Οι Λαλαίοι Τούρκοι, ο Κολοκοτρώνης και το σχέδιό του για κράτος χριστιανών και μουσουλμάνων

Οι Λαλαίοι Τούρκοι, ο Κολοκοτρώνης και το σχέδιό του για κράτος χριστιανών και μουσουλμάνων

Ιούλιος 14, 2019 - 20:02
2 σχόλια

Αλβανός που χορεύει. Ξεχωρίζει από το άσπρο του φέσι. Ο καθιστός άνδρας δεξιά με το κόκκινο φέσι είναι Ρωμιός.

Πολύ προτού η Ελληνική Επανάσταση πάρει σάρκα και οστά όπως την γνωρίζουμε σήμερα, άλλα σχέδια για τη δημιουργία κράτους με «βαλκανικά» χαρακτηριστικά, ας το πούμε έτσι, συζητούνταν. Τα σχέδια αυτά δεν αφορούσαν μόνον ελληνόφωνους ή χριστιανικούς πληθυσμούς, αλλά ενέπλεκαν θρησκευτικές ή εθνοτικές ομάδες που ζούσαν στον ελλαδικό χώρο και είχαν καλή σχέση με τους ντόπιους πληθυσμούς, ενώ τους ένωνε με τους ντόπιους το γεγονός ότι ζούσαν υπό την οθωμανική κυριαρχία και ήθελαν να την αποτινάξουν, πέρα από την κοινή γλώσσα και την κοινή καθημερινότητα που μοιράζονταν.

Σήμερα θα μιλήσουμε για το σχέδιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του αδελφικού του φίλου, Τουρκαλβανού (σ.σ.: έτσι επικράτησε να λέγονται οι μουσουλμάνοι Αλβανοί) Αλή Φαρμάκη για τη δημιουργία κράτους χριστιανών και μουσουλμάνων, Ελλήνων και Αλβανών, στην Πελοπόννησο υπό την επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την προστασία της Γαλλίας.

Ποιοι ήταν οι Λαλαίοι Τούρκοι

Στην περιοχή Λάλα του οροπεδίου του όρους της Φολόης της Πελοποννήσου είχαν εγκατασταθεί οι Τουρκαλβανοί, που είχαν πάρει το όνομα του αρχηγού τους Λέλες και ονομάστηκαν Λαλαίοι, ο δε τόπος Λάλα.

Αυτοί οι Λαλαίοι προέρχονταν από Αλβανούς που εξισλαμίστηκαν στα 1715, όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της χώρας από τους Τούρκους. Οι Χοττομαναίοι, άρχοντες της Γαστούνης, τους χρησιμοποίησαν για να επιβάλλουν την εξουσία τους στην περιοχή της Ηλείας. Έτσι οι Λαλαίοι άρχισαν να αποκτούν δύναμη και όταν παρουσιάστηκαν στα βουνά οι κλέφτες, αυτοί έπαιξαν το ρόλο του χωροφύλακα. Το αποτέλεσμα ήταν να αποκτήσουν τρομερή δύναμη, την οποία μετέτρεψαν σε τυραννία και καταδυνάστευαν όλη την Ηλεία. Λεηλατούσαν με αρπαγές και βιαιότητες όλη την γύρω περιοχή (δείτε ΕΔΩ).

Οι Κολοκοτρωναίοι γίνονται αδελφοποιητοί με τους Λαλιώτες, παρά την φιλία τους αυτή οι Λαλιώτες σφάζουν τον Μπότσικα Κολοκοτρώνη όταν 3.000 Λαλιώτες τουρκαλβανοί και 5.000 τούρκοι το 1740 χτυπιούνται με τους αρματολούς της Πελοποννήσου. Η σύγκρουση είναι θρησκευτική ανεξάρτητα φυλετικής καταγωγής, Χριστιανοί κατά Μωαμεθανών.

Ο Θ Κολοκοτρώνης ήταν πολύ καλός φίλος με τον Αλή Φαρμάκη και οι δύο ήταν φωτεινά μυαλά πολύ μπροστά από την εποχή τους. Βέβαια παρά την φιλία του με τον Αλή Φαρμάκη αδυνατεί να σώσει  τον παππού του Θ. Κολοκοτρώνη που είχε ζητήσει την προστασία του, που οι αφηνιασμένοι τουρκαλβανοί τον  διαμελίζουν στην κυριολεξία  στην Μεσσηνία.

Ακόμα πιο ενδιαφέρον ως στοιχείο της σχέσης των Κλεφτών (και ειδικότερα των Κολοκοτρωναίων) με τους Λαλαίους, είναι ωστόσο μία επιστολή του ζαπίτη (αστυνόμου) Πύργου, Αζήζ Αγά, προς τον Θ. Κολοκοτρώνη του 1815, όταν ο Γέρος βρισκόταν εξόριστος στην Ζάκυνθο.  Η επιστολή αυτή υπάρχει στα, (Πρακτικά του Α' Συνεδρίου Αρκαδικών Σπουδών), ο εισηγητής της στο Συνέδριο, Κώστας Τριανταφύλλου, σχολιάζει σχετικά: 

«Το ερχόμενον εις φως γράμμα, είναι του Τούρκου Αζίζ αγά, ο οποίος φέρεται ότι εχρημάτισε και διοικητής Πύργου Ηλείας ως και ο αδελφός του Σεΐν Αγάς. Κατήγοντο ούτοι από το Λάλα, το γνωστόν τουρκαλβανικόν χωρίον της έσω Ηλείας και ήσαν τέκνα Ελληνίδος μητρός Ζωήν ονόματι. (…) Εις το ανακοινούμενον έγγραφον υπογράφεται «Ζαπίτης Πύργου», ήτοι αστυνόμος αυτού και Λελές ως καταγόμενος εκ του Λάλα»

Η επιστολή αφορά την έμμεση ληστεία ενός χότζα, (του Μουσταφά από το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου) από έναν Έλληνα, ονόματι Σπύρο Βασιλόπουλο, ο οποίος απαίτησε από τον μουσουλμάνο ιερωμένο να του δώσει 8 τάλιρα για μία φυσιγγιοθήκη, την οποίαν δήθεν του είχε δώσει στο παρελθόν, χωρίς να λάβει το τίμημα - τουλάχιστον αυτή ήταν η οπτική του Αζήζ Αγά. Το περιστατικό είχε λάβει χώρα στη Ζάκυνθο, όπου βρισκόταν την εποχή εκείνη ο Κολοκοτρώνης, υπηρετώντας στον αγγλικό στρατό. Ο τούρκος αστυνομικός, ζητά από τον Γέρο, να «καθαρίσει» την υπόθεση. Να η επιστολή: 

«Επιπόθητέ μου και ακριβέ μου φίλε καπετάν Θεοδωράκη, ακριβώς και φιλικώς χαιρετώ, ερωτώ δια την υγείαν σου (…) Μάθε και δια μέρος μου χάριτι Θεού καλώς υγιαίνω δια το παρόν. Προς τούτοις σου φανερών ο επιφέρων το παρόν μας ο χόντζας του Μουσταφά πασανδελβινά, τον οποίον χόντζα τον αδίκησε κάποιος Σπύρος Βασιλόπουλος, λέγοντας ότι του είχε δοσμένο ένα φουσεκλίκι και τον έπιασε αυτού – εις Ζάκυνθο και του πήρε τάλλαρα οχτώ. Λοιπόν ήρθε εδώ ο χόντζας προς εμέν και εκράξαμε τον τελάλη, όπου ο ρηθέν Σπύρος του είχε το φουσεκλίκι, δια ναν το πουλήση και μας είπεν ο τελάλης οπώς το έδωσε πίσω του Σπύρου Βασιλοπούλου και το μαρτυρούν και άλλοι (…) Εξέτασα και ηύρα την πάσα αλήθεια και περί τούτου ηγαπητέ μου δώσε την είδησιν εις το Κουβέρνο οπού ως σου γράφω είναι η αλήθεια και τον αδίκησε αδίκως τον πτωχό χόντζα και να του δοθούν τα οχτώ τάλλαρα οπίσω, ότι ο χόντζας είναι και τημημένος άνθρωπος και δια ποιάν αιτία να του κάμη αυτό το ρεζαλέτι, οπού είναι μπιτούν ειδικός μας την σήμερον.

Γράψε μου αγιώς να μαθαίνω δια την καλήν σου υγείαν, προς χαρά μου

Φίλος σας Αζίζ αγάς Λελές, ζαπίτης Πύργου
1815 Οκτωβρίου 20 Πύργος.»

Ο Αλή Φαρμάκης γύρω στο 1800 επέλεξε το Μοναστηράκι της Γορτυνίας για έδρα του, λόγω του ότι ήταν χτισμένο σε λόφο και δέσποζε των γύρω οικισμών. Όταν ανέλαβε ως αγάς τη διοίκηση της περιοχής, έχτισε στο πάνω μέρος του χωριού ισχυρότατο πύργο. Λέγεται ότι για να γίνουν πιο ισχυρά τα τείχη του πύργου, μέσα στη λάσπη που χρησιμοποιούσαν έριχναν και χιλιάδες ασπράδια αυγών, τα οποία έφερναν οι ραγιάδες. Έτσι, ο πύργος έγινε τέλειος και πολύ ισχυρός. Μετά την Απελευθέρωση ο πύργος γκρεμίστηκε. Σήμερα σώζονται μερικά τείχη και ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται πόσο γερός ήταν.

Διηγείται στα απομνημονεύματά του ο Στρατηγός Κολοκοτρώνης:  

«Ο πάππος του Αλή Φαρμάκη και ο πάππος ο ιδικός μου Γιάννης Κολοκοτρώνης ήσαν φίλοι και αδελφοποιτοί. Εσκοτώθηκε ο παππούλης μου, απέθανε και ο παππούλης του Αλή Φαρμάκη, και έμεινε η φιλία, η ίδια εις τον πατέρα μου και εις τον πατέρα του Αλή Φαρμάκη. Ως φίλοι πατρικοί ελάβομεν ημείς ανταπόκρισιν, δεν τον είχα ιδεί προσωπικώς . Επιστηριζόμενος λοιπόν εις την φιλίαν με έγραψε ένα γράμμα , μου έλεγε φίλε πατρικέ , ο Βελή Πασάς  ετοιμάζεται να με βαρέση και αν είσαι φίλος να έλθης να με βοηθήσεις ……………τότε με έγραψε ότι τα στρατεύματα εκίνησαν και αν είσαι φίλος τώρα φαίνεσαι. Λαμβάνωντας το δεύτερο του γράμμα ετοιμάσθηκα με 100 …. Επήρα μόνον 16 και εγώ 17».

Κατά το έτος 1808, σύμφωνα με τα λόγια του Γέρου του Μοριά, λόγω απειθαρχίας του Αλή Φαρμάκη προς τον Σουλτάνο, ο τελευταίος έστειλε τον Βελή Πασά, γιο του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, να τον καθυποτάξει. Ο Αλή Φαρμάκης συγκέντρωσε πολεμιστές για να αντιμετωπίσει τον Βελή. Ανάμεσά τους πολεμούσε και ο Κολοκοτρώνης με άλλα δεκαεφτά παλικάρια του, εκ των οποίων και ο Νικηταράς. Τα δύο αντίπαλα στρατεύματα έδωσαν μάχη στην περιοχή όπου σήμερα είναι το χωριό Βελημάχι, στην οποία ο Βελής χρησιμοποίησε κανόνια. Βλέποντας όμως ότι τα τείχη ήταν πολύ ισχυρά για να γκρεμιστούν από τους κανονιοβολισμούς, προέβη στο εξής τέχνασμα: άρχισε να σκάβει λαγούμια (υπόγειες στοές), οι οποίες θα έφθαναν μέχρι τα θεμέλια του πύργου, με σκοπό να βάλει κάτω από τον πύργο βαρέλια με μπαρούτι για να τον ανατινάξει.

Ωστόσο ένα βράδυ με φεγγάρι που είχαν ανέβει στην ταράτσα του πύργου, ο Κολοκοτρώνης διέκρινε τα βουνά με το φρεσκοσκαμμένο χώμα, αντιλήφθηκε το σχέδιο του εχθρού και άρχισε να σκάβει λαγούμι από τον πύργο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Όταν ο Βελής τελείωσε τις στοές, προτού βάλει φωτιά στο μπαρούτι, κάλεσε τον Αλή Φαρμάκη να παραδοθεί, με τα παρακάτω λόγια: «Παραδοθείτε γιατί θα σας κάψω όλους σαν το ποντικό στη φάκα».

Ο Αλή Φαρμάκης απάντησε: «Δεν παραδινόμαστε, γιατί, εάν εσύ έστησες φάκα, εγώ της έβαλα την τσάκα» (ξύλινο στήριγμα στις παλιές πόρτες του χωριού για να μην ανοίγουν).

Ο πύργος δεν έπαθε τίποτε με την έκρηξη της πυρίτιδας, επειδή τα αέρια εκτονώθηκαν προς το λαγούμι που είχαν ανοίξει οι πολιορκούμενοι και έτσι η πολιορκία συνεχίστηκε για έξι μήνες περίπου, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Όμως, για να μην συνεχίζεται η αιματοχυσία, μεσολάβησαν οι συγγενείς του Αλή Φαρμάκη από του Λάλα και τον έπεισαν να παραδοθεί. Ο Αλή δέχθηκε να συνθηκολογήσει, υπό τον όρο ότι ο αδελφοποιητός του και τα παλικάρια του θα έφευγαν ασφαλείς στη Ζάκυνθο (δείτε ΕΔΩ).

Υπάρχει και αρβανίτικο τραγούδι για τον Αλή Φαρμάκη και τον Κολοκοτρώνη:

Γκιθ μπότα κε τα θον
ουν σε γιαπ Κολοκοτρών
Γιαμ Αλή Φαρμάκη,ου
κι εσπιε γκιάκν(ε) γκερ(ν)τε γλιου

δηλαδή:
Όλος ο κόσμος να το ειπή
εγώ δεν δίνω τον Κολοκοτρώνη
είμαι ο Αλή Φαρμακης, εγώ
όπου' πάγω, το αίμα ως το γόνα.

 

Το σχέδιο Κολοκοτρώνη και Αλή Φαρμάκη για τη δημιουργία κράτους Ελλήνων και Τουρκαλβανών

Αφού ο Κολοκοτρώνης ξαναγύρισε στη Ζάκυνθο, εκεί μετέβη και ο Αλή Φαρμάκης και κατάστρωσαν το σχέδιό τους για ίδρυση κράτους. Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης αναφέρει:

«Ερχόμενος εις την Ζάκυνθον, απεφασίσαμεν να υπάγωμε εις το Παρίσι διά να εύρωμε τον Βοναπάρτε και επήγαμε εις τους Κορφούς , και ο τότε γενικός διοικητής Δονζελότ μας εμπόδισε λέγοντάς μας ότι μείνετε εδώ και εγώ γράφω και θέλετε έχει απόκρισιν , μόνον ημείς να κάμωμε το σχέδιο έως ότου να έλθη η απόκρισις του Αυτοκράτορος.Το σχέδιον που εκάμαμε με τον Δονζελότ ήτον το ακόλουθον. Να μας δώση 500 κανονιέρους με φουστανέλαις ενδεδυμενους, 5.000 Έλληνες όπου ευρίσκονται εις την Γαλλικήν δούλευσι.  και μας έωσε γράσια διά να στρατολογήσουμε εις την Τζαμουριά και εκάμαμε 3.000 μισθωτούς Τζάμιδες και ήλθαμε εις την Πάργα και τους εμβαρκάραμε διά την Αγία Μαύρα . Η σύναξις έμελλε να γένη εις την αγία Μαύρα και ζάκυνθον………τον καιρόν αυτόν εις τα 9 ήλθανε οι Άγγλοι εις την Ζάκυνθο……..να μην έλθουν πλέον στρατεύματα διατί το σχέδιο εχάλασε με την παρρησίαν των Άγγλων. Το σχέδιον ήτον  ότι όλα τα κάστρα της Μεσσηνίας, της Πάτρας, της Μονεμβασίας, άμα εβγούμε να κηρυχθούν υπέρ ημών. Και ήλθαν όλοι οι Τούρκοι και Ρωμαίοι οι σημαντικοί και εμίλησαν εις την Ζάκυνθο, να κάμωμε μια κυβέρνησι, συνθεμένη από 12 Τούρκους και 12 Έλληνας να κυβερνούν τον λαόν. Οι Τούρκοι επίσης να καταδικάζωνται καθώς οι Έλληνες. Τους νόμους τους είχαμε εγγράφους εις τους Κορφούς από τον Δονζελότ… το σχέδιό μας ήτον, άμα επατούσαμε τον Μωρέα να κάμωμε αναφοράς εις τον Σουλτάνον και να του λέγωμεν, ότι ημείς δεν αποστατήσαμες εναντίον σου, πλην ενεντίον του τυράννου του Βελή Πασσά και ο Δονζελότ ηκούετο με τον Σεμπαστιάνι πρέσβυν εις την Κωνσταντινούπολιν, ώστε να εμποδίσουν τον Σουλτάνον δια κάθε κίνημα. Ο μυστικός μου σκοπός, αφού εμβαίναμε και επιάναμε όλα τα φρούρια, τότε το εκάμναμε εθνικώτερο και αχαλούσαμε τους Τούρκους, αι περιστάσεις ήθελον μας οδηγήσει τι έμελλα  να κάμω. Εις το σχέδιόν μας ήτον, ότι αν μας κάμη χρεία να εβγάνωμε έως 15.000 Επτανησίους. Δια τρεις ημέρας και νύκτας εγώ, ο Αλή Φαρμάκης και ο Δονζελότ  με ένα γραμματικό εκάμαμε το σχέδιο αυτό, και προετοιμάσαμεν όλα όσα έμελλαν να γίνουν».

Έλληνες και Τούρκοι, δηλαδή μουσουλμάνοι Αλβανοί, σχεδιάζουν να ιδρύσουν ένα νέο κράτος με δύο θρησκείες, 12 υπουργούς Έλληνες και 12 μουσουλμάνους Αλβανούς, με νόμους, με την επικυριαρχία του σουλτάνου και με την προστασία της Γαλλίας.

Οι Έλληνες υπό τον Κολοκοτρώνη και οι Ταουρκαλβανοί αντίπαλοι στην Τριπολιτσά

Οι Έλληνες στα χρόνια που ακολουθούν, προετοιμάζουν μέσω της φιλικής Εταιρείας την επανάσταση ενώ οι Αλβανοί (μουσουλμάνοι) συνεχίζουν να στελεχώνουν τα στρατιωτικά σώματα των Τούρκων και να αποτελούν τα πιο αξιόμαχά τους στοιχεία.

Έτσι οι Έλληνες υπό τον Κολοκοτρώνη  θα βρεθούν αντίπαλοι με τους Τουρκαλβανούς κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Η στρατιωτική ιδιοφυΐα του «Γέρου του Μοριά» τον οδηγεί να καταλάβει αυτό που οι αρειμάνιοι και σκληροί πολεμιστές δεν μπορούν να καταλάβουν. Ο Κολοκοτρώνης επιδιώκει να συνάψει ειδική συμφωνία με τους Τουρκαλβανούς έτσι  ώστε να εξασθενίσει η άμυνα της πόλης και να καταληφθεί ευκολότερα από τη μια , και από την άλλη να απομακρύνει από το Μοριά το πιο αξιόμαχο σώμα των Τούρκων. Το κατορθώνει τελικά ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του.

«Εν ταυτώ άρχισαν οι Αρβανίταις να πραγματεύονται. Ήτον ένας γραμματικός με τους Αρβανίταις, γραμματικός του Βελήμπεη και Αλμάσμπεη. Αυτός έκαμνε τον μεσίτη με τους Αρβανίταις να τους βγάλωμεν. …………έβαλα τελάλι να μη σκοτώσουμε τους Αρβανίταις , εβγήκαν ως 2.000 ………πηγαινάμενος εκεί δοκίμασαν οι Έλληνες να κτυπήσουν τους Αρβανίταις , εγώ τους είπα «εάν θέλετε να βαρέσετε τους Αρβανίταις σκοτώσετε εμένα πρώτα , ει μη και είμαι ζωντανός , όποιος πρωτορίξει εκείνονε πρωτοσκοτώνω πρώτα. Κ’ εμβήκα μπροστά με τους σωματοφύλακάς μου και εμίλησα των Αρβανιτών και ήρθαν ο Λιμάμπεης και ο Βελήμπεης οι δύο αρχηγοί των Αρβανιτών και τους εζήτησα 2 ενέχυρα και τους έδωσα το πράγμα τους 13 φορτώματα ………………….. Τον Κολιόπουλο τον ωρδίνιασα με 300  ανθρώπους να τους ξεβγάλη. Έτζι τους επήρε εις τα Καλαβρυτα και εις τη Βοστίτσα και ο Κολιόπουλος εγύρισε πίσω» (δείτε ΕΔΩ).


2 Σχόλια

Πολύ μπερδεμένο άρθρο ! Ο γέρος του νωρίς από ποιον ήταν εξορία στην Ζάκυνθο που εκείνη την εποχή ήταν αγγλοκρατούμενη ! Το Wikipedia γράφει ότι ,Από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο, όπου γρήγορα διακρίθηκε για τη δράση του εναντίον των Γάλλων και έφτασε στο βαθμό του ταγματάρχη.

Άλλη πηγή γράφει ότι ο γιος του ο Πανοσ Κολοκοτρωνης Γεννήθηκε το 1800 στη Ζάκυνθο και ήταν ο πρωτότοκος γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της Αικατερίνης Καρούτσου. Είχε αποκτήσει αξιόλογη μόρφωση, όντας γνώστης της ελληνικής γραμματείας, καθώς και της ιταλικής και γαλλικής γλώσσας. Ήταν νυμφευμένος με την κόρη της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Με την έναρξη της Επανάστασης πήγε στην Πελοπόννησο για να συμμετάσχει στον Απελευθερωτικό Αγώνα.Οποτε ο γέρος του Μωρια ήταν στην Ζάκυνθο 15 χρόνια πριν από ότι γράφει το άρθρο !

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.