Η εργασιακή σχέση των εκπαιδευτικών ιδιωτικών σχολείων διέπεται κατ’ αρχήν από τις διατάξεις του Ν. 682/1977 Περί Ιδιωτικών Σχολείων Γεν. Εκπαίδευσης και Οικοτροφείων. Επ’ αυτού επήλθαν νομοθετικές μεταβολές, οι σημαντικότερες εκ των οποίων αφορούν τα εξής επιμέρους ζητήματα:

Ωράριο - Υπερωρίες

Το ανώτατο όριο των ωρών διδασκαλίας ανά εβδομάδα για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς είναι όμοιο με αυτό των δημόσιων σχολείων. Πέραν των ωρών διδασκαλίας, υποχρεούνται και οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί στην παροχή και άλλων υπηρεσιών, συνδεόμενων με το εν γένει εκπαιδευτικό έργο, όπως να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων, να συμμετέχουν στις εορτές και άλλες εκδηλώσεις, στην ενημέρωση γονέων κ. α., παραμένοντας στο σχολείο κατά τις ώρες και ημέρες λειτουργίας του και πάντως όχι για περισσότερες από τριάντα (30) ώρες συνολικά την εβδομάδα για τους πλήρως απασχολούμενους και κατ’ αναλογίαν για τους απασχολούμενους με μειωμένο διδακτικό ωράριο.

Οι εκπαιδευτικοί δύνανται να διδάσκουν πέραν του προβλεπόμενου ανώτατου ορίου ωρών διδασκαλίας, μέχρι δέκα (10) ώρες εβδομαδιαίως, μαθήματα της ειδικότητάς τους, στο σχολείο στο οποίο υπηρετούν ή σε άλλα σχολεία, με ωριαία αντιμισθία ίση τουλάχιστον με αυτήν των εκπαιδευτικών δημόσιων σχολείων.

Σε περίπτωση κατάργησης τάξεων ή τμημάτων, καθώς και αν οι ώρες διδασκαλίας ενός μαθήματος δεν επαρκούν προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να καλύψουν το ωράριο του διοριστηρίου τους, ανατίθενται κατά
προτεραιότητα από τη Διεύθυνση του σχολείου στους εν λόγω εκπαιδευτικούς άλλες σχολικές δράσεις και δραστηριότητες, σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της σχολικής μονάδας, όπως ενισχυτική διδασκαλία, πρόσθετη διδακτική στήριξη, ενίσχυση της γλωσσομάθειας, συντονισμός κλάδου ή άλλης ομάδας εκπαιδευτικών, διοργάνωση αθλητικών, πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και άλλων δράσεων, ανάθεση ωρών ως υπευθύνων εργαστηρίων ή διοικητικό έργο, προκειμένου να συμπληρώσουν το υποχρεωτικό τους ωράριο.

Διαδικασία πρόσληψης - Τήρηση επετηρίδας

Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα εγγράφονται στην Επετηρίδα Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών, η οποία τηρείται στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Το διδακτικό προσωπικό των ιδιωτικών σχολείων επιλέγεται από τον ιδιοκτήτη των σχολείων από τους εγγεγραμμένους στην επετηρίδα, χωρίς δέσμευση από τη σειρά εγγραφής τους στον πίνακα.

Εργασιακή σχέση

Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί υπηρετούν με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Προτείνονται προς πρόσληψη από τον ιδιοκτήτη του ιδιωτικού σχολείου και μετά την έγκριση της πρόσληψής του από τον Διευθυντή της οικείας Διεύθυνσης συνάπτουν σύμβαση ορισμένου χρόνου, η οποία αρχίζει από την ημέρα παροχής των υπηρεσιών τους και λήγει την 31η Αυγούστου του δεύτερου έτους από την πρόσληψή τους. Κατά τη λήξη της διετίας ο ιδιοκτήτης μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση. Μετά την πάροδο της διετίας και εφόσον η σύμβαση δεν καταγγελθεί κατά τα ανωτέρω, μετατρέπεται αυτοδικαίως σε σύμβαση αορίστου χρόνου.

Λύση της εργασιακής σχέσης

Η σύμβαση εργασίας μεταξύ του ιδιοκτήτη ιδιωτικού σχολείου και του ιδιωτικού εκπαιδευτικού λύεται με το θάνατο, την έκπτωση, την αποδοχή παραίτησης και την καταγγελία της σύμβασης εργασίας (απόλυση) και εκδίδεται σχετική πράξη του αρμόδιου Διευθυντή Εκπαίδευσης.

Καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου

Η σύμβαση αορίστου χρόνου είναι δυνατόν να καταγγελθεί μόνο για τους παρακάτω λόγους:
α) Εάν ο εργοδότης επικαλείται και αποδεικνύει επαρκώς αιτιολογημένη διαταραχή του εκπαιδευτικού κλίματος στο σχολείο λόγω αδυναμίας συνεργασίας εργοδότη εκπαιδευτικού.
β) Κατάργηση σχολείων.
γ) Κατάργηση τάξεων και τμημάτων τάξεων. Στην περίπτωση αυτή είναι επιτρεπτή η απόλυση αυτών που έχουν τη μικρότερη προϋπηρεσία στην εκπαίδευση και μηδενίζεται το ωράριό τους. Από τις απολύσεις αυτές εξαιρούνται οι διδάσκοντες που είναι και ιδιοκτήτες των σχολείων.
δ) Συμπλήρωση του 70ού έτους της ηλικίας των εκπαιδευτικών.
ε) Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί απολύονται από τον ιδιοκτήτη του σχολείου στο οποίο υπηρετούν λόγω:
i) Σωματικής ή πνευματικής ανικανότητας που διαπιστώνεται από την οικεία κατά τόπο πρωτοβάθμια υγειονομική επιτροπή του Δημοσίου και, ύστερα από ένσταση του ενδιαφερομένου, από τη δευτεροβάθμια υγειονομική επιτροπή του Δημοσίου.
ii) Συμπλήρωσης του χρόνου υπηρεσίας που θεμελιώνει δικαίωμα προς λήψη πλήρους σύνταξης από φορέα ασφάλισης των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Σε αυτή την περίπτωση, η λύση της σχέσης εργασίας επέρχεται κατά τη λήξη του διδακτικού έτους.
iii) Επιβολής της πειθαρχικής ποινής της απόλυσης από το οικείο πειθαρχικό συμβούλιο.
iv) διδακτικής, παιδαγωγικής ανεπάρκειας ή επαγγελματικής ασυνέπειας που στηρίζεται σε δύο (2) τουλάχιστον εκθέσεις και αφορούν δύο (2) τουλάχιστον συνεχόμενα διδακτικά έτη με κριτήρια που καθορίζονται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, από τις οποίες η πρώτη συντάσσεται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας και κοινοποιείται στον αρμόδιο συντονιστή εκπαιδευτικού έργου που έχει την επιστημονική ευθύνη του οικείου κλάδου και η δεύτερη συντάσσεται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας και κοινοποιείται στον ανωτέρω συντονιστή εκπαιδευτικού έργου, ο οποίος προσθέτει συμπληρωματική έκθεση, εφόσον το κρίνει σκόπιμο και ειδικά αν η γνώμη του διαφέρει από αυτήν του διευθυντή. Σημειώνεται ότι τα κριτήρια για απόλυση ιδιωτικού εκπαιδευτικού λόγω διδακτικής, παιδαγωγικής ανεπάρκειας ή επαγγελματικής ασυνέπειας δεν έχουν, έως σήμερα, καθοριστεί από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Καταβολή αποζημίωσης απόλυσης

Στους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, των οποίων η σύμβαση καταγγέλλεται κατά τα ανωτέρω, καθώς και στους αποχωρούντες ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς λόγω συμπληρώσεως του συντάξιμου χρόνου ή του 70ού έτους της ηλικίας τους, καταβάλλεται αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Στην αποζημίωση υπολογίζεται και η υπηρεσία τους με σύμβαση ορισμένου χρόνου.

Διαδικασία απόλυσης

Η νομιμότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας λόγω διαταραχής του εκπαιδευτικού κλίματος στο σχολείο λόγω αδυναμίας συνεργασίας εργοδότη εκπαιδευτικού και λόγω διδακτικής, παιδαγωγικής ανεπάρκειας ή επαγγελματικής ασυνέπειας κατά τα ανωτέρω, κρίνεται από ανεξάρτητη Επιτροπή, η οποία εξετάζει αν η σύμβαση εργασίας καταγγέλθηκε νομίμως και αν η καταγγελία είναι καταχρηστική ή μη και αποφαίνεται σχετικά.
Η Επιτροπή αυτή συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται εντός μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος και αποτελείται από:

α) Έναν (1) Πρωτοδίκη, ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του, υπηρετούντες στο Τμήμα Εργατικών Διαφορών του Πρωτοδικείου Αθηνών, οι οποίοι υποδεικνύονται από το Τριμελές Συμβούλιο Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου.
β) Δύο (2) Πρωτοδίκες υπηρετούντες στο Τμήμα Εργατικών Διαφορών του Πρωτοδικείου Αθηνών με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι υποδεικνύονται από το Τριμελές Συμβούλιο Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου.
Ένας (1) εκπρόσωπος της ΟΙΕΛΕ που υποδεικνύεται με απόφαση της ΟΙΕΛΕ και ένας (1) εκπρόσωπος της αντιπροσωπευτικότερης εργοδοτικής οργάνωσης, που υποδεικνύεται με απόφασή της, παρίστανται ως παρατηρητές, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στη συνεδρίαση της Επιτροπής.
Τα μέλη της Επιτροπής δεν λαμβάνουν για τη συμμετοχή τους σε αυτήν κανενός είδους αποζημίωση.
Η ανωτέρω Επιτροπή λαμβάνει υπόψη και τις υπηρεσιακές εκθέσεις, συνεδριάζει δε και αποφαίνεται υποχρεωτικά εντός ενενήντα (90) ημερολογιακών ημερών από την καταγγελία και υποβάλλει την πρότασή της στον αρμόδιο Διευθυντή Εκπαίδευσης στην οποία διατυπώνεται η κρίση της σχετικά με τη νομιμότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας κατά τα ανωτέρω. Ο Διευθυντής Εκπαίδευσης έχει δέσμια αρμοδιότητα να εκδώσει σχετική απόφαση περί απόλυσης ή μη του εκπαιδευτικού, σύμφωνη με το περιεχόμενο της πρότασης της Επιτροπής εντός τριών (3) ημερών από την υποβολή σε αυτόν της πρότασης. Η απόφαση αυτή κοινοποιείται στους ενδιαφερομένους. Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της εν λόγω προθεσμίας τεκμαίρεται η νομιμότητα και μη καταχρηστικότητα της καταγγελίας. Η καταγγελία της σύμβασης του εκπαιδευτικού δεν παράγει έννομα αποτελέσματα πριν από την παρέλευση της προθεσμίας για την έκδοση της σχετικής απόφασης της Επιτροπής. Ύστερα από την έκδοση της απόφασης του Διευθυντή Εκπαίδευσης, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να προσφύγουν στα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης έκδοσης της απόφασης συγκρότησης της Επιτροπής και έως την έκδοσή της, δεν απαιτείται η τήρηση της παραπάνω διαδικασίας για τη λύση της σύμβασης.

Απολύσεις ιδιωτικών εκπαιδευτικών που λαμβάνουν χώρα χωρίς την τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας είναι άκυρες. Η ακυρότητα αυτή είναι απόλυτη.

Αυτοδίκαιη έκπτωση

Ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός εκπίπτει αυτοδικαίως της υπηρεσίας, εάν καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση σε ποινή συνεπαγόμενη απόλυση για τους δημοσίους υπαλλήλους.

Παραίτηση ιδιωτικού εκπαιδευτικού

Παραίτηση ιδιωτικού εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους επιτρέπεται μόνο με τη συναίνεση του ιδιοκτήτη ή για αποχρώντα λόγο εκτιμώμενο από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Η παραίτηση, για να θεωρείται έγκυρη, πρέπει να υποβάλλεται από τον εκπαιδευτικό αυτοπροσώπως στο ιδιωτικό σχολείο και εντός πέντε (5) ημερών στον Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η αποδοχή αυτής κοινοποιείται αμέσως προς τον ιδιοκτήτη, ο οποίος υποχρεούται εντός πέντε (5) ημερών να υποβάλει πρόταση για το διορισμό αντικαταστάτη. Ο παραιτηθείς δεν μπορεί να αποχωρήσει από το σχολείο
πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του αντικαταστάτη του, εκτός εάν παρήλθε μήνας από την υποβολή της παραίτησής του και δεν του έγινε κοινοποίηση της αποδοχής της. Οι διοριζόμενοι στη
δημόσια εκπαίδευση, ως μόνιμοι ή ως αναπληρωτές, ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί λογίζονται αυτοδικαίως παραιτούμενοι από το ιδιωτικό σχολείο στο οποίο υπηρετούν, μόλις αναλάβουν υπηρεσία στη δημόσια εκπαίδευση.
Σημειώνεται ότι με τον Ν. 4472/2017 καταργήθηκε το άρθρο 47 παρ. 14 του Ν. 3848/2010 που προέβλεπε την παραίτηση ιδιωτικού εκπαιδευτικού από τμήμα του ωραρίου του.

Νομοθεσία

Ν. 682/1977, Ν. 4415/2016, Ν. 4472/2017, Ν. 4547/2018

Συντάκτης
Μαρία Κουφοπούλου