Τόν τσοπανάκο, τόν γνώρισα οντας μαθητής τής πέμπτης τού δημοτικού. Μού τόν ειχε συστήσει θυμάμαι , ο τότε δάσκαλός μου, ο μπαρμπα-Θοδωρής Παπαγεωργίου στό κεφάλαιο εκείνο τής Ελληνικής ιστορίας, τότε δηλαδή πού ο Στρατηγός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ανεβασμένος σέ ενα βράχο παρακολουθούσε καί εσυντόνιζε μέ τήν βροντερή φωνή του, τήν κλεφτουριά , τότε πού εκανε τήν νίλα τού Δράμαλη στά Δερβενάκια.

- Καθώς στεκόταν -ελεγε ο δάσκαλος- ο Κολοκοτρώνης καί εδινε ορμήνειες στά παληκάρια του, πλησίασε ενας τσοπάνης πού φύλαγε εκεί κοντά τά πρόβατά του καί εβλεπε τήν μάχη.
-Γιατί κάθεσαι εδώ εσύ ρέ Ελληνα ;;ρώτησε ο Κολοκοτρώνης !
- Καί πού νά πάω στρατηγέ μου;; απάντησε ο Τσοπανάκος.
-Νά πάς νά πολεμήσεις καί εσύ μέ τά αδέρφια σου, ξανάπε ο Κολοκοτρώνης.
-Μά δέν εχω αρματα στρατηγέ μου.
-Εχεις τήν μαγκούρα σου, αρμα ειναι καί αυτή !!
-Σάν αστραπή τότε ο τσοπανάκος, ετρεξε πρός τήν αντάρα τής μάχης, καί κατά τό απομεσήμερο,καί μέ τόν τελειωμό της, πήγε καί στάθηκε μπροστά στόν Κολοκοτρώνη.
-Μέ θυμάσαι στρατηγέ μου ;; Εγώ ειμαι ο τσοπάνης, πού τό πρωϊ , μέ τήν ευχή σου, καί μέ τήν μαγκούρα μου,μπήκα στήν μάχη σκότωσα ενα Τούρκο, καί νάμαι τώρα οπως μέ βλέπεις μπροστά σου , ζωσμένος τά αρματά του !!

-Αυτά μάς ελεγε ο δάσκαλος,καί εμείς γελάγαμε γιά τό κατόρθωμα τού Τσοπανάκου, καί εκείνος αγρίευε !!
-Βγάλτε τόν σκασμό νά ακούτε γιά νά μορφωθούτε!! Καί εμείς εβγάναμε τόν σκασμό, γιά νά ακούμε και νά μορφωθούμε.
-Από τότε, χαλάρωσαν οι σχέσεις μας, καί δέν ειχα αλλη συνάντηση μέ τόν Τσοπανάκο, ως πού τώρα τελευταία τόν θυμήθηκα ουτε πού ξέρω τό πώς καί τό γιατί.
-Αλλά ας γυρίσουμε στόν καλό μας τόν δάσκαλο,καθώς θυμάμαι ενα αγριο κοκοσιέλι νά ριπίζει τά παράθυρα τής τάξης μας,καί εμείς σάν χαζοκούταβα μαθητούδια, νά κρεμόμαστε από τά χείλη του γιά νά ακούσουμε τά παρακάτω.

-Τό πραγματικό του ονομα- ελεγε ο δάσκαλος - ητανε Παν. Κάλλας,ενώ τό Τσοπανάκος ητανε παρατσούκλι. Καί ξέρεται γιατί;
- Γιατί ειχε λίγα πρόβατα δάσκαλε, πετάχτηκε κάποιος.
- Οχι ρέ, αλλά γιατί ητανε κοντός,καμπούρης, κακαμούτσουνος, κακοσουλούπωτος, αυτό πού λέμε....κακοξόδευτος τόν διόρθωσε ο δάσκαλος.
-Γελάγαμε εμείς,αγρίευε ο δάσκαλος. Βγάλτε τό σκασμό, νά ακούτε γιά νά μορφωθούτε. Καί εμείς, βγάναμε τόν σκασμό γιά νά ακούμε καί νά μορφωθούμε !!

-Ο Τσοπανάκος πού λέτε παιδιά μου, εγεννήθηκε τό 1789, πού λέτε ρέέέέ ; Στήν Δημητσάνα παιδιά μου στήν Δημητσάνα !!
-Μπαρούτι Δημητσανίτικο, μπαρούτι Δημητσανίτικο, πεταγώμαστε εμείς γελώντας, καί πάλι ο δάσκαλος τό τροπάρι του βγάλτε τό σκαμό καί ακούτε.
-Προτού λοιπόν γίνει γνωστός ο Τσοπανάκος,γύριζε στό παζάρι καί στά στενοσόκακα τής Δημητσάνας,κάνοντας διάφορα θελήματα, καί εκεί εξεχώρισε τό κρυμένο του ταλέντο !!
-Αν καί ητανε τελείως αγράμματος, εν τούτοις ητανε πολύ εξυπνος, καί πνευματώδης, καί ακόμα; ειχε τό χάρισμα τού ποιητή. Οτιδήποτε περίεργο γινότανε στήν Δημητσάνα, καί στά γύρω χωριά, τό αυτί τού Τσοπανάκου τό αρπαζε, τό σατίριζε, καί εκανε τούς Δημητσανίτεςνά γελάνε μά τά καμώματά του.
-Γιά παράδειγμα, τούς Ζατουνίτες τούς ελεγε,...μερελούς καί τούς Δημητσάνίτες..Εβραίους!! Τό γιατί , εκείνος τό ηξερε.

Ο Τσοπανάκος
-Μέ τήν εναρξη τής επανάστασης,τού 1821 , ο Τσοπανάκος, μπορεί νά τού ελλειπε τό μπόϊ καί η ομορφιά, ειχε ομως μέσα του μεγάλη εθνική ευαισθησία, καί ακολουθούσε κατά πόδι, τούς ξεσηκωμένους Ελληνες, ετρεχε από μάχη σέ μάχη, στρατόπεδο σέ στρατόπεδο, Τριπολιτσά, Βαλτλέτσι, Τρίκορφα, Πιάνα, Καρύταινα
τραγουδώντας, καί παίζοντας μέ τήν φλογέρα του, τά δημοτικά μας τραγούδια, αλλά καί αλλα ,αυτοσχέδια δικά του, μέ αποτέλεσμα νά εξελιχθεί σέ ενα μικρό εθνικό ποιητή. Ετρεφε μεγάλο σεβασμό καί συμπάθεια σέ ολους τούς οπλαρχηγούς, οπως ο Κολοκοτρώνης, ο Ζατουνίτης εκπορθητής τού Παλαμηδίου, Στάϊκος Σταϊκόπουλος,αλλά κυρίως καί πολύ πρισσότερο,αγάπαγε τόν Νικηταρά,τόν Τουρκοφάγο.Αυτή η ιδιαίτερη συμπάθεια στόν Νικηταρά ισως νά ητανε επειδή ο Νικηταράς, τού ειχε δωρίσει ενα γέρικο κουρασμένο αλογο, γιά τίς μετακινήσεις του καί τό οποίο -τί ειρωνεία- ητανε ...κολοβό !! Ο τσοπανάκος, εδέχτηκε μέ πολύ χαρά τό ψωφάλογο , καί ευχαρίστησε τόν Νικηταρά μέ τό παρακάτω ποίημα.

---- Τό δώρο σου Νικηταρά -- ειναι αλογο χωρίς νουρά
---- η μού στέλνεις καί κριθάρι =, η σού στέλνω τό τομάρι!!
-Αλλά οπως ολα εχουνε ενα τέλος- ελεγε ο δάσκαλος- ετσι παιδιά μου σώθηκε καί τό καντήλι τού Τσοπανάκου, καί επιστρέφοντσς στήν Δημητσάνα καβάλα στό ψωφάλογό του,εκεί μετά τήν Τρίπολη στό Μαίναλο συνάντησε πολλές κορομηλιές πού αφθονούσαν στήν περιοχή,καί από τήν πείνα του εφαγε πολλά αγουρα, ξυνά κορόμηλα Ο ασθενικός του ομως οργανισμός δέν μπόρεσε νά τά αφομοιώσει, καί νά τά χωνέψει, επαθε οπως θά λέγαμε ...στούπωμα, καί πέθανε μέσα σέ φρικτούς πόνους τό καλοκαίρι τού 1825 καί ετάφη στήν Δημητσάνα. Αλλά καί εκεί ατύχησε ο συμπαθής Τσοπανάκος. Η εγκατάλειψη, καί τό χορτάριασμα τού τάφου του, αλλά καί η καταστροφή τού νεκροταφείου από τά Τουρκο-αιγυπτιακά λεφούσια πού επακολούθησε, εξαφάνισε κάθε ιχνος υπαρξής του.

-Απο τό ποιητικό του εργο, οσο διεσώθει,εκδόθηκε από κάποιο Τριπολιτσιώτη Ν. Παπαδόπουλο, αλλά δέν υπάρχει σήμερα ουτε ενα αντίτυπό του. Ο Τσοπανάκος ομως, παρα ταύτα ζεί καί βασιλεύει,από ενα δημοτικό του τραγούδι πού εγινε..σουξέ ειναι πασίγνωστο, καί τραγουδιέται καί χορεύεται μέχρι σήμερα.!! Ειναι τό γνωστό τραγούδι...Σάν... πάς Μαλάμω μ' γιά νερό, τό οποίο ειναι καί τό μόνο δημοτικό τραγούδι πού εχει τήν υπογραφή τού στιχουργού του. Αφορμή γιά αυτό στάθηκε τό πάθημα τής Μαλάμως ! Η Μαλάμω δέν ειναι φανταστικό πρόσωπο. Ειναι υπαρκτό, κόρη Δημητσανίτη ομορφη,αστραφτερή, μέ δυό ελιές στό μάγουλο, καί τά κατάμαυρα μάτια της, παντρεύτηκε παρά τήν θέλησή της τόν πολύ μεγαλύτερό της Αλεξ. Πανόπουλο από τό χωριό Μάρκου, καί σέ ηλκία 16 ετών απόχτησε δύο παιδιά. Ειχε τήν ατυχία ομως νά μείνει χήρα στά 17της καί ετσι μία νέα, ωραία, καί δροσερή γυναίκα εγινε ο πόθος καί ο στόχος ολων τών αρσενικών.!!

Καποια ημέρα η νεαρή χήρα, υπέκυψε στόν πειρασμό -- ποίος θά τήν κατηγορήσει -- καί ενα βράδυ, μέ πρόσχημα οτι θά πάει στήν βρύση γιά νερό,πήτε τήν στάμνα της καί ξεπόρτισε νά συναντήσει τόν τυχερό πού τήν περίμενε!! Εκεί επάνω στά ζαχαρώματα,τίς επεσε η στάμνα της καί εσπασε, γεγονός πού εγινε γνωστό σέ ολες τίς ρούγες .
-Σιγά πού θά τίς τό χάριζε ο Τσοπανάκος. Αρπαξε τήν ευκαιρεία, καί σκάρωσε αμέσως τό γνωστό δημοτικό τραγούδι. Τόν θρυλικό πλέον Τσοπανάκο δέν τόν αδίκησε μόνο η φύση, τόν αδίκησε καί η ιδια του η πατρίδα, διότι τόν αφησε στήν αφάνεια, καί στήν εξαφάνιση,αρκεσθείσα μόνο νά ονομάσει ενα στενό δρομάκι της σέ οδό ...Τσοπανάκου. Οτι ομως δέν εκανε η πατρίδα του,τό εκανε ο Γάλλος φιλέλληνας Μάξιμος Ρεμπώ,ο Ιταλός κόμης Ιωσήφ Πέκιο,ο Μαγουλιανίτης Φώτιος Χρυσανθόπουλος ( Φωτάκος) υπασπιστής τού Κολοκοτρώνη, ο λαογράφος Νικ. Πολίτης, ο ΑκαδημαϊκόςΝικ. Βέης, οι συμπατριώτες του ιστορικοί Τ. Κανδηλώρος καί Θ. Γριτσόπουλος, τό Γορτυνιακό ημερολόγιο τού Παρ. Κοντοέ, τό περιοδικό Νά Εστία, η εφημερίδα Ζάτουνα, καί σήμερα η ταπεινότητά μου, μέσω τής εφημερίδας Τά Νέα τού Ελληνικού.!!

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Η. ΑΝΔΡΙΑΝΟΣ
( επρωτοδημοσιεύτηκε στήν εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ )