Διανύουμε μία μακρά περίοδο κρίσης, όπου η μείωση των αποδοχών των εργαζομένων σε συνδυασμό με τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας καθιστούν άμεση την ανάγκη προστασίας μισθού και επιδομάτων βοηθημάτων προνοιακού χαρακτήρα από κατασχέσεις λόγω οφειλών προς το Δημόσιο.

Όσον αφορά στην περίπτωση μισθού/σύνταξης, από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (άρθρο 982 παρ. εδ. δ) προβλέπεται εξαίρεση από την κατάσχεση για απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν πρόκειται να ικανοποιηθεί απαίτηση για διατροφή που στηρίζεται στο νόμο ή σε διάταξη τελευταίας βούλησης ή για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας, οπότε επιτρέπεται να γίνει κατάσχεση έως το μισό, αφού ληφθούν υπόψη τα ποσά που εισπράττει ο υπόχρεος, το μέγεθος των υποχρεώσεων που του δημιουργεί ο γάμος του για αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και ο αριθμός των δικαιούχων, ενώ ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε) περιλαμβάνει διατάξεις που στοχεύουν στην προστασία από την κατάσχεση α) μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά και β) των καταθέσεων σε πιστωτικά ιδρύματα.

Ειδικότερα, από τον Κ.Ε.Δ.Ε. προβλέπεται ότι κάθε φυσικό πρόσωπο έχει την δυνατότητα να δηλώνει ένα και μοναδικό λογαριασμό, ο οποίος θα είναι ακατάσχετος με την προϋπόθεση να πιστώνονται σε αυτόν μισθοί, συντάξεις ή/και ασφαλιστικά βοηθήματα. Το όριο του ακατάσχετου για μισθούς, συντάξεις αλλά και ασφαλιστικών επιδομάτων ορίζεται στα 1.000 όπως αναφερόταν στο 3ο Μνημόνιο. Στις περιπτώσεις που υπερβαίνει το ποσό των 1.000 ευρώ και μέχρι τα 1.500 ευρώ, επιτρέπεται η κατάσχεση του 50% για το ποσό που υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Στα ποσά άνω των 1.500 ευρώ, επιτρέπεται η κατάσχεση του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των 1.500 ευρώ.

Δεδομένης, ωστόσο της έως πρόσφατα μη ρητά θεσμοθετημένης προστασίας των επιδομάτων που αποσκοπούν στην αποτελεσματικότερη ένταξη/επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας και της διαπίστωσης «κενού νόμου» για το συγκεκριμένο θέμα, ψηφίστηκε πρόσφατα τροπολογία, η οποία συμπληρώνει το άρθρο 30 του Ν. 4144/2013 με τη νέα παράγραφο 5 και η οποία ορίζει ρητά τον αφορολόγητο, ακατάσχετο και ανεκχώρητο χαρακτήρα των επιδομάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.

Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της εν λόγω τροπολογίας, υπογραμμίζεται η στήριξη που παρέχουν τα προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης προς τις περισσότερο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες που έχουν πληγεί σε μεγάλο βαθμό επαγγελματικά λόγω της οικονομικής κρίσης. Πρόκειται για τους νέους άνεργους, τους μακροχρόνια άνεργους, τους άνεργους που βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση και τις γυναίκες άνεργους, για τους οποίους τα επιδόματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, αποτελούν βασικό ή και μοναδικό μέσο βιοπορισμού και χρήζουν προστασίας. Για τους λόγους αυτούς, τα επιδόματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, ομοίως με το επίδομα ανεργίας που χορηγείται από τον ΟΑΕΔ, το Κ.Ε.Α. κ.λπ., πρέπει να απαλλάσσονται από κάθε φόρο και τέλος και γενικά από κρατήσεις υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, να μην εκχωρούνται, να μην κατάσχονται, να μην συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση, το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και να μην υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε άλλης παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Η τροπολογία ενσωματώθηκε στο Ν. 4520/2018 που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 30/Α/22-2-2018 και προβλέπει ότι το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους είναι αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη στη Φορολογική Διοίκηση, στο Δημόσιο, στα ασφαλιστικά ταμεία ή στα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Συντάκτρια
Σοφία - Άννα Βέργου