Πολλά τα έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα, και δεν λειπουν ούτε από την όμορφη Πελοπόννησο, ούτε όμως και από την όμορφη Αρκαδία μας....

Το Πάσχα στην Αρκαδία είναι ξεχωριστό, έθιμα και παραδόσεις ζωντανεύουν στην προσαρμοσμένη λόγω της υγειονομικής κρίσης μορφή τους, αλλά οι λαογραφικές εκδηλώσεις είναι εδώ για να εορτάσουν την μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης.

Τα ήθη και τα έθιμα πολλά, τόσα που εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού έχουν μείνει λίγο πίσω. Αναμαχλεύοντας παλαιότερες δημοσιεύσεις βρήκαμε και σας παρουσιάζουμε εικόνες και βίντεο από το παραδοσιακό Πάσχα της Αρκαδίας προ covid-19 εποχής. Κάθε χωριό έχει το δικό του ιδιαίτερο έθιμο. Καθένας μας τις δικές του αναμνήσεις.

Σάββατο του Λαζάρου

Ο Σύλλογος Στερεοελλαδιτών Αρκαδίας «Η ΡΟΥΜΕΛΗ» διοργάνωνε κάθε χρόνο εκδήλωση αναβίωσης του ρουμελιώτικου εθίμου των καλάντων του Λαζάρου.

Το Σάββατο του Λαζάρου το 2019 έξω από το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο στην Τρίπολη τα παιδιά είπαν τα κάλαντα του Λαζάρου κρατώντας καλαθάκια στολισμένα με λουλούδια της άνοιξης. Οι μελωδικές φωνές των παιδιών «στόλισαν» το Σάββατο του Λαζάρου στην Τρίπολη, που είναι μια από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθόδοξου  Εκκλησίας  μας και θεωρείται η «πρώτη γεύση» της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το έθιμο της Λαμπροκουλούρας

Η λαμπροκουλούρα είναι το πασχαλινό ψωμί ή το τσουρέκι, σε διάφορα σχήματα, μ’ ένα ή περισσότερα κόκκινα αβγά στο πάνω μέρος τους. Το ψωμί παρασκευάζεται με προζύμι και το τσουρέκι με αλεύρι, γάλα, αβγά, βούτυρο, ζάχαρη και αρωματικές ουσίες, ενώ συχνά επαλείφεται με φυτικό κρόκο, διαλυμένο μέσα στο περιεχόμενο αβγού.

Η Λαμπροκουλούρα επιβίωσε παλαιότατου εθίμου. Έγινε στοιχείο της χριστιανικής παράδοσης και συνδέθηκε με τη γιορτή του Πάσχα. Όπως και τα κόκκινα αβγά, η λαμπροκουλούρα δεν λείπει από κανένα πασχαλινό τραπέζι. Το έθιμο αυτό το συναντάμε σε όλο τον ελληνικό χώρο.

Πρωί-πρωί τη μεγάλη Πέμπτη, σε όλη την Ελλάδα, οι γυναίκες καταπιάνονται με το ζύμωμα. Ζυμώνουν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν παλιότερα είχαν και διάφορα ονόματα: "Κοφίνια", "καλαθάκια", "δοξάρια", "αυγούλες", "κουτσούνες", "κουζουνάκια". Παρόμοιες κουλούρες έφτιαχναν και στα βυζαντινά χρόνια, τις "κολλυρίδες" και ήταν ειδικά ψωμιά για το Πάσχα, σε διάφορα σχήματα, που είχαν στο κέντρο ένα κόκκινο αυγό.

 Μεγάλη Πέμπτη σήμερα και η παράδοση θέλει τη μέρα αυτή μεταξύ άλλων οι νοικοκυρές να είναι στην κουζίνα και να φτιάχνουν κουλούρια, να βάφουν κόκκινα αυγά και φυσικά να ζυμώνουν και την λαμπροκουλούρα με το κόκκινο αυγό στη μέση. Να μην ξεχάσουμε τα τσουρέκια που όσο πιο παλιά συνταγή τόσο το καλύτερο. Τα πιο γνωστά όμως (δεν ξέρουμε αν είναι και τα πιο νόστιμα) είναι τα πολίτικα.

Μεγάλη Παρασκευή

Ας ταξιδέψουμε με τις ακόλουθες φωτογραφίες και βίντεο σε περασμένα χρόνια στην περιφορά του Επιταφίου που κατανυκτικά γινόταν σε ολόκληρη την Αρκαδία.

Περιφορά Επιταφίων στην Τρίπολη 2012

Περιφορά Επιταφίων στην Πλατεία Αγίου Βασιλείου Τρίπολης 2019

Περιφορά Επιταφίων στην Μεγαλόπολη 2019 από την κάμερα του Καφενείου της Μεγαλόπολης

Περιφορά επιταφίων σε χωριά της Αρκαδίας 2016

Άγιος Πέτρος

Άγιος Ανδρέας

Με κάθε μεγαλοπρέπεια η περιφορά των Επιταφίων της Τρίπολης 2017

Με κατάνυξη η περιφορά των Επιταφίων στο Λεωνίδιο 2019 από το leonidion.gr

Περιφορά Επιταφίου στο Άλσος Αγίου Γεωργίου Τρίπολης 2016

Σε κλίμα θρησκευτικής κατάνυξης η περιφορά Επιταφίων της Τρίπολης 2016

Η περιφορά του Επιταφίου στο Δεκάζειο Γηροκομείο Τρίπολης 2018

Περιφορά Επιταφίων Αγίου Νικολάου και Αγίου Κωνσταντίνου στην Μεγαλόπολη 2018 Από το Καφενείο Μεγαλόπολης

 

 

Περιφορά επιταφίου σε Δεκάζειο Γηροκομείο και Άλσος Αγ.Γεωργίου 2012

 

Περιφορά Επιταφίων στον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας 2013

Περιφορά Επιταφίου στο Καστρί Κυνουρίας 2014

Περιφορά του Επιταφίου στο Παράλιο Άστρος 2014

Περιφορά Επιταφίου στη Νεστάνη 2015 από τον Προοδευτικό Σύλλογο Νεστάνης

 

Περιφορά Επιταφίων στην Δημητσάνα 2015

Η ακολουθία του Επιταφίου στο Θεόκτιστο 2018

Μεγάλη Παρασκευή στο Βαλτεσινίκο 2018

Ο επιτάφιος με τις λαμπαδίτσες στον Πλάτανο Κυνουρίας 2019

 

Ο Πλάτανος είναι ένα μικρό μαγικό χωριό στους πρόποδες του Πάρνωνα ή Μαλεβού, για όλους όσοι το έχουν επισκεφθεί. Και όσοι περνούν τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα εκεί, έχουν τη χαρά να γευθούν την παράδοση σε όλο της το μεγαλείο.

Οι Πλατανίτες έχουν ένα ξεχωριστό έθιμο για τη Μεγάλη Πέμπτη, όταν όλες οι εκκλησίες στην Ελλάδα, μεγάλες και μικρές, ετοιμάζουν τον στολισμό του επιταφίου τους. Τη Μεγάλη Πέμπτη, όλες οι οικογένειες του χωριού ανεβαίνουν τα σκαλιά της εκκλησίας της Αγίας Άννας κρατώντας στα χέρια τους λαμπαδίτσες στολισμένες με βαρβαράμους, ανεμώνες, πασχαλιές, και το όνομα της κάθε οικογένειας γραμμένο πάνω σε αυτές. 

Με αυτές τις λαμπαδίτσες στολίζουν οι γυναίκες του χωριού τον επιτάφιο και αφού περάσουν ευλαβικά κάτων από τον επιτάφιο μετά το πέρας της περιφοράς, παίρνει κάθε οικογένεια τη λαμπαδίτσα της και την τοποθετεί πάνω σε ένα κεραμίδι μέσα στο σπίτι. Τις κρατούν όλον τον χρόνο, για να είναι η οικογένεια ευλογημένη.

Η παράδοση λέει ότι όταν έχει αστραπές, οι νοικοκυρές ανάβουν τη λαμπάδα για να προστατεύει το σπίτι. Έτσι ημερεύουν τον Μαλεβό που μαβιάζει από τα σύννεφα και συχνά σκορπά καταιγίδες και καίγονται όλον τον χρόνο, ώσπου να έρθει η επόμενη Ανάσταση μαζί με την άνοιξη.

 

 

 

 

Το Μ. Σάββατο από νωρίς τα μικρά παιδιά γεμίζουν τον κόλπο του τυρού από άκρη σε άκρη σε χιλιάδες κεριά που φωτίζουν την θάλασσα και συμβολίζουν τις ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων που έχουν χαθεί.
Τη στιγμή της Ανάστασης του Κυρίου, στις δύο ενορίες της κωμόπολης οι Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες φωτίζουν τον Αναστάσιμο ουρανό με εκατοντάδες πυροτεχνήματα.

Στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο λιμάνι θα δείτε ένα από τα πιο όμορφα και φαντασμαγορικά έθιμα της Ελλάδας το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε ειδική σχεδία από τους Τσάκωνες πυρπολητές με την συνοδεία φαντασμαγορικών βεγγαλικών και τρομερών δυναμιτών που φωτίζουν τον Τυρό από άκρη σε άκρη, ένα έθιμο που άρχισε από την εποχή της Τουρκοκρατίας και που φτάνει έως τις μέρες μας. 

Ανάσταση στον Τυρό

Τα μεσάνυχτα του Μ. Σαββάτου στις εκκλησίες του Τυρού τελείται η Τελετή της Αναστάσεως και στην ενορία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο λιμάνι του Τυρού γίνεται το Κάψιμο του Ιούδα στην θάλασσα από τους Τσάκωνες Μπουρλοτιέρηδες. 

 

Ανάσταση στην Αρκαδία 2012 - 2019

h3>Ανάσταση με κάψιμο του Ιούδα στον Τυρό 2014

Ο τσάκωνας μπουρλοτιέρης έλαβε το Άγιο Φως και με την βάρκα του έφτασε στο ομοίωμα του Ιούδα και έβαλε φωτιά. Αμέσως μετά, το Χριστός Ανέστη ακούστηκε από τα μεγάφωνα της εκκλησίας και ξεκίνησε το σόου με δεκάδες βεγγαλικά να κάνουν την νύχτα... μέρα!

Η νύχτα… μέρα στο Βαλτεσινίκο από τα πυροτεχνήματα 2016

Ανάσταση στον Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου Τρίπολης 2018

Ανάσταση στον Αγιάννη Κυνουρίας 2019

Ανάσταση 2019 στο Λεωνίδιο

Στο Λεωνίδιο η νύχτα της ανάστασης είναι η νύχτα των αερόστατων. Η όμορφη πρωτεύουσα της Τσακωνιάς μετατρέπεται σε ένα φαντασμαγορικό σκηνικό θεάματος, ήχου και φωτός. (Πηγή: leonidion.gr)

Ανάσταση στο Παράλιο Άστρος 2019

Ανάσταση στα Λαγκάδια 2017

Ανάσταση στην Καρύταινα 2017

Η Ανάσταση στο Άστρος 2015

Ανάσταση στον Ιερό Ναό Αγίου Βασιλείου Τρίπολης 2014

Ανάσταση στον Αγίο Βασίλειο Τρίπολης 2019

Ανάσταση στον Τυρό 2013

Ανάσταση στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Βασιλείου στην Τρίπολη 2012

Πολλά τα έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα, απ' αυτά δε λείπει ούτε η όμορφη Πελοπόννησος, ούτε όμως και η όμορφη Αρκαδία μας....

Κυριακή του Πάσχα

το «Κάψιμο του Ιούδα», ένα έθιμο που αναβίωσε και φέτος στο Λεβίδι και αποτελεί ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό πασχαλινό έθιμο. 

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Σωματικής Αγωγής «Ορχομενός Λεβιδίου.

Πάσχα στην Τρίπολη 2012 – 2019

Και να μην αγνοούμε φυσικά το Τριπολιτσιώτικο Πάσχα, με το γλέντι του, τις ψησταριές του και τους παραδοσιακούς χορούς του στην ανανεωμένη πλέον Πλατεία Άρεως.

Μέχρι το 2019, Πάσχα στην Τρίπολη χωρίς τσίκνα και σούβλισμα στην πλατεία Άρεως δε γινόταν.

Η πανδημία του κορωνοϊού όμως το 2021 μας αναγκάζει να μείνουμε στο σπίτι μας και να μην εορτάσουμε το παραδοσιακό Πάσχα όπως γνωρίζουμε.

Του χρόνου να είμαστε καλά να γιορτάσουμε στην πλατεία Άρεως. Φέτος όμως ας μείνουμε μέσα και σας δούμε φωτογραφίες και βίντεο από προηγούμενες χρονιές, τότε που η πόλη έσφυζε ζωή.

Πάσχα στην Τρίπολη, μια παράδοση που καλά κρατεί 2012 (δείτε ΕΔΩ)

Πάσχα 2013 στην Τρίπολη

Πάσχα στην Τρίπολη με σύμμαχο το κέφι και την καλοκαιρία το 2014

Πάσχα στην Τρίπολη 2015

Παραδοσιακό Πάσχα στην Τρίπολη 2016

Πυκνοί καπνοί... έπνιξαν την Τρίπολη την Κυριακή του Πάσχα το 2017

Πάσχα στην Τρίπολη 2017

Παραδοσιακό Πάσχα στην Τρίπολη 2018 (δείτε ΕΔΩ)

 

Πάσχα στην Τρίπολη 2019

Την ημέραν του Πάσχα έκαμεν η νεολαία Μελιγούς Ιούδαν όπου τον έκαυσαν εις την πλατείαν του Προδρόμου, και κατόπιν έγινε χορός μέχρις εσπέρας.

 Οι φωτογραφία από το Πάσχα 1987 είναι από το αρχείο του Panagiotis Georgas και την προσωπική του σελίδα κοινωνικής δικτύωσης.

Το έθιμο με το κάψιμο του Ιούδα στην Τρίπολη

Την Κυριακή του Πάσχα το βράδυ ο Σύλλογος Φιλικών «Η Πανπροσφυγική Ένωση Αρκαδίας» σε συνεργασία με τον Δήμο Τρίπολης  έκαιγαν τον Ιούδα και έκαναν το γλέντι όπως προτάσσει η μέρα με ψησταριές και παραδοσιακά τραγούδια.

 

Δευτέρα του Πάσχα

Την Δευτέρα του Πάσχα ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, η Νέστάνη φορούσε τα καλά της και μικροί και μεγάλη συμμετείχαν στο λαϊκό δρώμενο - έθιμο του Αϊ-Γιώργη στην τοπική κοινότητα Νεστάνης του Δήμου Τρίπολης. 

Παραδοσιακές τοπικές φορεσιές, αυτοσχέδια τραγούδια που περνούν από γενιά σε γενιά, γκλίτσες στολισμένες με αγριοσέληνα που φυτρώνουν μόνο στον λόφο του Γουλά πάνω από το χωριό της Νεστάνης, και το άλογο στο οποίο ήταν αναβάτης πάντα ο Άγιος Γεώργιος αποτελούν στα συνθετικά στοιχεία του εθίμου που έχει ρίζες βαθιά στο παρελθόν. Το αγριοσέληνο συνδέεται μάλιστα με αθλητικούς αγώνες και με το στεφάνωμα των αθλητών.

Οι συμμετέχοντες κατεβαίνουν από τον λόφο ο οποίος είναι στα 400 μ. του υψώματος του Γουλά πάνω από τη Νεστάνη, χορεύοντας σαν μέλη Χορού αρχαίας τραγωδίας.  Έπειτα, προσκυνούν στην Ιερά Μονή Παναγίας Γοργοεπηκόου και τραγουδώντας κατεβαίνουν με τις παραδοσιακές φορεσιές τους και με τις στολισμένες με αγριοσέληνα γκλίτσες στο αλώνι κάτω από την εκκλησία όπου και καταλήγουν στην πλατεία του χωριού.

To πανηγύρι του Αγ. Γεωργίου στον Τυρό

Στο μετόχι της Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου Καρυάς στον Τυρό, το καθιερωμένο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου που συγκεντρώνει πλήθος πιστών από την ευρύτερη περιοχή.