Δείτε τις μοναδικές, ιστορικές φωτογραφίες

Η Πλατεία Άρεως από ό,τι λέγεται είναι η δεύτερη επαρχιακή, μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας – πρώτη είναι αυτή της Κέρκυρας – σε μέγεθος, αν και της Λάρισας δεν πάει πίσω.... Με την απελευθέρωση, από τους Τούρκους, ο Καποδίστριας έστειλε πολεοδόμους να κάνουν τα σχέδια για την ανοικοδόμηση της Τριπολιτσάς, να χαράξουν πλατείες, δρόμους, πάρκα…

Στη νότια πλευρά της σημερινής πλατείας, για χρόνια κείτονταν τα ερείπια του Σεραγίου το οποίο είχε κατεδαφιστεί και κατακαεί από την πρώτη μέρα της Άλωσης – αποψιλωμένα από κάθε τι χρήσιμο που πήραν για να φτιάξουν τα σπίτια τους οι, άρτι, απελευθερωμένοι Τριπολιτσιώτες.... Στο κέντρο της πλατείας η Έλληνες είχαν στοιβάξει τα πτώματα των Τούρκων σε σχήμα βουνού και τα είχαν αφήσει για μέρες μετά την άλωση. Αυτό τον χώρο, αργότερα, από το 1850 και μετά, μονάδα στρατού τον χρησιμοποιούσε για ασκήσεις λόγω του ότι εκεί δίπλα στρατωνίζονταν - είχε αγοραστεί το σπίτι του Χαντζηχρήστου το σημερινό 9ο Δημ. Σχολείο.... ως Τούρκικο πεδίο ασκήσεων, της φρουράς του Σεραγίου, χρησιμοποιείτο ο χώρος και προ του 21’, στην συνέχεια και προς τα βόρεια του παλατιού δηλ. από την μέση της σημερινής πλατείας Άρεως και μέχρι τις παρυφές των πάρκων, το χώρο του σημερινού Δικαστηρίου, του Πνευματικού Κέντρου…

Οι φυλακές της Τριπολιτσάς, μετεπαναστατικά, ήταν στο χώρο της σημερινής Κάτω Αγοράς… Φρούραρχος των φυλακών ήταν ο Σωτήριος Δ. Λαγοπάτης γιος του δημογέροντα Δημητρίου Λαγοπάτη. Περί το 1858, σε συνεννόηση με τον τότε Δήμαρχο Σωτηρίου Οικονομίδη, έβαζε τους φυλακισμένους και, γι’ απασχόληση, του έβαζε, με γκασμάδες και φτυάρια, να στρώνουν τον, κάποτε, μεγάλο χώρο του Σεραγίου που άρχισε να διαμορφώνεται σε πλατεία….  Εκεί όμως, συνέχισε το στρατιωτικό τμήμα ν’ ασκείται ενώ, σύγχρονος, τον χρησιμοποιούσαν για την βόλτα τους… κάπου μπερδεύονταν οι πολίτες και στρατιώτες… κι ο κόσμος αξίωσε ν’ απομακρυνθεί η στρατιωτική μονάδα από το χώρο… Πράγματι το  1861 το Υπουργείο Στρατιωτικών πήρε την απόφαση να κατασκευάσει τους νέους στρατώνες βορειοδυτικά της Τρίπολης. Ο Σωτήριος Δ. Λαγοπάτης παίρνοντας τους φυλακισμένους έκανε δεντροφύτευση στις πλατείες και σε όλους τους δρόμους της πόλης ένα μεγάλο έργο για εκείνη την εποχή.

Το βόρειο μέρος της Πλατείας – σημερινά πάρκα - ήταν γεμάτο από έλη, βούρλα… ακαθαρσίες - πήγαιναν οι κρεοπώλες εκείνη την εποχή το χρησιμοποιούσαν ως χώρο σφαγής… Παράλληλα, καθόλον τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ου, οι Μπασακιώτες έφερναν τα ποίμνια τους και βοσκούσαν το φυσικό πλούσιο χορτάρι της Πλατείας. Ο Δήμαρχος Νικόλαος Λαγοπάτης - ανιψιός του Σωτήριου Δ. Λαγοπάτη – καθότι ρέκτης, προέβηκε στην δεντροφύτευση των πάρκων φτιάχνοντας και ένα πολύ ωραίο αναψυκτήριο με δυο μαρμάρινες στήλες μπροστά ενώ, είναι αυτός που φώτισε την πλατεία! Το βορειοανατολικό μέρος, όπου έγινε η δεντροφύτευση, χαριτολογώντας το παρομοίαζαν με τα Ηλύσια Πεδία των Παρισίων, γι’ αυτό και το ονόμασαν << Ηλύσιον >>… είχε πέραση ό,τι το Γαλλικό τότε και μέχρι το 1960 περίπου…

Στην πλατεία υπήρχαν δυο πηγάδια. Το πρώτο ήταν μπροστά από το ξενοδοχείο Μαίναλο και προς το κέντρο της πλατείας – Περί τα 30 μ. από το ξενοδοχείο - και το δεύτερο δίπλα από το άγαλμα το Κολοκοτρώνη προς τον Προφήτη Ηλία. Ο θρύλος, λέει, ότι ο Πασάς βλέποντας την πτώση της Τριπολιτσάς έδωσε εντολή να ρίξουν όλα τα τιμαλφή μέσα στα δυο πηγάδια και σε ένα τρίτο - γύρω από την πλατεία - και να τα σκεπάσουν εφόσον δεν μπορούσε να τα πάρει μαζί του γιατί θα τα έπαιρναν οι Έλληνες. Την πλατεία διέσχιζε και ένα μικρό ρέμα ( ρυάκι ) που ερχόταν από το μεγάλο ρέμα του Αγίου Νικολάου και κατέβαινε την οδό 11ου Συντάγματος, συνέχιζε την οδό Δημητρακοπούλου, στο ύψος της Κάτω Αγοράς στην γωνία Δημητρακοπούλου και Αποστολοπούλου, έκοβε βόρεια, περνούσε το οικόπεδο τότε της Αγροτικής Τράπεζας, δίπλα από το Δικαστήριο και στο περίπτερο μπροστά, διαγώνια έβγαινε στη στήλη των Προκρίτων και συνέχιζε προς του Μπασιάκου.

Το όνομα της πλατείας ήταν << Πλατεία Σεραγίου >>, άλλαξε, όμως, και, λόγω του στρατιωτικού τμήματος που υπήρχε, ονομάστηκε << Πλατεία Άρεως >> από τον θεό Άρη, τον θεό του πολέμου! Κατά καιρούς πήρε διάφορα ονόματα όπως στις 11 Οκτωβρίου 1872  << Πλατεία Γεωργίου Α’ >>, τον Μάιο του 1897 σε << Πλατεία Σμολένσκυ >> από το όνομα του Συνταγματάρχη που ανατίναξε τους Τούρκους στο Βελεστίνο το 1897, αργότερα << Πλατεία Βασιλέως Κωνσταντίνου >>, << Πλατεία 21ης Απριλίου >>…  και μετά από τις πολλές αλλαγές ονομάτων κατέληξε στην πρώτη ονομασία Άρεως.

Το 1900 ο Σύλλογος Φιλλοδέντρων φύτευσε, στα ανατολικά της πλατείας, το δικό του πάρκο και είχε την αποκλειστική φροντίδα. Το πάρκο είναι σε σχήμα Γ μαζί με το πάρκο των Φιλοδέντρων.
Δίπλα από το πάρκο ήταν ένα ξύλινο κατασκεύασμα όπου λειτουργούσε, ως θερινό καφενείο, το 1930, στην εορτή της εκατονταετηρίδας, φτιάχτηκε στο μέρος αυτό η στήλη των προκρίτων. Εδώ, στη χορταρένια πλ. Άρεως ήταν το πρώτο γήπεδο της πόλης – μέσα 10ετιας του 20’!

Δυτικά της πλατείας, είναι το Δικαστικό Μέγαρο με τους ανδριάντες των, Τερτσέτη και Πολυζωίδη, κοιτάζουν τον Γέρο του Μωρία στα μάτια, σαν να θέλουν να του πουν, ότι ήταν οι μόνοι που τον υποστήριξαν και τον αθώωσαν στην δύσκολη ώρα που περνούσε στην δίκη του.
Στην ανατολική πλευρά της πλατείας πίσω από τον ανδριάντα του Θ. Κολοκοτρώνη, συνεχίζουν να είναι η εκκλησία του Προφήτη Ηλία, η στήλη των Προκρίτων, οι προτομές των Ηρώων, το πάρκο του Συλλόγου των Φιλοδέντρων…

Στα βόρεια τις πλατείας, μέσα στα δέντρα, υπάρχει το αναψυκτήριο και το πανέμορφο μαρμάρινο σιντριβάνι το οποίο ήταν δωρεά του Ι. Σκάγιαννη που άφησε στην Τρίπολη όλη την περιουσία του για να φτιαχτούν πάρκα, πλατείες και διάφορα έργα για την πόλη. Το σιντριβάνι αρχικά έμεινε για πολύ καιρό στην αποθήκη του Καποδιστριακού Σχολείου εκεί που είναι τώρα το Μαλλιαροπούλειο Θέατρο. Ο Δήμαρχος Αν. Χατζησαράντος το 1887, το τοποθέτησε στην πλατεία Αγίου Βασιλείου αλλά ήταν πολύ μεγάλο και κάλυπτε μεγάλο μέρος της πλατείας και το έβγαλαν, επί Δημαρχίας Χαρ. Μάνεση και το τοποθέτησαν στην σημερινή θέση που είναι.
Το άγαλμα του Θ. Κολοκοτρώνη στήθηκε την δεκαετία του 70’, ύστερα από αγώνες και δωρεές 60 χρόνων.
Στην οδό Καλαβρύτων ενδιάμεσα των δυο πάρκων - είχε αρχίσει να κτίζεται το θερινό Ανάκτορο - 1869 - του Γεωργίου Α’. Στην θέση που θα υψωνόταν το Ανάκτορο ήταν οι βοηθητικοί χώροι του Σεραγίου. Το 1911 ο σύλλογος Φιλοδέντρων πήγε στα Ανάκτορα, στον Βασιλιά, και ζήτησε να αγοράσουν το μέρος και να φυτέψουν δέντρα. Το 1927 άρχισε η κατεδάφιση των μισοχτισμένων ανακτόρων… Ο Δήμαρχος έβαλε τους φυλακισμένους φαντάρους, του στρατοπέδου Χαντζηχρήστου που ήταν δίπλα, καθάριζαν τον χώρο και το 1929 άνοιξε η κεντρική αρτηρία της πόλης η Καλαβρύτων. Τις πέτρες και τα αγκωνάρια φορτώθηκαν σε κάρα και μεταφέρθηκαν πίσω από την δεξαμενή και φτιάχτηκαν τα σφαγεία.

Στην νότια πλευρά της πλατείας ήταν χωρίς κτίσματα, αρχικά και υπήρχε μόνο το σπίτι του οδοντίατρου Ζαμπέλη όπου, αργότερα, χρησιμοποιήθηκε και ως κινηματογράφος. Κάποιο φεγγάρι ήταν θερινό θέατρο του επιχειρηματία Γ. Σπορίδη και έπειτα έγινε κινηματογράφος << Αττικόν >>.

Στο δυτικό μέρος της πλατεία ήταν μια έκταση από αγριάγκαθα, εκεί πριν τον 20ο αιώνα ήταν αποστακτήριο σούμας του Γερμπανά που, αργότερα, ο χώρος καθαρίστηκε και κτίστηκε το Δικαστικό Μέγαρο. Στην γωνία του Δικαστηρίου φτιάχτηκε το περίπτερο του ;;;;;;;;; μετέπειτα Τυροβολά και έπειτα Κατσιάνη.

Αριστερά του Δικαστηρίου - γωνία Κένεντι και Δημητρακοπούλου - υπήρχε το ξενοδοχείο Άρης στην θέση των λουτρών του Τεφτέρ Κεχαγιά, το ξενοδοχείο λειτούργησε από την αρχή του 20ου αιώνα. Περί το 70’, στη θέση αυτή, κτίστηκε το ξενοδοχείο << Άρτεμης >> και διάφορα μαγαζιά αναψυχής στο ισόγειο. Στην γωνία με την οδό Μαντινείας ( Κένεντη ) - σήμερα πολυκατοικία Δαβλάντη - και σε ένα μέρος της πλατείας υπήρχε ο κινηματογράφος << Έσπερος >> με επιχειρηματία τον Σπύρο Μαλλίρη – αργότερα << ΡΕΧ >> με νέα διεύθυνση των Μίμη Σούντρη. Εδώ, στην γωνία, με την οδό Μαντινείας ήταν θερινό καφενείο και έβγαζε τραπεζάκια σε όλη την πρόσοψη του κινηματογράφου ως το αναψυκτήριο Μαίναλον. Την δεκαετία του 80 χτίζεται στο ίδιο μέρος η πολυκατοικία του Δαβλάντη με καταστήματα από κάτω όπως το καφέ << Roma >> και τα ρούχα Μπρακούλιας του Σούντρη.

Την δεκαετία του 30’ γκρεμίζεται το σπίτι του Ζαμπέλη και χτίζεται το ξενοδοχείο Μαίναλον με αναψυκτήριο δίπλα. Αρχικά το αναψυκτήριο ήταν υπαίθριο με μια μεγάλη καγκελόπορτα για είσοδο. Στο μέρος αυτό χτίσθηκε την δεκαετία του 50’. Αρχικά το είχε ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείο  Χλέπας ή Κομάτης. Έπειτα το πήρα οι Γ. Κουλουκίνας – Ανδρ. Ανδριανόπουλος – Β. Καρασούλας και τέλος ο Δ. Μπρέγιανος που το έκανε καφέ. Μετά το ξενοδοχείο έγινε δρόμος και έπειτα κτίστηκε ο κινηματογράφος << Αύρα >> των αφών Μαυρόγιαννη και έπειτα την δεκαετία του 60’ το πήρε ο ομογενής Καρκαζής χωρίς μαγαζιά από κάτω ως όταν κτίστηκε με άλλη μορφή ο κινηματογράφος και ονομάστηκε << Αλέα >>  είχε μαγαζιά πλάι στην είσοδο. Γωνία του κτηρίου του κινηματογράφου με το στενάκι ήταν το ποδηλατάδικο του Γαλάνη, στην άλλη πλευρά της εισόδου ήταν το καφενεδάκι του Πανταζόπουλου.

Δίπλα ήταν ένα μαγαζί όπου αρχικά ήταν συνεργείο του Σδράλα, έπειτα έγινε χοροδιδασκαλείο για λίγο καιρό και στο τέλος μεταφέρθηκε το ποδηλατάδικο του Γαλάνη από την άλλη γωνία που ήταν. Ακόμη πιο δίπλα ήταν μια αλάνα ιδιοκτησίας Δ. Καρκαζή και στο πίσω μέρος ήταν ένα σπίτι που κάποιο φεγγάρι ήταν το γραφείο κίνησης της τροχαίας. Σε όλη την αλάνα έκανε ο Δ. Καρκαζής το γνωστό Λούνα Παρκ. Στην ανατολική πλευρά της πλατεία στην γωνία με το πεζόδρομο μεταφέρθηκε το περίπτερο του Περδίου, από τον φούρνο του Ασσιούρα… Προπολεμικά, και  μπροστά από το πάρκο των Φιλοδέντρων ήταν το αναψυκτήριο η << Μυροβόλος Άνοιξις >> και έπειτα την δεκαετία του 60’ φτιάχτηκε το Τουριστικό Περίπτερο.

Στην Βόρεια και Δυτική πλευρά της πλατείας μέσα στο πάρκο ήταν το αναψυκτήριο το << Ηραίον >> που λειτουργούσε μαγαζί αναψυχής και το πανέμορφο μαρμάρινο σιντριβάνι. Έπειτα μετά το 1945 φτιάχτηκε το << Αναψυκτήριο του Πάρκου >> όπου λειτουργούσε υπό την διεύθυνση του Γ. Μαρτιώνου και έπειτα έγινε το Δημοτικό Περίπτερο με την ονομασία << Γκραν Σαλέ >>. στη πλατεία τους καλοκαιρινούς μήνες έπαιζαν τρεις ορχήστρες ( με τρία- τέσσερα όργανα ) η μια μπροστα απο τον κινηματογραφο εσπερο η αλλη μπρος απο το σπίτι του ζαμπελη και η τριτη μπρος από τον κινηματογράφο αύρα.

Η πρώτη ασφαλτόστρωση – λίγη – έγινε πριν το 40’ για να ακολουθήσει ολική του 47’ ταυτόχρονα με το Αεροδρόμιο – Σχέδιο Μάρσαλ – από την ΜΟΜΑ.

Στην πλατεία Άρεως υπήρχαν τρία περίπτερα το ένα ήταν στην βορειοδυτική πλευρά στο ύψος με την οδό Μαντινείας του Χαμπυλομάτη, μετέπειτα Τυροβολά. Απέναντι και διαγώνια η οικία του Μπάρλα, (Καλλιστώ) της Βασιλικής Μποσινάκη και στη ανατολική πλευρά της πλατείας ήταν το περίπτερο του Σπύρου Περδίου ( είχε μεταφερθεί από του πέντε δρόμους Ρήγα Φεραίου και Σεραγίου).

ΧΡΗΣΤΟΣ Η. ΜΗΤΣΙΑΣ

Για να επικοινωνήσετε με τον κ. Μήτσια στείλτε του email στο xristoshmitsias@hotmail.com