τους τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, που τον περίμεναν από μέρα σε μέρα, εκείνος εμφανίστηκε φορώντας κάπα βλαχική, όπως αναφέρει ο Στεφανόπουλος, και έδωσε μεγάλη χαρά στους επαναστάτες. Τη νύχτα, σύμφωνα πάντα με τη διήγηση του Στεφανόπουλου, οι πολεμιστές και ο Κολοκοτρώνης «κοπιασμένοι από τον κόπον και πολύ πεινώντες», έφθασαν στη Στεμνίτσα. Οι Τούρκοι έβαλαν φωτιά στο κάστρο της Καρύταινας, και επέστρεφαν στην  Τριπολιτσά.

Στη διαδρομή ο Νικηταράς με εντολή του Κολοκοτρώνη και δύναμη 100 ανδρών σφυροκόπησε την πορεία των εγκλείστων της Καρύταινας προς το φρούριο της Τριπολιτσάς στη θέση «Φραγκόβρυσο». Μαζί του, αναφέρει ο Στεφανόπουλος, ήταν Μανιάτες, Μυστριώτες, Βαλτετσιώτες και Λεονταρίτες καπεταναίοι. Όταν έφθασαν στη Στεμνίτσα, πληροφορήθηκαν από τον Κανέλλο Δεληγιάννη ότι ο ιμάμης (Κουτσοημάμης) των Λαγκαδίων ανέβηκε στο τζαμί και απευθύνθηκε στους Τούρκους, λέγοντάς τους ότι «ο ραγιάς θα προσκηνύσει», παρακινώντας τους να σκοτώσουν τους χριστιανούς. Τότε ο Δεληγιάννης «διά να προλάβει παν απευκταίον έστειλε και εφόνευσε άπαντας τους Τούρκους μέχρι τετρακοσίων». Μετά, ο Κολοκοτρώνης, ο Δεληγιάννης και οι άλλοι οπλαρχηγοί, έστειλαν μαντάτο να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι οπλοφόροι στο διάσελο της Αλωνίσταινας, όπου άρχισε να συγκεντρώνονται στρατιώτες από όλα τα μέρη της Γορτυνίας.

Μετά την αποτυχία της πολιορκίας, οι Πλαπουταίοι κατευθύνθηκαν στη Λιοδώρα, οι Δεληγιανναίοι στα Λαγκάδια, ο Κολοκοτρώνης, ο Αναγνωσταράς και ο Μπούρας στη Στεμνίτσα, ο Παπαφλέσσας με τον Ηλία Μαυρομιχάλη προς τα χωριά Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Χρυσοβίτσι. Η επανάσταση οπωσδήποτε είχε ξεκινήσει, ωστόσο δεν υπήρξε σαφής οργάνωση και τούτο προβλημάτιζε πολύ τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη ο οποίος είχε αποφασίσει ότι μόνο η οργάνωση στρατοπέδου γύρω από την Τριπολιτσά και η κατάκτηση της πόλης θα έδινε δυναμική στην επανάσταση. Ωστόσο, έβλεπε ότι οι σύντροφοί του είχαν σκορπίσει στα γύρω χωριά και κατανοούσε βαθιά ότι εκείνο που προείχε ήταν η οργάνωση του αγώνα.

ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΙ

Πολύ προβληματισμένος, ο Κολοκοτρώνης φθάνει στο Χρυσοβίτσι και αφηγείται στα απομνημονεύματά του για το προσκύνημά του στην εκκλησία της Παναγίας:
 

Έκατσα, έως ότου εσκαπέτησαν με τα μπαϊράκια τους, απέ εκατέβηκα κάτου. Ήτον μία εκκλησιά εις τον δρόμον και το καθισιό μου ήτον, όπου έκλαιγα την Ελλάς. Παναγία μου, βοήθησε και τούτη την φοράν τους Έλληνες διά να εμψυχωθούν! Και επήρα έναν δρόμον κατά την Πιάνα.

Ο Στεφανόπουλος αναφέρει στα απομνημονεύματά του ότι ο Κολοκοτρώνης τους κάλεσε όλους στην εκκλησία στο Χρυσοβίτσι, και τους μίλησε πατριωτικά. Τους προέτρεψε να προσευχηθούν για να τους δυναμώσει ο Θεός «εις τον άνισον πόλεμον» και μετά, μετέβη στην Πιάνα, όπου συγκεντρώθηκαν και άλλοι Καρυτινοί και Τριπολιτσιώτες καπεταναίοι.

Στην Πιάνα ο Κολοκοτρώνης προσπάθησε να συστήσει στρατόπεδο. Μάλιστα, αφηγείται ότι κινητοποίησε δέκα ανιψιούς του και συγκέντρωσε 300 άνδρες. Συγκεντρώθηκαν όλοι στο Διάσελο, αναφέρει ο Στεφανόπουλος, και ο Κολοκοτρώνης έστειλε καπεταναίους και στρατιώτες σε όλα τα χωριά για να αναγκάσουν όλους όσοι μπορούσαν να κρατήσουν όπλο να πάνε εκεί, με απειλή «διά πυρός των οικιών».

Τα μέτρα αυτά έφεραν, λέει ο Στεφανόπουλος, σπουδαία αποτελέσματα, καθώς συγκεντρώθηκαν πολλοί στρατιώτες και ενδυναμώθηκε η δύναμη στο Διάσελο. Τότε, ο Κολοκοτρώνης ανέβηκε σε μια πέτρα και τους μίλησε για τον πατριωτισμό, για την ελευθερία,και «με συντριβή καρδίας πρόφερε τα εξής: Αδελφοί μου, βλέπω ότι φοβήσθε, αλλά ούτω δεν θα κάμωμεν δουλειά. Δια΄τι φοβήσθε και φεύγετε; Εγώ εις αυτά τα βουνά με είκοσι και με σαράντα ανθρώπους άλλοτε εκτυπούσα τους Τούρκους και δεν μου έκαμαν τίποτε και τώρα όπου εσηκώθη όλος ο κόσμος φοβήσθε από τους παλαιότουρκους;». Στη συνέχεια, τους έιπε ότι οι Ρώσοι πήραν την Αδριανούπολη (Ενδρενέ) και ο Κανέλλος Δεληγιάννης που ήταν παρών επιβεβαίωσε την πληροφορία. Ο Κυριάκος Σιμόπουλος αναφέρει για αυτή την πληροφορία: «Το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη στις Ηγεμονίες είχε καταλήξει σε καταστροφή και ο πρωταγωνιστής του βρισκόταν αιχμάλωτος των Αυστριακών στο φρούριο Μούγκατς. Αλλά οι πρόκριτοι της Ύδρας πληροφορούσαν με γράμμα τους τον Κολοκοτρώνη πως ο Υψηλάντης κατέλαβε την Αδριανούπολη. Η είδηση φθάνει στη Ρούμελη. Την κοινοποιεί ο Γ. Βαρνακιώτης στον πληθυσμό: "Ο αρχηγός τους Γένους μας πρίγκιψ Υψηλάντης κυριέυσε την Αδριανέ με το πυρ και την μάχαιραν, και εντός ολίγου εμβαίνει και εις αυτήν την Κωνσταντινούπολιν". Στην Αλωνίσταινα, ο Κολοκοτρώνης, για να εμψυχώσει τους φοβισμένους στρατιώτες, δίνει νέες διαστάσεις στο μύθο για την Αδριανούπολη: " Οι Ρούσσοι επήρανε την Ενδρενέ και έως τώρα θα επήραν και την Πόλιν και μας στέλνουν αρχηγόν εδώ με χρήματα, με μπαγιονέτες δέκα χιλιάδων και με πολεμοφόδια και όπλα". Από στόμα σε στόμα οι πληροφορίες για τους πολεμικούς θριάμβους του Υψηλάντη διογκώνονταν, οι αριθμοί πολλαπλασιάζονταν. Και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός: "Ελέγοντο τέρατα, πότε ότι εκυριευσε (ο Υψηλάντης) την Φιλιππούπολιν, πότε την Αδριανούπολιν, πότε ότι έφθασε μέχρι Κωνσταντινουπόλεως και την εκυρίευσε με 200 και επέκαινα χιλιάδας στρατού. Αι δε τοιαύται ειδήσεις, αγκαλά και απίθανοι, εκοινολογούντο εις τους πολλούς διά να εμψυχώνωνται οι Έλληνες"».

Στη συνέχεια, ο Στεφανόπουλος περιγράφει πώς ο Θεόδωρος ΚΟλοκοτρώνης πήρε την αρχιστρατηγία του Αγώνα. Ο ίδιος, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στα απομνημονεύματά του, πρότεινε τον Κανέλλο Δεληγιάννη, αλλά ο δεύτερος έλαβε τον λόγο και είπε ότι ο ίδιος δεν ήταν κατάλληλος, επειδή ήταν πολιτικός, και πρότεινε η αρχιστρατηγία να δοθεί στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.ο οποίος ευχαρίστησε και τον Δεληγιάννη και τους στρατιώτες, και πρότεινε να συγκροτηθεί μια πενταμελής εφορία με προεδρο τον Δεληγιάννη και μέλη -που εξελέγησαν επί τόπου- τους Σπήλιο Κουλά, Νικόλαο Ταμπακόπουλο, Γεώργιο Δημητρακόπουλο και Γεώργιο Παπαγιαννόπουλο.

Εν τω μεταξύ, οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν ότι στο Διάσελο είχαν συγκεντρωθεί οι ελληνικές δυνάμεις, 2.000 άνδρες αναφέρει ο Στεφανόπουλος, και αποφάσισαν να τους χτυπήσουν για να δειλιάσουν οι επαναστάτες και να διαλυθούν. Ο Κολοκοτρώνης το πληροφορήθηκε, και έσπευσε να καταλάβει τα μέρη της Πιάνας, διότι οι Τούρκοι προχωρούσαν προς τις Δαβιές με δύναμη 6.000 ανδρών. Οι Τούρκοι επιτέθηκαν, ήταν καλά οπλισμένοι και ετοιμοπόλεμοι, και σόρπισαν τους άνδρες του Κολοκοτρώνη ο οποίος, όπως αναφέρει ο Στεφανόπουλος, μάταια φώναζε και παρακαλούσε να μην εγκαταλείψουν τη μάχη. Καθ' οδόν στην Αλωνίσταινα οι Τουρκοι σκότωσαν τον Δημήτρη Σταμέλο και τον Δημήτρη Τσοχαντάρη. Ο Κολοκοτρώνης πρόλαβε και κατέλαβε τα βουνά τα παρακείμενα της Αλωνίσταινας, και οι Τουρκοι όταν έφθασαν στο χωριό το βρήκαν έρημο από κατοίκους. Οι Τούρκοι φοβήθηκαν μήπως κλειστούν στα στενά, επειδή ήταν περικυκλωμένοι από τους Έλληνες, έμειναν το βράδυ στην Αλωνίσταινα και το επόμενο πρωί έκαψαν το χωριό και αναχώρησαν για την Τριπολιτσά.

ΚΕΡΑΣΙΕΣ: ΜΙΑ ΗΤΤΑ ΠΟΥ ΦΟΒΟΤΑΝ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ

Η ασυνεννοησία και η έλλειψη κεντρικής διοίκησης την οποία προσπαθούσε να θεραπεύσει ο Κολοκοτρώνης φανερώνονται στην καταστροφή των Κερασιών, στις 10 Απριλίου 1821. Ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, δίχως να συνεννοηθεί με τους άλλους οπλαρχηγούς, και παρά το γεγονός ότι ο Κολοκοτρώνης του είχε ζητήσει να ενωθεί μαζί του, έστησε στρατόπεδο στις Κερασιές (Βλαχοκερασιά - Αρβανιτοκερασιά), μαζί με τον Νικολόπουλο. Παρά το γεγονός ότι είχε ικανές δυνάμεις, διαλύθηκε από τουρκικό στράτευμα το οποίο κατέφθασε από την Τριπολιτσά, ενώ ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, άγνωστο για ποιον λόγο, ετράπη σε φυγή. Αντιθέτως, ο ταμπουρωμένος Αντώνης Νικολόπουλος και ο Βενετσανάκος από την Καστάνιτσα πολέμησαν πολύ γενναία, αλλά τελικώς κατατροπώθηκαν. Οι Τούρκοι έκοψαν τα κεφάλια των ηττημένων και τα πήραν ως τρόπαια στην Τριπολιτσά.

Γαλανιάδη Εύα - Βασίλης Σιακωτός