Το τελευταίο χρονικό διάστημα συζητείται στην Αρκαδία, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, το θέμα της ίδρυσης και λειτουργίας Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων, στο πλαίσιο εφαρμογής του νόμου 4692/2020, που προβλέπει αναλυτικά όλες τις σχετικές διαδικασίες και είναι σε γνώση κάθε ενδιαφερόμενου. Είναι μία συζήτηση χρήσιμη και αναγκαία, που γίνεται με αντικειμενικές δυσκολίες εξαιτίας της πανδημίας, και έχει ως στόχους να αποσαφηνιστούν μια σειρά από επιμέρους θέματα και να διερευνηθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις ως προς την ίδρυση Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων.

Επειδή φρονώ ότι το σύνολο της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς) της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας θα πρέπει να έχει πλήρη ενημέρωση για το συγκεκριμένο θέμα, με βάση τα πραγματικά δεδομένα, τα οποία μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει και να διασταυρώσει με ελάχιστη καλή διάθεση, επιθυμώ να επισημάνω - αποσαφηνίσω τα εξής:

• Η πρόταση για τη λειτουργία ενός σχολείου ως Πρότυπου ή ως Πειραματικού μπορεί, εκ του νόμου, να γίνει είτε με σχετική απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων ή με απόφαση του Διευθυντή Εκπαίδευσης (Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας, ανάλογα την περίπτωση).

• Η λειτουργία Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων θα λειτουργήσει ως καταλύτης για τη συνολική αναβάθμιση όχι μόνο αυτών των σχολικών μονάδων, αλλά όλων των δημόσιων σχολείων μιας περιοχής. Στα σχολεία αυτά αναπτύσσονται ερευνητικές, δημιουργικές δράσεις και εφαρμόζονται πιλοτικά προγράμματα σπουδών, μέθοδοι διδασκαλίας, νέο εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο και ψηφιακό, νέα διδακτικά εργαλεία, σχολικά εγχειρίδια και καινοτόμες διδακτικές πρακτικές. Οι πειραματικές εκπαιδευτικές πρακτικές διαχέονται άμεσα με τη διοργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων και την ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ όλων των σχολικών μονάδων της περιοχής. Δημιουργούνται όμιλοι δημιουργικότητας και καινοτομίας, στους οποίους μπορούν να συμμετέχουν μαθητές και από άλλα σχολεία της δημόσιας εκπαίδευσης. Παρέχεται η δυνατότητα επιμόρφωσης όχι μόνο στους εκπαιδευτικούς των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων, αλλά και στους εκπαιδευτικούς όλων των σχολικών μονάδων της περιοχής.

• Όσοι υποστηρίζουν ότι η λειτουργία Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων οδηγεί σε μαθητές πολλών ταχυτήτων, σε βάρος των μαθητών που προέρχονται από λαϊκές οικογένειες, μάλλον δυσκολεύονται να κατανοήσουν στοιχειωδώς ότι η νέα πραγματικότητα στην οποία οδηγεί η ενίσχυση του συγκεκριμένου θεσμού πετυχαίνει ακριβώς το αντίθετο. Είτε μέσω εξετάσεων (Πρότυπα Σχολεία) είτε μέσω κλήρωσης (Πειραματικά Σχολεία), πολλά παιδιά λαϊκών οικογενειών, σε όλη την Ελλάδα, θα μπορούν να εισαχθούν σε αυτά, δυνατότητα την οποία είχαν μέχρι πρόσφατα μόνον οι οικονομικά προνομιούχοι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι μαθητές που φοιτούν ήδη σε αυτά τα σχολεία παραμένουν, ενώ οι νέοι μαθητές τοποθετούνται μετά από αίτησή τους είτε με κλήρωση (Πειραματικά Σχολεία), είτε μετά από εξετάσεις (Πρότυπα Σχολεία). Το πρόσφατο παρελθόν δείχνει ότι υπάρχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον των οικογενειών για φοίτηση των παιδιών τους σε αυτά τα σχολεία απ’ ότι η διαθεσιμότητα.

• Οι οικογένειες της περιοχής που δεν θέλουν να φοιτήσουν τα παιδιά τους στο τοπικό Πρότυπο ή Πειραματικό Σχολείο καλύπτονται από τα όμορα σχολεία. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση της Τρίπολης, τυχόν μετατροπή του 2ου Γυμνασίου Τρίπολης σε Πρότυπο ή Πειραματικό Σχολείο, πέρα από την αναβάθμισή του, δεν θα δημιουργήσει αναστάτωση στην τοπική σχολική κοινότητα. Αντίθετα, η λειτουργία του ως Πειραματικό ή Πρότυπο θα συμβάλλει και στην ενίσχυση των όμορων με αυτό σχολείων ( π.χ 3ο Γυμνάσιο Τρίπολης) για παιδιά που δεν επιθυμούν να φοιτήσουν σε αυτό.

• Είναι τουλάχιστον αστείο να υποστηρίζει κανείς ότι επιχειρείται να κρατηθούν κρυφά όλα όσα προβλέπονται… στον νόμο! Τα σχολεία αυτά, για να ανταποκριθούν στον ρόλο τους, είναι προφανές ότι χρειάζεται να στελεχωθούν από εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται να δουλέψουν στα συγκεκριμένα σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε αυτά τα σχολεία, εάν το επιλέξουν, παραμένουν στο σχολείο για δύο (2) χρόνια και υποστηρίζονται, εάν χρειάζεται, με τα κατάλληλα σεμινάρια. Μετά, εάν επιθυμούν να συνεχίσουν να παραμείνουν, αξιολογούνται από το Επιστημονικό Εποπτικό Συμβούλιο του σχολείου, που αποτελείται από 3 εκπαιδευτικούς του σχολείου (εκ των οποίων ο ένας είναι ο διευθυντής ή ο προϊστάμενος της σχολικής μονάδας), τον συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου, που και αυτός είναι εκπαιδευτικός της ίδιας βαθμίδας, και από ένα μέλος Δ.Ε.Π. ελληνικού Α.Ε.Ι. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, άλλωστε, είναι βασικός άξονας του προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας, στην οποία προχωρά η σημερινή κυβέρνηση και η εφαρμογή της θα επεκταθεί σε όλα τα σχολεία.

• Όσον αφορά, δε, την οργανική θέση των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα σχολεία που χαρακτηρίζονται ως Πρότυπα ή Πειραματικά, μπορούν να πάρουν νέα, τοποθετούμενοι κατ’ απόλυτη προτεραιότητα, συγκρινόμενοι με τους υπεράριθμους εκπαιδευτικούς, με βάση το σύνολο των μονάδων μετάθεσης και τις δηλώσεις προτίμησής τους σε κενές οργανικές θέσεις σχολείων της ίδιας ομάδας και, όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, σε κενές θέσεις σχολείων όμορης ομάδας της ίδιας περιοχής μετάθεσης.

• Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι λόγω του μειωμένου διδακτικού ωραρίου που προβλέπεται για τους εκπαιδευτικούς των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (λόγω συμμετοχής σε ομίλους δημιουργικότητας και καινοτομίας, πρακτικές ασκήσεις φοιτητών, δειγματικές διδασκαλίες, προγράμματα καθοδήγησης, κ.ά.) θα υπάρξει, εκ των πραγμάτων, η ανάγκη απασχόλησης επιπλέον εκπαιδευτικών στα σχολεία αυτά.
Συμπερασματικά: Η λειτουργία Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων είναι μία σημαντική ευκαιρία, την οποία σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου και της υπόλοιπης χώρας οι τοπικές κοινωνίες έχουν ήδη αξιολογήσει ως θετική και επιχειρούν να αξιοποιήσουν προς όφελος συνολικά της κάθε σχολικής κοινότητας. Κατανοώ τους επιμέρους προβληματισμούς που είναι λογικό να υπάρχουν σε κάθε επιχειρούμενη αλλαγή, όμως πιστεύω ακλόνητα ότι εκείνο που πρέπει να προτάξουμε συνολικά, ως κοινωνία (εκπαιδευτικοί, γονείς και μαθητές), προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα, είναι η ουσιαστική αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, με κάθε “εργαλείο” που βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση και όχι με βάση ξεπερασμένες ιδεοληψίες και αγκυλώσεις του παρελθόντος. Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι ραγδαίες τα τελευταία χρόνια και οφείλουμε όλοι να ανταποκριθούμε στις νέες ανάγκες των καιρών, προκειμένου να δώσουμε στα παιδιά μας ισχυρά εφόδια για το παρόν και το μέλλον τους.

Η καταπολέμηση της φτώχειας σ΄ έναν ενδεή νομό όπως ή Αρκαδία σε συνδυασμό με την αναζήτηση της αριστείας επιβάλλει την ίδρυση αυτών των σχολείων, με αποτέλεσμα την αύξηση των θέσεων εργασίας στην περιοχή και γενικότερα την ανέλκυση του επιπέδου σε κάθε στάδιο της ζωής.

Η διεύρυνση των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων είναι βασικός άξονας του προγράμματος της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα σχολεία αυτά δεν είναι σχολεία ελίτ. Είναι σχολεία για όλους και περισσότερο για τα παιδιά οικογενειών που προέρχονται από χαμηλές τάξεις αλλά έχουν ικανότητες και στόχους.
Και τι κάνουμε εμείς;
Τους δίνουμε την ευκαιρία.
 

Γιάννης Κατσίρης