Του Αγίου Τρύφωνα σήμερα Πολιούχου της Βυτίνας.
Γιορτάζει η Βυτίνα μας και ο Σύλλογό μας.
Χρόνια μας πολλά.

Γράφει στη μνήμη του Πολιούχου της Βυτίνας ο απόστρατος αξιωματικός αεροπορίας και πρώην ιεροψάλτης του Ι.Ν. Αγίου Ελευθερίου Αχαρνών Αριστομένης Γρ. Χαραλαμπόπουλος:

«Πολυούχον Βυτίνης και νοσούντων ακέστορα, Τρύφωνα τρυφής τε της θείας και φερώνυμον μάρτυρα, τιμήσωμεν προφρόνως οι πιστοί, εν ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς, Εορτήν αυτού τελούντες, και τω Ναώ αυτού, προστρέχοντες και βοώντες. Πρέσβευε Αθλοφόρε τω Χριστώ, και την τιμώσαν σε πόλιν φύλαττε, εξ’ ενδεχομένων χαλεπών, νόσων και θλίψεων.»

Με αυτόν τον ύμνον - Απολυτίκιον - ο ιερός υμνογράφος παρακαλεί, εκ μέρους όλων των Βυτιναίων, τον Προστάτην Άγιόν τους, τον Άγιον Τρύφωνα, να φυλάει και να προστατεύει αυτούς και την πόλην τους, από καθε κακό και κάθε αρρώστια.

Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στη Λάμψακο της επαρχίας Φρυγίας από γονείς ευσεβείς, πιστούς στον αληθινόν Θεόν και όπως γραφει ο Συναξαριστής, από μικρή ηλικία ήταν άξιο τέκνο του Θεού, γιατί μέσα στην ψυχή του, κατοικούσε η Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Με την χάρη αυτή εθεράπευε κάθε ασθενεια και κυρίως είχε εξουσία κατά των δαιμόνων, οι οποίοι και μόνον το όνομα του Αγίου εάν άκουγαν, έφευγαν μακριά. Ακόμη και την κόρη του Αυτοκράτορα της Ρώμης Γορδιανού, ο οποίος ήταν Έλληνας, εθεράπευσε. Ο Θεός, για να γνωρίσουν στη Ρώμη τον θαυμάσιον Τρύφωνα, το θείον φυτόν της Εκκλησίας του Χριστού και να δοξασθεί ο Δεσπότης Χριστός, επέτρεψε να δαιμονισθεί η κόρη του Βασιλέα.

Ο δαίμονας βασάνιζε την κόρη και προσπαθούσε να τη θανατώσει, άλλοτε σπρώχνοντάς την στη φωτιά και άλλοτε στα νερά. Οι προσπάθειες των γονέων της να την κάνουν καλά, με διάφορα βότανα και με τους καλλίτερους γιατρούς, που κάθε φορά της έφερναν, δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Τόσο μεγάλη ήταν η απελπισία τους και ο πόνος τους, που έβλεπαν την μοναχοκόρη τους να υποφέρει, που φθάσανε στο σημείο να παρακαλούν να πεθάνει το παιδί τους, για να λυτρωθεί από τον δαίμονα. Ο Συναξαριστής γράφει, ότι πολλές φορές ακούγανε όλοι τον δαίμονα, που ήταν μέσα στο κορίτσι, να ομολογεί τον διώκτην του, λέγοντας: «Εάν δεν έλθει ο Τρύφωνας, δεν εξέρχομαι, διότι αυτός έχει την δύναμη να με διώξει από την κατοικία μου.»

Όταν ο Βασιλεας άκουσε αυτήν την ομολογία του δαίμονα, έστειλε ανθρώπους του, να ψάξουν όλην τη χώρα, προκειμένου αφού εντοπίσουν τον Τρυφωνα, να τον φέρουν στο Παλάτι, υποσχόμενος μεγάλη αμοιβή γι’ αυτόν. Από τους πολλούς απεσταλμένους και άρχοντες που ερευνούσαν, κάποιοι κατόρθωσαν να τον εντοπίσουν στην πολη Λάμψακο, να βόσκει χήνες. Ο Άγιος, μολις είδε τους βασιλικούς ανθρώπους και πριν προλάβουν αυτοί να του πουν οτιδήποτε, τους είπε:

«Εγώ είμαι ο Τρύφωνας τον οποίον ζητάτε.» Τοτε αυτοί, αφου πήραν τον Άγιον, τον επήγαν στον 'Επαρχον και όλοι μαζί εκκίνησαν για τη Ρώμη. Ο Άγιος ήταν τότε μόλις 17 χρονών.
Ο δαίμονας οσο προαισθανότανε, οτι έρχεται ο διώκτης του, τοσο πιο σκληρά βασάνιζε το κορίτσι, και τρεις ημέρες πριν φθάσει ο Άγιος στη Ρώμη, αφού κατασπάραξε το κορίτσι για τελευταία φορά, κλαίγοντας έφυγε μακριά από αυτήν, γιατί δεν μπορούσε να αντικρίσει καν το πρόσωπο του Αγίου, που ερχόταν. Το κορίτσι αμέσως εγινε καλά.

Αφού έφθασε ο Άγιος στο παλάτι, ο Βασιλέας τον ευχαρίστησε θερμά, γιατί εθεράπευσε την κορη του. Όμως επειδή ήθελε να βεβαιωθεί καλύτερα για τη θεραπεία της κόρης του, ζήτησε απο τον Άγιον, να του δείξει το δαίμονα για να τον δει με τα μάτια του. Ο Άγιος αφου ενήστευσε εξι ημέρες και αφου προσευχήθηκε στον Θεόν, να τον βοηθήσει, είδε την επόμενη ημέρα μια οπτασία και τον Θεόν να του δίνει εξουσία κατά των δαιμόνων, μεγαλύτερη από αυτήν, που είχε μεχρι εκείνη τη στιγμή. Αφου συγκεντρώθηκαν ολοι οι κάτοικοι της πόλεως στο θέατρο, καθώς και ο Βασιλεας και οι λοιποί άρχοντες, ο Άγιος Τρυφωνας πλήρης Αγίου Πνευματος, διεταξε τον δαίμονα να παρουσιασθεί μπροστά του. Και ω του θαύματος! Εμφανίσθηκε αμεσως ενας μαύρος και άσχημος σκύλος, του οποίου τα μάτια βγάζανε φωτιές και κλαίγοντας ομολόγησε μπροστά σε ολους, οτι εκτελούσε εντολες του Πατερα του, του Σατανά. Αφού τον επέπληξε αυστηρά ο Άγιος, ο δαίμονας ντροπιασμένος και τρέμοντας, έγινε άφαντος. Όλοι οι παρευρισκόμενοι εθαύμασαν τον Άγιον και συγχρόνως εφοβήθησαν. Πολλοί δε από εκείνους επίστευσαν εις τον Χριστόν.

Επέστρεψε ο Άγιος στην Πατρίδα του Λάμψακον και συνέχισε να θεραπεύει τους πάσχοντες, όπως έκανε και πριν και να βόσκει τις χήνες του. Μετά τον θάνατον του Γορδιανού και στη συνέχεια και του διαδόχου του Γορδίου, την εξουσία του Ρωμαϊκου κράτους ανέλαβε ο δυσεβής και άδικος Δέκιος, ο οποίος ήταν ωμός, άσπλαχνος και μισούσε θανάσιμα τους Χριστιανούς. Έτσι άρχισαν σφοδροί διωγμοί εναντίον του, από τους οποίους δεν ήταν δυνατόν να γλιτώσει ο Άγιος Τρύφωνας.
Δεν άργησαν να φθάσουν οι διώκτες στη Λάμψακο, οι οποίοι αφού συνέλαβαν τον Άγιον, γιατί τον κατηγόρησαν, ότι εμπαίζει τους μεγάλους Θεούς τους και πιστεύει στον Χριστόν, τον οδήγησαν στον Έπαρχον της Ανατολής Ακυλίνον. Εκείνος αφού προσπάθησε, επίμονα αλλά μάταια, να τον κάνει να προσκυνήσει τα είδωλα, για να σωθεί, εδωσε εντολή να αρχίσουν τα βασανιστήρια εναντίον του, μέχρις ότου καμφθεί και αλλαξοπιστήσει. Ιδού μερικά από αυτά: Πρωτα σπαθίζεται, ύστερα αφού τον δένουν πίσω από άλογα, τον σέρνουν στους δρόμους της πόλεως, χειμώνα καιρό, μέσα από δύσβατα και κακοτράχαλα δρομάκια.

'Υστερα τον σέρνουν γυμνό επάνω σε καρφιά, τον μαστιγώνουν και του καίνε τις πληγές με αναμμένα κεριά. Ο Άγιος υπέμενε όλα τα βασανιστήρια, χωρίς καμμία διαμαρτυρία και χωρίς καν να λυγίσει. Αντίθετα, μάλιστα, σαν τον Πρωτομάρτυρα Στέφανον, παρακαλούσε τον Θεόν λέγοντας: «Κύριε συγχώρησον των αμαρτημάτων.»
Αφού είδε ο τύραννος Ακυλίνος, ότι ματαιοπονεί περιμένοντας να ηττηθεί ο Άγιος, έδωσε την τελευταίαν διαταγήν, να αποκεφαλίσουν τον Άγιον έξω από την πόλη. Όταν φθάσανε στον τόπον του μαρτυρίου, ο Άγιος προσευχήθηκε στον Θεόν και τον ευχαρίστησε γιατί τον αξίωσε να τελειώσει τον αγώνα του για την πίστη του, αναμάρτητα. Τότε ο Θεός δέχθηκε το Πνεύμα του Αγίου στην αγκαλιά του, πριν ο δή μιος προλάβει να σηκώσει την μαχαίρα κατά της κεφαλής του. Το τίμιον λείψανον του Αγίου παραλείφθηκε από πιστούς, που έτυχε να είναι στην περιοχήν του μαρτυρίου, αφού εφάνει ο Άγιος σε όραμα και τους είπε να τον μεταφέρουν στην Λάμψακον, όπου και ετάφη.

Οι Βυτιναίοι, καίτοι η εορτή του Αγίου Τρύφωνος εορτάζεται στα μέσα του Χειμωνα (1η Φεβρουαρίου) και παρ’ όλο το δριμύ ψύχος, λόγω του υψομέτρου, που είναι κτισμένη η Κωμόπολη, πανηγυρίζουν εξαιρετικά και τιμούν με μεγαλοπρέπεια τον Άγιον Τρύφωνα, προς τιμήν του οποίου ανήγειραν μέγαν και περικαλλέστατον Ναόν. Ο Ναός αυτός, χτίσθηκε το 1846, χάρη στη μεγαλοδωρία του Βασιλέως Όθωνα και με δαπάνη και συνδρομή των εγχωρίων αλλά και των απανταχού της γης συμπολιτών, όπως αναγράφει στον Πρόναον του Αγίου η εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα: «ΔΑΨΙΛΕΙΑ ΤΕ ΘΕΟΣΕΒΟΥΣ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΟΘΩΝΟΣ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗ ΕΓΧΩΡΙΩΝ ΟΥ ΜΗΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΦΙΛΟΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΥΜΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΟΘΕΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΤΑΙ ΟΥΤΟΣΙΝ Ο ΝΑΟΣ.» Η δε σκαλισμένη στη λευκού μαρμάρου εικόνα του Αγίου το 1847, δαπΆνη Ιωσήφ Δ. Ταμπακοπούλου, είναι τοποθετημένη στην κορυφή της κυρίας εισόδου του Ναού.
Από την εποχή, που ελυτρώθηκε η πόλις από την φοβερά επιδημία της πανούκλας, η οποία εμαστιζε την περιοχή, χαρη στη θαυματουργική επέμβαση του Αγίου και μετα την υποδοχή της εικόνας του Αγίου, που έστειλαν απόδημοι Βυτιναίοι από τη Μικρα Ασία, η οποία ενθρονίστηκε στον Ιερό Ναό του, τον Άγιον Τρύφωνα τον θεωρούν Πολυούχον, Προστάτην και φύλακα των κατοίκων και της πόλης τους. Τόση είναι η ευλάβεια των Βυτιναίων προς Αυτόν, ώστε παντού, όπου και αν εγκατασταθούν, οργανώνουν συνοικισμούς και ανεγείρουν Ναόν προς τιμήν του Αγίου Τρύφωνος.

Καθε χρόνο την εορτήν του Αγίου, οι Βυτιναίοι από όλα τα διαμερίσματα της Χώρας που διαμένουν και αρκετοί από το εξωτερικό, επιστρέφουν στην γενέτειρά τους, για να εορτάσουν και τιμήσουν μαζί με τους λοιπούς κατοίκους της Βυτίνας την μνήμην του Αγίου.
Όμως ο Αγιος Τρύφωνας προστατεύει τα χωράφια, τα αμπέλια και τους κήπους των Βυτιναίων, γι' αυτό στην εικόνα, απεικονίζεται ο Άγιος με κλαδευτήρι στο χέρι. Οι γεωργοί τον παρακαλούνε να διώχνει μακρια καθε ερπετό, ακρίδες, κάμπιες και κάθε άλλο ζωύφιο και θηρίο που βλάπτει τους καρπούς, τα φύλλα και τις ρίζες των λαχάνων, των γεννημάτων και των οσπρίων τους. Για το σκοπό αυτό, αφού πάρουν αγιασμό, ο οποίος διαβάζεται κατα την επέτειον του Αγίου, ραντίζουν σταυροειδώς τα χωράφια, τα αμπέλια και τους κήπους τους.

"Χαίροις των Μαρτύρων κλέος σεπτόν,
Χαίροις της Βυτίνης, Πολιούχος και αρωγός,
Χαίροις ο πηγαζων, θαυματών Θεία ρείθρα,
Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τοις σε γεραίρουσι."

Αριστομένης Γ. Χαραλαμπόπουλος

Σύλλογος των Απανταχού Βυτιναίων και φίλων της Βυτίνας «Ο Άγιος Τρύφων»