Το κείμενο του νομοσχεδίου που αφορά την προώθηση ενός νέου συστήματος για τις υπεραστικές οδικές μεταφορές με αλλαγές που αφορούν στο έργο που σήμερα προσφέρεται από τα ΚΤΕΛ, τις ανώνυμες εταιρίες ΚΤΕΛ, και -σε κάποιες περιοχές- απο μεμονωμένους αυτοκινητιστές παρουσίασε σήμερα ο Υπουργός Ανάπτυξης τονίζοντας πως  δεν είναι καταληκτικό και πως είναι ανοιχτοί στο διάλογο με όλους τους ενδιαφερομένους.

Δείτε το κείμενο του σχεδίου νόμου και τις δηλώσεις του Υπουργού αναλυτικά ΕΔΩ

Βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος που θα βρίσκεται σε διαβούλευση:

·Πρώτον, εισάγουμε   στοιχεία ευρύτερης οικονομικής ελευθερίας στις υπεραστικές οδικές μεταφορές.

Θα επιτρέπεται πλέον οι φορείς να επιλέγουν ελεύθερα την εταιρική μορφή οργάνωσης των σχετικών επιχειρήσεων, με την πρόθεση να δημιουργηθούν οικονομικώς βιώσιμα εταιρικά σχήματα, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς.

Ακόμη, απλοποιούμε τις διαδικασίες και καθιστούμε ευκολότερες τη μεταβίβαση οχήματος, αλλάκαι την απόκτηση αδείας οχήματος, για την εκτέλεση επιβατικών μεταφορών.

Και προβλέπεται σε κάποιον βαθμό η δυνατότητα σε όποιον θέλει και μπορεί, να δουλέψει , ευχερέστερα απ” ότι σήμερα.

Για παράδειγμα, σε κάποιες περιπτώσεις, θα μπορεί κανείς ακόμη και να προτείνει και να λειτουργεί πάνω σε νέες γραμμές , υπό τον όρο πως δεν ανταγωνίζεται αθέμιτα τους άλλους φορείς.

Επιπλέον, καταργείται ο καθορισμός των τιμών από το Κράτος, με την τρέχουσα έννοια.

Θα γίνεται μονάχα καθορισμός των  ανωτάτων ορίων χρέωσης επιβατών ανά χιλιόμετρο, ώστε να υπάρξει εξορθολογισμός και ταυτόχρονα, προστασία του καταναλωτή.

Παράλληλα, οι ανάδοχοι θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν καλύτερες τιμές στους επιβάτες, με την ελεύθερη τιμολογιακή πολιτική εκπτώσεων  π.χ. προπώληση, «έξυπνα εισιτήρια», ηλεκτρονικές αγορές εισιτηρίων κ.λπ.

·Δεύτερον, εξασφαλίζουμε πως οι απομακρυσμένες περιοχές  θα εξακολουθήσουν να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο όπως σήμερα.

Θέλω να είμαι ξεκάθαρος σε αυτό: οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των ορεινών , των  νησιωτικών και άλλων περιοχών, θα έχουν τακτική και απρόσκοπτη πρόσβαση στη συγκοινωνία.

Είναι βασική μας δέσμευση και υπάρχει ειδική μέριμνα για τις περιπτώσεις αυτές, όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

·Τρίτον, διασφαλίζουμε την ποιότητα των υπηρεσιών.

 Οφείλουμε να παραδεχθούμε πως το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρεται σήμερα είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιητικό.

Στόχος μας είναι με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, να διατηρήσουμε το ίδιο τουλάχιστον επίπεδο ποιότητας , από πλευράς εξυπηρέτησης επιβατών, ακριβούς τήρησης των δρομολογίων, ασφάλειας κλπ.

 -Τέταρτον, ρυθμίζουμε τις σχέσεις του κράτους με τους φορείς του συγκοινωνιακού έργου, με διαφάνεια, χωρίς να αυξάνουμε το κόστος για το φορολογούμενο.

Βασική μας αρχή, και αυτό θέλω να το τονίσω είναι πως το Κράτος δεν θα δίνει περισσότερα χρήματα, απ” όσα δίνει τώρα.

Οι δε επιδοτήσεις θα γίνονται με πολύ αυστηρά, ορθολογικά κριτήρια, διορθώνοντας και κάποιες στρεβλώσεις.

Για παράδειγμα: με τις νέες ρυθμίσεις, καταργείται στην ουσία, η αποκαλούμενη  «εσωτερική επιδότηση».

Δηλαδή, η καθιερωμένη σήμερα πρακτική όπου οι επιβάτες κάποιων γραμμών πλήρωναν ακριβότερο εισιτήριο για να χρηματοδοτηθεί έτσι η λειτουργία άλλων γραμμών (άγονων περιοχών κλπ).

Εκτός απ” το γεγονός πως το Κράτος δεν θα δίνει περισσότερα χρήματα απ” ότι σήμερα, όσα καταβάλλονται θα δίνονται πλέον με απόλυτη διαφάνεια.

Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία αυτής της αλλαγής:

οι κανόνες θα είναι σαφείς, ενιαίοι και ενταγμένοι στο σύγχρονο πλαίσιο.

Και οι διαδικασίες που αφορούν τις αναθέσεις, το επιμέρους κανονιστικό πλαίσιο, την εποπτεία του συγκοινωνιακού έργου, θα είναι υπό διαρκή έλεγχο.

·Πέμπτον, δεν αλλάζουμε  τις συνήθειες των επιβατών.

 Αυτό σημαίνει πως θα αποφύγουμε αλλαγές που θα δημιουργήσουν προβλήματα στην καθημερινότητα και τον τρόπο εξυπηρέτησης που έχουν συνηθίσει οι επιβάτες.

Και βεβαίως δεν επηρεάζεται δυσμενώς καμία κατηγορία πολιτών που σήμερα κινείται με ατέλεια ή μειωμένο εισιτήριο π.χ. μαθητές, ΑΜΕΑ κλπ.

Αυτά, λοιπόν, είναι τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος.

Και έρχομαι τώρα στο πώς αυτοί θα επιτευχθούν, σύμφωνα με τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου που σήμερα φέρνουμε προς διαβούλευση.

Πρώτος άξονάς μας είναι η οργάνωση του δικτύου των υπεραστικών επιβατικών γραμμών.

Προβλέπονται τρεις κατηγορίες γραμμών:

α) οι Γραμμές Αποκλειστικού Έργου, δηλαδή εκείνες όπου ο Ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου στις συγκεκριμένες γραμμές χωρίς ανταγωνισμό.

β) οι Άγονες Γραμμές, δηλαδή εκείνες για τις οποίες ο Ανάδοχος εξασφαλίζει την αποκλειστικότητα εκτέλεσης έργου και ταυτόχρονα -λόγω μικρού οικονομικού ενδιαφέροντος- και επιδότηση (αποζημίωση) και

γ) οι Γραμμές Ελεύθερης Επιλογής

Για να επιτύχουμε οικονομική βιωσιμότητα,

Α. Στην πρώτη κατηγορία, ο Ανάδοχος αναλαμβάνει κατ’ αποκλειστικότητα να εκτελεί το έργο, χωρίς ανταγωνισμό,  σε όλες τις υπεραστικές γραμμές μιας γεωγραφικής ενότητας που αποτελούν ένα δίκτυο γραμμών, κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού. Επιλέγεται ο ανάδοχος με τη συμφερότερη προσφορά.

Β.   Στη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή όπου το οικονομικό ενδιαφέρον είναι πιο μειωμένο, προβλέπεται για τον Ανάδοχο και αποκλειστικό δικαίωμα και αποζημίωση (επιδότηση) ταυτόχρονα ,με διαφανή κριτήρια, επίσης κατόπιν δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού.

Αυτή η κατηγορία προσιδιάζει, θα λέγαμε, στα πρότυπα της αεροπλοΐας.

Εδώ εμπίπτουν και πολλές νησιωτικές περιοχές, όπου και σήμερα υφίστανται ειδικές προβλέψεις, λόγω των ιδιομορφιών των τοπικών δήμων.

Σημειώνω πάντως, πως ειδικώς σε περιοχές  όπως οι νησιωτικές -όπου υπάρχει μικρής έκτασης έργο- θα εμπίπτει και η δυνατότητα, να μπορούν οι αρχές να αναλάβουν οι ίδιες το έργο ή να το αναθέτουν σε τρίτους, κατόπιν πρόσκλησης ενδιαφέροντος.

Εδώ προβλέπονται μία σειρά από ρυθμίσεις για την εξασφάλιση της διαφάνειας στη διαδικασία.

Συνοψίζοντας, στις δύο κατηγορίες που προαναφέρθηκαν -αποκλειστικό δικαίωμα, αποκλειστικό δικαίωμα και επιδότηση -  οι Ανάδοχοι θα αναλαμβάνουν το έργο, με συμβάσεις διάρκειας μέχρι δέκα ετών με δυνατότητα παράτασης ,υπό τους όρους που προβλέπονται στον Κανονισμό 1370/2007.

Και τέλος, υπάρχει η τρίτη κατηγορία, δηλαδή οι Γραμμές Ελεύθερης Επιλογής.

Πρόκειται για γραμμές μεγάλου εμπορικού ενδιαφέροντος, όπου οποιοσδήποτε τηρεί τις προϋποθέσεις, θα μπορεί να εκτελεί δρομολόγια ή να προτείνει και να εκτελεί νέα δρομολόγια, αρκεί να μην προκαλεί αθέμιτο ανταγωνισμό στις λοιπές γραμμές.

Έτσι, λοιπόν και με βάση τους γενικούς κανόνες, το Δημόσιο θα καθορίζει:

• ·τις γραμμές για τις οποίες χορηγείται το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης
• ·τις γραμμές του δικτύου όπου εκτός από το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης θα δίδεται και επιδότηση.
• ·το ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο των ελαχίστων δημοσίων υπηρεσιών που υποχρεούται να προσφέρει ο Ανάδοχος και
• ·την ανώτατη επιτρεπτή χρέωση των επιβατών ανά χιλιόμετρο διαδρομής.

Αυτός είναι ο βασικός σχεδιασμός μας για το δίκτυο.

Ο δεύτερος άξονάς μας, αφορά τις υποδομές των υπεραστικών επιβατικών μεταφορών.

Με τη συνεργασία των ιδιοκτητών τους, οι σταθμοί των υπεραστικών λεωφορείων,εντάσσονται στο σύστημα των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών και διασφαλίζεται η πρόσβαση των μεταφορέων σε αυτούς,  έναντι καταβολής φυσικά, τέλους χρήσεως της υποδομής.

Τρίτος άξονας του νομοσχεδίου είναι η Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών

Αναβαθμίζουμε την -ήδη υπάρχουσα- Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων σε Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών.

Δηλαδή, εκτός από τις αρμοδιότητες που ήδη έχει σήμερα  αποκτά και όλες τις αρμοδιότητεςπου αφορούν τις δημόσιες  υπεραστικές μεταφορές επιβατών.

Προκειμένου να ανταποκριθεί στο ρόλο της, ενισχύεται με ειδικευμένο προσωπικό, κυρίως συγκοινωνιολόγους, οικονομολόγους και άλλους, που θα μεταταγούν ή αποσπαστούν από άλλες υπηρεσίες.

Η Εθνική Αρχή Χερσαίων Επιβατικών Μεταφορών θα  έχει αρμοδιότητες ,όπως:

• ·Με βάση τις προτάσεις των Περιφερειών της χώρας -που έχουν ιδία αντίληψη- και σε συνδυασμό με τεκμηριωμένες συγκοινωνιακές και οικονομικές μελέτες, καθορίζει τις γραμμές του δικτύου των δημοσίων υπεραστικών μεταφορών επιβατών.

• ·Αποφασίζει την χορήγηση αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ή και επιδότησης.

• ·Ορίζει τους γενικούς κανόνες διενέργειας των διαγωνισμών, το περιεχόμενο των τευχών διακήρυξης (όπου περιγράφεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο υπεραστικών μεταφορών επιβατών)

• ·Θέτει τους γενικούς όρους των συμβάσεων με τους Αναδόχους και παρακολουθεί και εποπτεύει την εκτέλεση τους

• ·Μετά από την αναγκαία τεκμηρίωση, καθορίζει το ανώτατο όριο χρέωσης των επιβατών και το ύψος της εκάστοτε επιδότησης από το Δημόσιο

• ·Χορηγεί τις άδειες των γραμμών «ελεύθερης επιλογής» και καθορίζει τους όρους λειτουργίας τους

• ·Καθορίζει τους γενικούς κανόνες για τις απευθείας αναθέσεις υπεραστικών μεταφορών επιβατών καθώς και τους βασικούς όρους των σχετικών συμβάσεων

Στόχος μας είναι η Αρχή να καταστεί λειτουργική μέσα στο καλοκαίρι .

Ώστε να είναι σε θέση αργότερα, να δημοσιεύσει όλα τα αναγκαία στοιχεία για τους διαγωνισμούς.

Έπειτα και σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ.2 του  Κανονισμού 1302/2007, θα μεσολαβήσει διάστημα ενός έτους -κατ” ελάχιστον- προκειμένου όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς να προετοιμαστούν κατάλληλα, ώστε να λάβουν μέρους στους διαγωνισμούς.