Αυτί και θάλασσα
Ο κνησμός (η φαγούρα) στον έξω ακουστικό πόρο (του καναλιού που οδηγεί στην εσωτερικό του αυτιού και την τυμπανική μεμβράνη) είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω των δραστηριοτήτων στις παραλίες και την θάλασσα.

Η επιδερμίδα εκεί είναι πάρα πολύ λεπτή και άρα πολύ ευαίσθητη σε τραυματισμούς που συνήθως προκαλούνται από εμάς τους ίδιους. Υπάρχουν διάφορα πράγματα που μπορούν να έρθουν σε επαφή και να ερεθίσουν το δέρμα του έξω ακουστικού πόρου όπως το θαλασσινό νερό, η σκόνη, η άμμος.  Ένα πολύ συχνό λάθος που κάνουμε σχεδόν όλοι είναι να προσπαθούμε μετά το μπάνιο και τις βουτιές να καθαρίσουμε και να στεγνώσουμε τα αυτιά μας χρησιμοποιώντας βαμβακοφόρους στιλεούς (μπατονέτες, Q-tips). Στην ουσία το μόνο που καταφέρνουμε είναι με τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις να ξύνουμε και να καταστρέφουμε εκείνο το κομμάτι της επιδερμίδας προκαλώντας εξωτερική ωτίτιδα και χρόνια δερματίτιδα, να σπρώχνουμε ακόμα πιο βαθιά το κερί που ίσως υπάρχει προκαλώντας από μικρού μέχρι και μετρίου βαθμού βαρηκοΐα (βουλώνουμε το αυτί μας) και να κινδυνεύουμε από τραυματισμό-διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης, (να σπάσουμε το τύμπανο).

Κανονικά κανένα αντικείμενο δεν πρέπει να τοποθετείται εντός του αυτιού και καμία προσπάθεια καθαρισμού και χειρισμών στο αυτί δεν πρέπει να γίνεται από μη εξειδικευμένο προσωπικό, δηλαδή κάποιο ιατρό και κατά προτίμηση Ωτορινολαρυγγολόγο. Πρακτικά το αυτί είναι αυτό-καθαριζόμενο, καθώς η επιδερμίδα του ανανεώνεται και τα νεκρά κύτταρα απομακρύνονται προς τα έξω, στις πλάγιες κινήσεις του κεφαλιού (για παράδειγμα κατά την διάρκεια του ύπνου), οπότε δεν χρειάζεται τη δική μας παρέμβαση (προς την αντίθετη κατεύθυνση) για να είναι λειτουργικό. Παρά την κοινή πεποίθηση, το κερί ΔΕΝ είναι «βρωμιά», καθώς παράγεται από σμηγματογόνους αδένες και δρα προστατευτικά στην επιδερμίδα του έξω ακουστικού πόρου, αποτρέποντας ξένα σώματα να προχωρήσουν προς τα μέσα (σκόνη, άμμος θαλάσσης, έντομα κ.τ.λ.)
Αν λοιπόν μετά το μπάνιο νιώθουμε ότι έχει μείνει νερό μέσα στο αυτί μπορούμε με μια πλάγια κίνηση της κεφαλής και μια απαλή έλξη (τράβηγμα) του πτερυγίου να το απομακρύνουμε. Είναι προτιμότερο να προσπαθήσουμε να το στεγνώσουμε χρησιμοποιώντας από σχετικά μακρινή απόσταση (περίπου 20 εκατοστά) και σε χαμηλή ένταση το πιστολάκι για τα μαλλιά (για 2-3’) παρά να βάλουμε μέσα οτιδήποτε. Αν χρησιμοποιήσουμε τις μπατονέτες, αυτές πρέπει να τις περιορίσουμε αυστηρά στο εξωτερικό τμήμα του αυτιού (πτερύγιο), πράγμα που φυσικά γίνεται πολύ πιο εύκολα και απλά με μια χαρτοπετσέτα ή την πετσέτα του μπάνιου. Αν προσέξετε τις περισσότερες φορές και η ίδια η συσκευασία τους αναφέρει πως πρέπει να περιορίζονται σε «Εξωτερική χρήση μόνο», πράγμα βέβαια δύσκολο με το σχήμα που έχουν…
Με απλά λόγια, πετάξτε τις μπατονέτες, γιατί στην ουσία δεν τις χρειάζεστε…
Τέλος, ο καθαρισμός με βαμβάκι που έχει εμποτισθεί με οινόπνευμα ή λάδι όπως επίσης με οποιοδήποτε άλλο τρόπο (κλειδιά, καπάκι στυλό, σπίρτα κ.τ.λ.), είναι επιβλαβής τακτική, καθώς τελικά τραυματίζει τον έξω ακουστικό πόρο οδηγώντας σε αίσθημα καύσου και κνησμού (κάψιμο και φαγούρα), ανατροφοδοτώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο χρόνιας φλεγμονής (χρόνια δερματίτιδα του έξω ακουστικού πόρου). 
Ειδικά στα παιδιά πρέπει να αποφεύγετε κάθε προσπάθεια καθαρισμού-στεγνώματος του αυτιού, καθώς ο έξω ακουστικός πόρος είναι πολύ μικρός και ακόμα πιο ευάλωτος σε τραυματισμούς και φλεγμονές.

Αιμορραγία από την μύτη
Η μύτη διαθέτει ένα πολύ πλούσιο δίκτυο αγγείων (αρτηριών και φλεβών) για την αιμάτωσή της με αποτέλεσμα αρκετά συχνά να εμφανίζονται επεισόδια αιμορραγίας (ρινορραγίας ή επίσταξης όπως λέγονται ιατρικά). Υπάρχουν διάφορες αιτίες που έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση αυτών των επεισοδίων όπως είναι οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (κυρίως οι ρινίτιδες), η αλλεργία, οι κλιματολογικές συνθήκες (για παράδειγμα οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού),  τα ξένα σώματα (κυρίως στα παιδιά), η λήψη φαρμάκων (π.χ. ασπιρίνη και άλλα αντιφλεγμονώδη), η λήψη αλκοόλ κ.τ.λ. αν και σε ποσοστό 70-80% των περιπτώσεων δεν αναγνωρίζεται κάποια προδιαθεσική αιτία.
  
Παρά το γεγονός ότι μια αιμορραγία από την μύτη –επειδή συμβαίνει αιφνιδιαστικά- προκαλεί ανησυχία και άγχος, τις περισσότερες φορές πρόκειται για κάτι απλό και εύκολα αντιμετωπίσιμο. 

Αρχικά προσπαθήστε να ηρεμήσετε τον ασθενή και στη συνέχεια προτείνετε να σκύψει το κεφάλι του λίγο προς τα κάτω (για να μην καταπίνει το αίμα), πιέζοντας ταυτόχρονα τα ρουθούνια και τοποθετήστε του λίγο πάγο στο μέτωπο.
Στρίψτε και ετοιμάστε ένα κομμάτι βαμβάκι στο οποίο έχετε ρίξει λίγο οξυζενέ (σταματά την αιμορραγία) ή λίγη βαζελίνη, ζητήστε από τον ασθενή να φυσήξει για να καθαρίσει τη μύτη από το αίμα και τοποθετήστε το βαμβάκι στο ρουθούνι που αιμορραγούσε, ζητώντας του να πιέσει ξανά για 5’. 
Επαναλάβετε τη διαδικασία 2 με 3 φορές, τοποθετώντας κάθε φορά καθαρό εμποτισμένο βαμβάκι αφού πριν φυσώντας δυνατά έχει καθαρίσει η μύτη από τα πήγματα του αίματος, και συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά η αιμορραγία σταματά και δεν υπάρχει πρόβλημα.
 
Σε περίπτωση όμως που η αιμορραγία συνεχιστεί για περισσότερο από 15’ ή είναι πολύ έντονη επικοινωνήστε με τον Ωτορινολαρυγγολόγο σας.

Αλλεργία σε τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες 
(Νυγμός από υμενόπτερα)
Τα τσιμπήματα από μέλισσα ή σφήκα μπορούν να προκαλέσουν από ελάχιστα και ασήμαντα μέχρι πολύ σοβαρά και επικίνδυνα συμπτώματα. Σε άτομα που δεν εμφανίζουν αλλεργική προδιάθεση, τα συμπτώματα περιορίζονται συνήθως τοπικά στο σημείο της επαφής με άλγος, οίδημα, κνησμό και ερυθρότητα (πόνο, πρήξιμο, «φαγούρα και κοκκίνισμα»).
 
Σε άτομα όμως που είναι αλλεργικά (ευαισθητοποιημένα), μπορούν να εμφανιστούν τα συμπτώματα της οξείας αναφυλακτικής αντίδρασης ή αλλιώς του αλλεργικού σοκ (shock). Αυτά τα συμπτώματα είναι  το βράγχος της φωνής (βράχνιασμα) και η δύσπνοια (δυσκολία στη αναπνοή), το κοιλιακό άλγος (πόνος στην κοιλιά), η πτώση της πίεσης (υπόταση), η ταχυκαρδία και η απώλεια της συνείδησης (λιποθυμία).

Ασθενείς που έχουν εμφανίσει κατά το παρελθόν ένα επεισόδιο με κάποια από τα συμπτώματα της οξείας αλλεργικής αντίδρασης (αλλεργικού σοκ) είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν τη χρήση και να έχουν πάντα μαζί τους τις συσκευές αυτόματης έγχυσης αδρεναλίνης (Epipen ή Fastject). Επίσης χρειάζεται να έχουν στα ρούχα τους και ένα καρτελάκι που να αναφέρει το πρόβλημά τους και τον τρόπο χρήσης της συσκευής σε περίπτωση που χρειαστούν την βοήθεια κάποιου άλλου.

Φυσικά,  δεν υπάρχει απόλυτος τρόπος για να προφυλαχθείτε από ένα τσίμπημα μιας μέλισσας ή μιας σφήκας, αλλά αυτές είναι μερικές πρακτικές συμβουλές για να μειώσετε τις πιθανότητες:
1. Μην πίνετε και μην τρώτε στην ύπαιθρο (αποφύγετε πικ-νικ, μπάρμπεκιου).  Όταν πίνετε αναψυκτικά από κουτάκι ή μπουκάλι, χρησιμοποιήστε καλαμάκι.
2. Μην  περπατάτε ξυπόλητοι σε εξωτερικούς χώρους.
3. Αποφύγετε την κηπουρική και τις αγροτικές εργασίες.
4. Αποφύγετε, όσο μπορείτε, τις αθλητικές δραστηριότητες στη ύπαιθρο, κυρίως φορώντας κοντομάνικα μπλουζάκια και σορτσάκια, όπως επίσης και την αναπνοή με το στόμα.
5. Μην πλησιάζετε τους χώρους που υπάρχουν μελίσσια.
6. Αφήστε την απομάκρυνση μιας σφηκοφωλιάς σε κάποιον ειδικό ή λιγότερο ευαισθητοποιημένο στα τσιμπήματα από εσάς.
7. Μην αφήνετε ανοιχτά τα παράθυρα και τις πόρτες αν δεν έχουν σήτες.
8. Μην χρησιμοποιείτε κολόνιες, λακ και αρώματα, μην κάνετε μπάνιο με αρωματικά σαπούνια και μην χρησιμοποιείτε αντηλιακά και κρέμες σώματος με αρώματα. Αντίθετα, μπορείτε να χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικές λοσιόν και σπρέι στα ακάλυπτα από ρούχα σημεία του σώματος σας.
9. Μην  χρησιμοποιείτε απορρυπαντικά με αρώματα για το πλύσιμο των ρούχων σας.
10. Τα έντομα συνήθως δεν επιτίθενται χωρίς λόγο και όταν το κάνουν είναι συνήθως για να προστατέψουν την φωλιά τους. Μην προκαλείτε, λοιπόν, την επίθεσή τους και αν έρθετε αντιμέτωποι με κάποιο από αυτά, αποφύγετε όσο είναι δυνατόν τον πανικό και τις γρήγορες-απότομες κινήσεις.
Τι μπορείτε να κάνετε αν, παρά την προσοχή σας, δεν μπορέσετε να αποφύγετε το τσίμπημα:
1. Απομακρύνετε το κεντρί σύροντας απαλά το δάκτυλο ή την παλάμη σας προς την αντίθετη φορά. Μην χρησιμοποιήσετε τσιμπιδάκια ή ανάλογα αντικείμενα για να αφαιρέσετε το κεντρί και αποφύγετε τους περιττούς χειρισμούς, γιατί στην ουσία απελευθερώνετε και άλλο δηλητήριο! 
2. Τοποθετήστε πάγο στο σημείο που τσιμπηθήκατε.

3. Αν εμφανιστεί οίδημα (πρήξιμο) τοπικά μπορείτε να πάρετε μια ασπιρίνη αν δεν έχετε άλλα προβλήματα υγείας που να το απαγορεύουν.
4. Τα αντιϊσταμινικά φάρμακα μπορούν να μειώσουν τον κνησμό (φαγούρα).
5. Σε περίπτωση έντονου οιδήματος (πρήξιμο) ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει αγωγή με κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη), όχι όμως για τα άμεσα-οξεία αλλεργικά συμπτώματα, αλλά για τη συνέχεια (τις επόμενες ώρες) της ημέρας.
6. Σε κάθε περίπτωση που τα συμπτώματά σας είναι έντονα ή επιδεινώνονται γρήγορα θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια ή ακόμα καλύτερα να αναζητήσετε νοσοκομειακή αντιμετώπιση.

Η ανοσοθεραπεία με τη χρήση εμβολίων για την αντιμετώπιση των αλλεργικών αντιδράσεων από τα τσιμπήματα της μέλισσας και της σφήκας, έχει αποδεδειγμένα αποτελέσματα στην μείωση της έντασης των συμπτωμάτων και της πιθανότητας εμφάνισης οξείας αναφυλακτικής αντίδρασης για μακροχρόνια διαστήματα.

Αλέξιος Σ. Βαρδουνιώτης,
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος