Τσακώνικες συνταγές με την Ελένη Μάνου - Ας γνωρίσουμε μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα

Τσακώνικες συνταγές με την Ελένη Μάνου - Ας γνωρίσουμε μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα

Δεκέμβριος 04, 2020 - 12:14
0 σχόλια

Το ArcadiaPortal.gr εγκαινιάζει μια νέα στήλη με «Τσακώνικες Συνταγές» σε συνεργασία με την συγγραφέα Ελένη Μάνου από το Λεωνίδιο. Βάλτε στο «μαγειρικό» σας καλεντάρι μια αυθεντική συνταγή από την Τσακωνιά προκειμένου να μην ξεμείνετε ποτέ από μαγειρική έμπνευση.

Οι συνταγές θα είναι στα κοινά νεοελληνικά αλλά και στα Τσακώνικα έτσι ώστε οι τολμηροί να προσπαθήσουν να μυηθούν σε μια από τις πιο ιδιαίτερες και ενδιαφέρουσες περιπτώσεις νεοελληνικής διαλέκτου.

Ας γνωρίσουμε λίγο καλύτερα την συμπατριώτισσά μας Ελένη Μάνου από το Λεωνίδιο:

Η Ελένη Μάνου είναι συγγραφέας βιβλίων στα «Τσακώνικα» και ενεργή πολίτης της πρωτεύουσας της Τσακωνίας, το Λεωνίδιο, όπου ζει και εργάζεται. Είναι μια μικρή ηρωίδα που προσπαθεί με τις δικές δυνάμεις να αναδείξει και να διατηρήσει ζωντανή την παράδοση και φυσικά την Τσακώνικη διάλεκτο  με σεβασμό και η αγάπη για όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που κουβαλά ο Τσακώνικος πληθυσμός.

Πλούσιο και αξιέπαινο το έργο της για την Τσακωνιά. Βιβλία, έρευνα, διδασκαλία και τόσα ακόμα που έχει προσφέρει στον τόπο της. Το ArcadiaPortal.gr σε συνεργασία με την κυρία Μάνου Ελένη κάθε Σάββατο θα σας αποκαλύπτουν μια συνταγή από το βιβλίο της «Γεύσεις Τσακώνων».

Η κυρία Ελένη Μάνου είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών και ζει μόνιμα στο Λεωνίδιο Αρκαδίας. Είναι εκπαιδευτικός, έχει εργαστεί σε φροντιστήριο ξένων γλωσσών, και με το δεύτερο πτυχίο της, «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό», από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, έχει διδάξει σε Δ.Ι.Ε.Κ. Ιστορία και Υλικό Πολιτισμό, και Ελληνική Λαϊκή Τέχνη.

Παράλληλα υπό την αιγίδα του αρχείου Τσακωνιάς διδάσκει σε παιδιά και ενήλικες την Τσακώνικη Διάλεκτο.

Ως μέλος του συλλόγου «α  Τσακωνοπαρέα» δημοσιεύει Τσακώνικα αφηγήματα ιστορίες και βίντεο στην Διάλεκτο με σκοπό την γνωριμία Τσακώνων και μη με την ντοπιολαλιά τους.

Η αγάπη της για τη γλώσσα των προγόνων της έδωσε καρπούς και έγινε πράξη μέσα από τη συγγραφή βιβλίων στη γλώσσα των Τσακώνων. Η αρχή έγινε με τη μετάφραση δυο κλασικών παραμυθιών, της Κοκκινοσκουφίτσας «α Κοτσινόσκουϊθι» το 2004 και της Σταχτοπούτας «α Σποϊλιού» το 2005, στη διάλεκτο με παράλληλη μετάφραση στη κοινή νέα ελληνική.

Στην προσπάθειά της να φέρει τα παιδιά της σε επαφή με τη γλώσσα των προγόνων τους με έναν ευχάριστο τρόπο, έφτιαχνε ζωγραφιές, σκίτσα και τις απέδιδε με τις αντίστοιχες λέξεις στη διάλεκτο.

Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του Πρώτου Τσακώνικου Λεξικού με εικόνες, «Το Πρώκιου μι Τσακώνιχο λεξικό με εικόνε» το 2010. Στην πορεία συνέλαβε την ιδέα της καταγραφής των διατροφικών συνηθειών των Τσακώνων, έχοντας κατά νου πως η διατροφή μας είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο του πολιτισμού μας.

Το 2011 ξεκίνησα περιοδείες στα χωριά της Τσακωνιάς, συνομίλησα με τους ντόπιους -άτομα κυρίως άνω των 60 ετών- και κατέγραψα σημαντικές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, την αποθήκευση και την κατανάλωση των καρπών στην Τσακωνιά. Το 2020 είχα την χαρά να παρουσιάσω στον κόσμο αυτή τη δουλειά με τίτλο ''Γεύσεις Τσακώνων'', τσακώνικες συνταγές στην τσακώνικη διάλεκτο με απόδοση στην κ.ν.ε.

 

To βιβλίο της απευθύνεται σε άδολους εραστές του αυθεντικού και του ανεπιτήδευτου, και στηρίζεται στην φιλοσοφία, το λίγο είναι πολύ. Η προετοιμασία του φαγητού είναι μια πράξη αγάπης που ξεκινά από την επιλογή ποιοτικών πρώτων υλών που μας χαρίζει απλόχερα η Μεγάλη Μητέρα, η Φύση.

Συνομιλήσαμε με την κυρία Μάνου και της κάναμε κάποιες ερωτήσεις σχετικά με την Τσακώνικη διάλεκτο, αλλά και τα μελλοντικά της σχέδια:

Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε για την Τσακώνικη διάλεκτο. Από πού προέρχεται, πού την μιλάνε και ποιοι,  ποια η ιδιαιτερότητά της και πώς μπορούμε να την μάθουμε;

Η Τσακώνικη Διάλεκτος είναι καθαρή επιβίωση της Αρχαίας Δωρικής.

Ομιλείται σήμερα στην περιοχή της Τσακωνιάς (η οποία καταλαμβάνει ένα τμήμα του Δήμου Βορείου Κυνουρίας, Δ.Δ. Πραστού, Αγίου Ανδρέα, Σίταινας, Καστάνιτσας, και ένα τμήμα του Δήμου Νοτίου Κυνουρίας, Δ.Δ. Λεωνιδίου, Πραγματευτής, Μελάνων, Τυρού, Σαπουνακαίικων και των οικισμών Βασκίνης, Παλαιόχωρας, Σαμπατικής, Λιβαδίου, Φούσκας) δυστυχώς από ένα πολύ μικρό ποσοστό ομιλητών.

Ο Δωρισμός της Τσακωνικής,  όπως η χρήση του δωρικού ά, οι δασείς κλειστοί φθόγγοι, κ,π,τ, ένα σ λεπτότερο από το συνηθισμένο στο σύμπλεγμα τσ, (υπάρχει και το συνηθισμένο τσ), τα δασέα συριστικά (σαν το γαλλικό ch ή το αγγλικό sh και σαν το γαλλικό j) τα υπερωικά λ και ν μπροστά από ι, τα ποικίλα πάθη των φωνηέντων και συμφώνων μέσα στις λέξεις, οι τροπές, αναπτύξεις, αποβολές,  μεταθέσεις, επενθέσεις κ.λ.π. είναι αυτά που, προστιθέμενα στις μορφολογικές διαφορές, κάνουν τα τσακώνικα να μοιάζουν αλλόκοτα στο αυτί του μη ντόπιου ακροατή. Για τους τολμηρούς που επιθυμούν να μάθουν Τσακώνικα θα πρότεινα να επισκεφτούν ηλεκτρονικά την επίσημη ιστοσελίδα του Αρχείου Τσακωνιάς  tsakonianarchives.gr ,  της Τσακωνοπαρέας tsakonika.com  και να επισκεφτεί την Τσακωνιά.

Τα Τσακώνικα μπορεί να τα διαβάσει και να τα αντιληφθεί οποιοσδήποτε χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση και γνώση;

Αυτός που επιθυμεί να μάθει Τσακώνικα είναι εκείνος που έχει αποφασίσει να διεισδύσει μέσα στη συνείδηση και την ψυχολογία του Τσακώνικου λαού, γιατί η γλώσσα αντανακλά μια κοινωνία και το αντίστροφο.

Τα τσακώνικα είναι μια αρχαιοπρεπής γλώσσα με πλούσιο λεξιλόγιο που μας ταξιδεύει πίσω στο χρόνο. Χρειάζεται εκπαίδευση και γνώση για να κατακτήσει κανείς τη γραμματική, το λεξιλόγιο αλλά κυρίως την προφορά καθώς υπάρχουν διαφορές στη φωνολογική απόδοση κάποιων συμφώνων και συμπλεγμάτων, όπως ανέφερα παραπάνω.

Ποιοι οι επόμενοι στόχοι σας, ένα ακόμα βιβλίο στα Τσακώνικα;

Αυτή την εποχή εργάζομαι πάνω σε νέες ιδέες για την προβολή, την διάδοση και διάσωση της Τσακώνικης γλώσσας, ενδεικτικά σας αναφέρω τη μετάφραση του «Μικρού Πρίγκιπα» του Αντουάν Ντε Σαιντ Εξυπερύ, κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας. Παράλληλα μελετώ τη συγγραφή ενός Τσακώνικου αναγνωστικού με εικόνες για παιδιά.

Πολλά και ενδιαφέροντα τα όσα μας ανέφερε η Τσακωνοπούλα κυρία Ελένη Μάνου. Είμαι σίγουρη ότι και εσείς ανυπομονείτε για την πρώτη συνταγή που θα μοιραστεί μαζί μας. Αύριο πάρτε μολύβι και χαρτί για να σημειώσετε τα υλικά που θα χρειαστείτε, έτσι ώστε στο Κυριακάτικο τραπέζι σας να εμφανίσετε μια συνταγή φερμένη από την γη της Τσακωνιάς.

Έφη Καστραντά


Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.