Μάρτιος και Απρίλιος. Οι μήνες που πριν από περίπου 200 χρόνια ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση. Οι μήνες που στην Αρκαδία κάθε χωριό, χωριουδάκι, δέντρο και λιθάρι από όπου πέρασε, περπάτησε και στάθηκε για να καπνίσει το τσιμπούκι του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έχουν την τιμητική τους.

Εδώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προσκύνησε σε ένα εκκλησάκι, κείθε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ακούμπησε σε ένα δέντρο να ξαποστάσει, εδώ πέρα έκανε ένα τάμα και κάπου εδώ, σε αυτή την πατουλιά, βρήκε ωραιότατες καυκαλήθρες και τις μάζεψε...

Θα κατηγορηθώ για ασέβεια απέναντι στον Γέρο του Μοριά; Δεν κινδυνεύω, ελπίζω, από αυτό επειδή όσοι με τιμάτε διαβάζοντας τα κείμενά μου γνωρίζετε με πόσο σεβασμό έχω σταθεί απέναντι στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Θα κατηγορηθώ ως νεωτερίστρια, αναθεωρήτρια, αποδομίστρια; Μη με βρει τέτοιο κακό!

Αποστάσεις παίρνω απλώς από τον τρόπο με τον οποίον τιμάμε τα ιστορικά γεγονότα και τα ιστορικά πρόσωπα στην Αρκαδία. Επειδή δεν γίνεται καμία προσπάθεια να μάθουμε τα ιστορικά γεγονότα και να γνωρίσουμε τα ιστορικά πρόσωπα. Τους κάνουμε ένα μνημόσυνο και αυτό ήταν.

Για την ψυχή μας; Για τους ζωντανούς; Για τους απογόνους των ενδόξων προγόνων; Τίποτα...

Τιμάμε τους ένδοξους προγόνους με στεφάνια, με λιβάνια και με έναν πανηγυρικό. Και έξω από την πόρτα. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, το μοτίβο είναι το ίδιο: Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο, κατάθεση στεφάνων, ενός λεπτού σιγή, ένας πανηγυρικός που αν δεν τον εκφωνήσει κάποιος που να γνωρίζει ιστορία βρίθει φράσεων όπως «οι ηρωικοί μας ήρωες ηρωικά μας απελευθέρωσαν, ζήτω οι ήρωες, τιμή και δόξα στον ηρωικό ηρωισμό τους» και, τέλος, οι πολιτικοί...

Οι πολιτικοί -που θα προτιμήσουν να μιλήσουν για σκουπίδια, όπως πολύ πρόσφατα στην επέτειο της Β' Εθνοσυνέλευσης, ή για την πολιτική επικαιρότητα και κοιτάζουν πώς θα μαζέψουν κανένα ψηφαλάκι- αμφιβάλω αν γνωρίζουν τα βασικά έστω για το τιμώμενο γεγονός. Θα πουν με στόμφο τα χιλιοειπωμένα για την ενότητα του έθνους, αφού οι γραμματείς έχουν βγάλει από το συρτάρι τον προπέρσινο λόγο και τους τον έχουν προβάρει στο αυτοκίνητο. Θα αναφερθούν στις δύσκολες συγκυρίες τις οποίες η ελληνική ψυχή ξεπερνά όταν ενώνεται με τις άλλες ελληνικές ψυχές. Θα υμνήσουν την υπεροχή του λαού μας και το πόσο καταπληκτικοί είμαστε που δώσαμε τα φώτα -η Ελλάς δεν είναι κότα!- και ζήτω η επανάσταση!

Και μετά; Παρέλαση μαθητών (ενίοτε και εκεί όπου συνέβησαν τα γεγονότα, για να... βιώσουν τον ιστορικό χώρο!), παιδάκια αγουροξυπνημένα και βαριεστημένα να κουνάνε χέρια και πόδια και που αν τα ρωτήσεις τι γιορτάζουμε σήμερα, θα σου απαντήσουν «δεν ξέρω, δεν βαριέσαι, μετά θα πάω για καφέ».

Ζω στην Τρίπολη τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Κάθε χρόνο σε μικρές ή μεγάλες επετείους γίνονται ακριβώς τα ίδια πράγματα. Φωτεινές εξαιρέσεις, μια ομιλία όπως της Σμ. Αρβανίτη την προηγούμενη Κυριακή και εκείνη του κ. Φάκλαρη στη Μελιγού. Αλλά πόσοι μπορούν να παρακολουθήσουν μια ομιλία, ακόμα και όταν περιέχει τόσα ενδιαφέροντα στοιχεία, όταν έχουν ξεροσταλιάσει ώσπου να τελειώσουν τα τυπικά;

Ζούμε σε έναν μοναδικό τόπο. Πλούσια φύση, πλούσια ιστορία. Πώς σκοπεύουμε να την μάθουμε και να την μεταδώσουμε; Πώς θα την καταλάβουμε;

Με στεφάνια και λιβάνια; 

Πόσο δύσκολο είναι να διοργανώσει ο εκάστοτε δήμος μια ημερίδα, μια δημόσια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, ξεναγήσεις; Πόσο δύσκολο είναι για τους πολιτιστικούς συλλόγους να ετοιμάσουν μικρά αφιερώματα και μικρά δρώμενα που θα φωτίσουν πτυχές των γεγονότων, που θα μας κάνουν να νιώσουμε τα πρόσωπα και τα πράγματα, από το να χορεύουν τα ίδια και τα ίδια; Είναι πιο δύσκολο να θέσουμε στο επίκεντρο των εκδηλώσεων το ίδιο το γεγονός και τις προσλήψεις του στο παρόν μας με φαντασία και με διάθεση να μάθουμε από το να αναμασάμε ό,τι μας έμαθαν τόσα χρόνια, αλλά με αυτόν τον τρόπο τουλάχιστον δεν θα κινδυνεύσουμε να ξεχάσουμε εντελώς το γεγονός και να το γιορτάζουμε κάθε χρόνο μηχανικά, μόνο και μόνο για να ευχαριστηθουν πόζες οι επίσημοι...

Ακόμα και όλοι όσοι θεωρείτε ότι η ιστορία διδάσκει, αντιλαμβάνεστε ότι με το να πειθαρχούν τα παιδιά και να στέκονται σούζα σε μια κατάθεση στεφάνων δεν μαθαίνουν απολύτως τίποτα, παρ' εκτός να στέκονται σούζα μπροστά στις εξουσίες και σε ένα κομμάτι μάρμαρο, εφόσον δεν έχουν ιδέα περί τίνος πρόκειται.

«Εμάς μη μας τηράτε πλέον.  Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε.» Λόγια του Γέρου του Μοριά προς τους νέους στην Πνύκα, το 1838. Με αυτό το «να στολίσετε τον τόπο», δεν εννοούσε ασφαλώς σε κάθε σπιθαμή της Αρκαδίας να στήσουμε ένα άγαλμά του.

Γαλανιάδη Εύα