Μια από τις  πιο  σπουδαιότερες  πόλεις που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στο αρχαιοελληνικό γίγνεσθαι αποτελεί η Μεγαλόπολη ή αλλιώς Μεγάλη Πόλη. Η ατελεύτητη έχθρα της με τη Σπάρτη σημάδεψε την αρχαία ιστορία της Μεγαλόπολης. Κατά τον Παυσανία , η αρχαία πόλη κτίστηκε στις  πλευρές του ποταμού Ελισσώνα μετά τη μάχη των Λεύκτρων (371 πΧ) , ως συνοικία πολλών αρκαδικών πόλεων της εποχής, θεωρούμενη ως σημείο αναφοράς των προσδοκιών και των ελπίδων των Ελληνικών πόλεων-κρατών (Επί μεγίσταις των Ελλήνων ελπίσιν εις αυτήν κόσμον), ενώ κατά τον Διόδωρο τον Σικελιώτη , οριζεται  η ίδρυση της , 3 χρόνια αργότερα, αμέσως μετά την «άδακρυ μάχη».

Άδακρυς μάχη:

Το 368 π.Χ. η ταπεινωμένη Σπάρτη με το νεαρό βασιλιά Αρχίδαμο Αγησιλάου και 2.000 στρατό, εκμεταλλευόμενη την απουσία των Θηβαίων κινείται κατά της Μεγαλόπολης.
Στην Μαλέα Αιγύτιδος, έρχεται αντιμέτωπη με 15.000 και πλέον Αρκάδες που λόγω της αριθμητικής τους υπεροχής αισθάνονταν σίγουροι για τη νίκη.
Ο νεαρός Αρχίδαμος έφιππος μπαίνει στην κεφαλή του στρατεύματος και αρχίζει να τους μιλά δυνατά και ένθερμα, για το ένδοξο παρελθόν της Σπάρτης και για την χαμένη τιμή που οφείλουν στο όνομα των προγόνων τους να ανακτήσουν.
Εκείνη την ώρα ο καλοκαιρινός ουρανός της Μεγαλόπολης σκοτείνιασε. Βροντές και αστραπές άρχιζαν να σκίζουν τον ουρανό και οι ολιγάριθμοι Σπαρτιάτες εκλαμβάνοντάς το σαν θεϊκό σημάδι αρωγής και σε συνάρτηση με τα λόγια του νεαρού βασιλιά διαποτίζονται με εθνικό και θρησκευτικό φανατισμό και ρίχνονται σαν καταπέλτης στη μάχη.
Οι Αρκάδες σαστίζουν και αρχίζουν να διασπώνται και να φονεύονται κατά χιλιάδες.
Ήταν η περίφημη "Αδακρυς Μάχη" γιατί δεν είχε ούτε έναν Σπαρτιάτη νεκρό, σε αντίθεση με μύριους (10.000) Αρκάδες. Η βασιλική οικογένεια και ο λαός της Σπάρτης που μαθαίνουν έγκαιρα τη νίκη, τρέχουν στο ύψος της Σελλασίας να υποδεχθούν με τιμές τον στρατό τους.
Μετά από τρία χρόνια το 365 π.Χ. οι Αρκάδες νικούν και εξισορροπούν την κατάσταση στη μάχη της Λασιώνας στους Κρώμους Αιγύτιδος.

Η στρατηγικής σημασίας  θέση (κεντρική Πελοπόννησος ) καθώς και οι χρονικές συνθήκες όπου ο θεσμός των πόλεων –Κρατών διήρχετο σχετική κρίση δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την γρήγορη ανάδειξη της Μεγάλης Πόλης  σε δύναμη που θα διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στα Αρκαδικά αλλά και κατ΄επέκτασιν τεκταινόμενα και σε μια ισχυρή πρωτεύουσα του Αρκαδικού Κοινού.

Ο Θηβαίος Στρατηγός  Επαμεινώντας ήταν από τους  πρώτους που ενθάρρυναν και  υποστήριξαν την προοπτική ισχυροποίησης  της Μεγάλης Πόλης , υποστηρίζοντας  στρατιωτικά τον συνοικισμό της πόλης ,σε περίπτωση που  οι Σπαρτιάτες  επιχειρούσαν να εμποδίσουν  το συνοικισμό της πόλης .

Από εκείνους που κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτόν, αντέδρασαν αρνούμενοι να εγκαταλείψουν  τις πατρογονικές τους εστίες , οι Τρικολωνείς και οι Λυκαιάτες , που οδηγήθηκαν  δια της βίας  στην καινούργια πόλη, οι Λυκοσουρείς , τους οποίους σεβάστηκαν οι Αρκάδες και οι Τραπεζούντιοι οι οποίοι εκδιώχθηκαν  και κατέφυγαν στην Τραπεζούντα του του Πόντου , την οποία είχαν ιδρύσει οι Πρόγονοι τους (Παυσανίας  ο Περιηγητής– «Αρκαδικά»)

Έρανοι από ολόκληρη την τότε γνωστή Ελλάδα έγιναν για να συγκεντρωθούν χρήματα για την οικοδόμηση  των τειχών της Μεγάλης Πόλης .Εντύπωση προκάλεσαν οι «Δαρεεικοί τριακόσιοι» από τους κατοίκους της Μαγνησίας και το σιτάρι   από τον ηγεμόνα  του κράτους  της Αζοφικής (Βόσπρος) Λευκόνα.

Στην νότια όχθη του  Ελισσώνα , κτίστηκε , σύμφωνα με τον Παυσανία, το μεγαλύτερο θέατρο στην Ελλάδα» , το θερσίλειο βουλευτήριο και το στάδιο ενώ στη βόρεια κτίστηκαν τα δημόσια οικοδομήματα της Πόλης , τα οποία συνάντησε ερειπωμένα ο Περιηγητής .

Η Σπαρτιατική απειλή οδηγεί  την Μεγάλη Πόλη σε στροφή προς τη  φιλομακεδονική πολιτική και στη  μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ) βρίσκεται  στο πλευρό του νικητή Φιλίππου του  Β΄.

Το έτος 331 π.Χ.  κινδυνεύει να καταληφθεί από τον βασιλιά της Σπάρτης , Άγι τον Γ΄ , σώθηκε  όμως όταν σφοδροί  βόρειοι άνεμοι  κατέστρεψαν τον ξύλινο  πολιορκητικό κριό των Σπαρτιατών

Η επικράτηση του Αντιγόνου  Β΄ του  Γονατά  εκ Μακεδονίας  φέρνει τον Αριστόδημο ως κυβερνήτη  της Μεγαλόπολης και κατόπιν τον Λυδιάδα, ο οποίος θα εντάξει την πόλη στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Το 223 π.Χ , κατά τους Κλεομενικούς Πολέμους  η Μεγαλόπολη υπέστη από  τους Σπαρτιάτες τρομερές καταστροφές  και οι κάτοικοι της  που διασώθηκαν, με αρχηγό τον Φιλοποίμενα  θα καταφύγουν στη Μεσσηνία.

Ο  επί οκτώ φορές διατελέσας Στρατηγός της Αχαϊκής Συμπολιτείας,  Φιλοποίμην εκ Μεγαλοπόλεως  θα διακριθεί  ως πολιτική και στρατιωτική φυσιογνωμία , διακρινόμενος από πολεμικές , ηθικές  και γνωστικές αρετές και θα αναγκάσει  τον Περιηγητή Παυσανία να γράψει , για το τέλος του ανδρός αυτού (184 π.Χ) ότι  « Η Ελλάδα έπαψε πλέον να γεννά γενναίους άνδρες

Οι κάτοικοι της Μεγάλης Πόλης επιστρέφουν στην Πατρώα Γη και ξανακτίζουν  το τείχος της , πάνω ακριβώς στα αρχικά θεμέλια του παλαιού, ένα χρόνο μετά την καταστροφή της πόλης από τους Σπαρτιάτες

Το 169 π.Χ , φοβερός σεισμός  προκαλεί σημαντικές ζημιές στα τείχη  και με την αποκατάσταση αυτών  των ζημιών , φαίνεται πως σχετίζεται χορηγία εκείνων των χρόνων από  τον Αντίοχο Δ΄ της Συρίας.

Το 168 π.Χ. οι Ρωμαίοι θα εισβάλλουν στη Μεγάλη Πόλη . Μεταξύ  των  ομήρων   που θα οδηγηθούν στη Ρώμη, είναι και ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος , ο οποίος  θα καταφέρει να επηρεάσει τη συμπεριφορά των Ρωμαίων απέναντι στους συμπατριώτες του.

Στα χρόνια του αυτοκράτορα Αυγούστου, οι πόλεις της Πελοποννήσου θα ερημωθούν , σε εκείνη την περίοδο θα αναφέρεται και ο Στράβων όταν γράφει πως «ερημία μεγάλιν εστίν η Μεγάλη Πόλις»

Η ζωή όμως δε σταμάτησε εκεί  αλλά συνεχίστηκε , γιατί στο 2ο μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα , ο Κλαύδιος Πολύβιος την αναφέρει ως μία από τις 10 Αρκαδικές Πολιτείες , ενώ ο Παυσανίας  παραδίδει διαφορετική  εικόνα για την πόλη  από εκείνη του Στράβωνα.Ένα  επιγραφικό εύρημα  του έτους 301 μ.Χ  , το οποίο  καθόριζε τις τιμές  σε αγαθά και υπηρεσίες (κώδικας Διοκλητιανού)  επιβεβαιώνει  ,  την ύπαρξη της πόλης , η οποία πλέον συνεχίζει να υπάρχει ως μικρό επαρχιακό εμπορικό κέντρο  και στα βυζαντινά χρόνια. 

Στα χρόνια της Οθωμανικής σκλαβιάς  κατοικήθηκε από Τούρκους και ονομαζόταν Σινάνο, το οποίο ήταν και το Βυζαντινό της όνομα .

Η Μεγαλόπολη , κτισμένη σήμερα κοντά στη θέση της αρχαίας  πόλης,απέκτησε το  σημερινό της  όνομα , μετά την απελευθέρωση  του  Ελληνικού κράτους, με βασιλικό διάταγμα του 1836.

Από το 1960,  η Μεγαλόπολη, διαθέτει  τα μεγάλα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια που λειτουργούν έως σήμερα, καθώς διεξάγεται η εξόρυξη των μεγάλων αποθεμάτων λιγνίτη της περιοχής

Γορτύνιος79