0. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ (ΜΕ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ): 0.1 ΟΝΕ=Οικονομική και Νομισματική Ένωση 0.2 ΕΕ=Ευρωπαϊκή Ένωση 0.3 ΣΣΑ=Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης 0.4 ΑΕΠ=Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν 0.5 Κ-μ=κράτη μέλη 0.6 ΔΥΕ=Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος 0.7 Brexit=Έξοδος Βρετανίας από την ΕΕ 0.8 ECOFIN=Economic and Financial Affairs Council = Συμβούλιο των Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ 0.9 ISIS= Islamic State of Iraq and Syria ή ISIL = Islamic State of Iraq and the Levant 0.10 CSU = Christian Social Union in Bavaria = Χριστιανοκοινωνική Ένωση στην Βαυαρία 0.11 CDU = Christian Democratic Union of Germany = Χριστιανοδημοκρατική Ένωση της Γερμανίας 

1. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ: 1.1 Δημοσιεύτηκε στις 22/7/2016 με τίτλο «Πορτογαλία και Ισπανία υπό τη Δαμόκλειο Σπάθη των κυρώσεων ένεκα δημοσιονομικών ελλειμμάτων». Στο άρθρο παρουσιάσαμε το αυστηρό και άκαμπτο Κανονιστικό Θεσμικό Πλαίσιο της Νέας ΟΝΕ ή της Νέας Οικονομικής Διακυβέρνησης της Ευρωζώνης και της ΕΕ ή του Νέου ΣΣΑ ή της Νέας Αρχιτεκτονικής ή της Νέας Δομής της Ευρωζώνης μετά το 2010 και το 2011 στο πλαίσιο του οποίου οι Ίβηρες τελούσαν υπό τον κίνδυνο να υποστούν μεγάλες κυρώσεις, πρόστιμα και ποινές επειδή για την περίοδο 2013-2015 εμφάνισαν δημοσιονομικά ελλείμματα μεγαλύτερα του 3% του ΑΕΠ (παρά τα μέτρα λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής που είχαν λάβει) 1.2 Στο άρθρο εξηγήσαμε (παρουσιάζοντας τα απαραίτητα ποιοτικά και ποσοτικά – μακροοικονομικά- στοιχεία) γιατί τo άλλο παραβατικό κ-μ της Ευρωζώνης, η Γαλλία, απέφυγε το μαρτύριο της ΔΥΕ και αναλύσαμε την τυπική διαδικασία με την οποία η «Τεχνο-γραφειοκρατία (techno-bureaucracy) των Βρυξελών» θα προχωρούσε στην επιβολή των κυρώσεων (ή στην ακύρωση ή σε κάποια άλλη ενδιάμεση λύση για τη μη εξάντληση όλης της αυστηρότητας του ΣΣΑ).  

2. Η ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΠΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΑΜΕ ΣΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ: 2.1 Στο άρθρο προβλέψαμε ότι για «πολιτικούς λόγους» η Ισπανία και η Πορτογαλία θα «έπεφταν στα μαλακά». Αφενός      εξαιτίας της διεθνούς και της ευρωπαϊκής συγκυρίας που δεν ευνοούσαν «τις dura lex sed lex, τις pacta sunt servanta και τις It΄s the implementation, stupid» κυρώσεις αφού θα προσέφεραν προσχηματικά  τροφή για τη διόγκωση του in vivo αντιευρωπαϊσμού / ευρωφοβισμού / ευρωσκεπτικισμού. Αφετέρου, για να μη θεωρηθεί ότι στην ΕΕ ισχύει το «δυο μέτρα και δυο σταθμά», δηλαδή η άνιση και η άδικη μεταχείριση των Ιβήρων σε σχέση με τη Γαλλία, όταν μάλιστα τόσο ο (υπηρεσιακός) πρωθυπουργός της Ισπανίας  Mariano Rajoy όσο και ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας António da Costa ανέπτυξαν τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία αποδεικνύοντας ότι δε θα έπρεπε να επιβληθούν οι αυστηρές κυρώσεις 2.2 Την πρόβλεψη επιβεβαίωσε η τρέχουσα ειδησεογραφία (όπως θα φανεί παρακάτω).

3. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΑΡΘΡΟΥ: Είναι να αναλυθούν οι πρόσφατες εξελίξεις έτσι, ώστε να ολοκληρωθεί συστηματικά η θεματολογία και για να ερμηνευτούν ο τακτικός ελιγμός και η αναδίπλωση από την «αυστηρότητα στη χαλάρωση» του Υπουργού Οικονομικών της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Wolfgang Schäuble. Όπως είναι urbi et orbi γνωστό, ο  Schäuble κυριαρχεί τόσο στο Eurogroup (Ευρωομάδα) όσο και στο Ecofin (ιδιαίτερα μετά το Brexit όπου δεν αντιμετωπίζει πλέον τον αντίλογο και τις αντιστάσεις του Βρετανού Υπουργού Οικονομικών George Osborne).

4. Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ 2 ΙΒΗΡΕΣ: 4.1 Το Κολλέγιο των Επιτρόπων υπό τον Πρόεδρο της Κομισιόν Jean Claude Juncker και με τους συναρμόδιους καθ΄ ύλην Επιτρόπους Valdis Dombrovskis και Pierre Moscovici, απόδειξε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πιο ανεκτική και πιο ευέλικτη στους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες, απορρίπτοντας την πρώτη Απόφαση του Ecofin (12/7/2016) που ζητούσε την αυστηρή επιβολή όλων των ειδών των κυρώσεων που προβλέπονται από τους Κανονισμούς 4.2 Αποφασίστηκε: (i) Να μην επιβληθούν πρόστιμα στις δυο χώρες που θα αντιστοιχούσαν στο 0,2% του ΑΕΠ του 2015 εκάστης που θα ήταν 1,08 τρις € χ 0,2% = 2,16 δις € για την Ισπανία και 179,4 δις € χ 0,2% = 358,8 εκατ.€ (ii) Να μην ανασταλούν για το 2017 το 50% των ετήσιων χρηματοδοτήσεων από το 2017 των δυο κρατών από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, που θα σήμαινε ότι: (α) Για την  Ισπανία δε θα εκταμιεύονταν 2,35 δις €. Γιατί η Ισπανία λαμβάνει από τα Διαρθρωτικά Ταμεία για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 περίπου 37,4 δις €, άρα 4,7 δις € ανά έτος. Το 50% αυτού του ποσού είναι 2,35 δις € αφού είναι μικρότερο από το 0,5% του ΑΕΠ του 2015 (δηλαδή 5,4 δις €) (β) Για την Πορτογαλία δε θα εκταμιεύονταν 897 εκατ. €. Γιατί η Πορτογαλία λαμβάνει από τα Διαρθρωτικά Ταμεία για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 περίπου 25,8 δις €, άρα 3,2 δις € ανά έτος. Το 50% αυτού του ποσού είναι 1,6 δις €. Επειδή το 0,5% του ΑΕΠ είναι 897 εκατ. €, η αναστολή δεν μπορεί να υπερβαίνει αυτό το ποσό (iii) Να τεθούν οι δυο χώρες υπό αυστηρή επιτήρηση δίνοντας παράταση χρόνου για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ εκάστης, ήτοι: (α) Για την Ισπανία δόθηκε ένα περιθώριο 2 ετών μέχρι το 2018 (β) Για την Πορτογαλία το χρονικό περιθώριο περιορίζεται στο 1 έτος μέχρι το τέλος του 2017 (iv) Αμφότερες οι χώρες θα πρέπει μέχρι την 15^η/10/2016 (deadline) να έχουν ανακοινώσει τα μέτρα τα οποία θα λάβουν έτσι, ώστε να επιτευχθεί η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ εκάστης για την περίοδο χάριτος που έλαβαν (v) Από πληροφορίες, μόνον 4 Επίτροποι τάχθηκαν υπέρ των κυρώσεων και εναντίον της επιεικούς στάσης της Κομισιόν.

5. Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ: 5.1 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε ότι και οι δυο χώρες κατέβαλαν σημαντικές προσπάθειες Δημοσιονομικής Προσαρμογής και Μεταρρυθμίσεων. Υπενθυμίζεται ότι και στις δυο χώρες, μετά την κρίση του 2008 και της εμφάνισης ελλειμμάτων, είχαν επιβληθεί Προγράμματα Στήριξης και Δημοσιονομικής Πειθαρχίας, στη μεν Πορτογαλία ανάλογα του Ελληνικού στη δε Ισπανία δάνεια για τη διάσωση των τραπεζών. Ειδικά για την Πορτογαλία έγινε αποδεκτή η επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος εξαιτίας της ανάγκης διάσωσης της Τράπεζας Banif.  5.2 Να μη σταλεί αρνητικό μήνυμα στην Ευρωπαϊκή Κοινή Γνώμη για διακρίσεις και άνιση μεταχείριση αναφορικά με την εξίσου παραβατική Γαλλία που και αυτή είχε πέσει στα μαλακά χωρίς την επιβολή κυρώσεων παρά το δημοσιονομικό έλλειμμα που παρουσίασε (πλην  όμως υπό επιτήρηση και με έμπρακτη προσπάθεια βελτίωσης της κατάστασης) 5.3 Η Ανεργία στις δυο χώρες κινείται σε υψηλά επίπεδα οπότε η επιβολή των κυρώσεων θα έπληττε την Οικονομική Μεγέθυνση και κατ΄επέκταση θα επιδείνωνε τα ποσοστά ανεργίας 5.4 Δε διατυπώθηκε επίσημα αλλά σαφώς βρισκόταν στο μυαλό όλων να μη δοθεί τροφή για διόγκωση του ευρωσκεπτικισμού, ιδιαίτερα υπό την αρνητική πίεση των επερχομένων εξελίξεων μετά το Brexit (κακό παράδειγμα προς μίμηση από άλλες χώρες), λ.χ. των  Προεδρικών Εκλογών και του αντιευρωπαϊσμού του υποψηφίου Donald Trump στις ΗΠΑ το Νοέμβριο 2016,  επανάληψη Προεδρικών Εκογών στην Αυστρία στις 2/10/2016, Δημοψήφισμα στην Ουγγαρία για το Μεταναστευτικό στις 2/10/2016, Δημοψήφισμα στην Ιταλία για τη Μεταρρύθμιση του Συντάγματος τον Οκτώβριο 2016, επερχόμενες Προεδρικές Εκλογές στη Γαλλία το Μάϊο και τον Ιούνιο του 2017, επερχόμενες Προεδρικές Εκλογές στη Γερμανία μεταξύ Αυγούστου-Οκτωβρίου 2017, κ.λπ. σε συνδυασμό με την ευρύτερη γεωπολιτική κρίση λόγω Τουρκίας (αποτυχημένο πραξικόπημα και αντίδραση του Recep Tayyip Erdoğan) και τη συνεχιζόμενη με καλπάζοντα ρυθμό τρομοκρατία (ISIS).

6. ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΩΣΑΝ ΟΙ ΙΒΗΡΕΣ: Στην ουσία, η Απόφαση της Κομισιόν (με 4 αρνητικές τοποθετήσεις) αποδεικνύει την ορθότητα των απόψεων και της τεκμηρίωσης που κατάθεσαν στην Τεχνογραφειοκρατία των Βρυξελών τόσο η Ισπανική όσο και η Πορτογαλική πλευρά σε συνδυασμό με το χρονοδιάγραμμα διόρθωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

7. ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ SCHÄUBLE: 7.1 Είναι η στροφή των 180^ο της Κομισιόν από την αυστηρότητα υπέρ των κυρώσεων (ακόμη και από τον Jean Claude Juncker που διατείνονταν την αξιοπιστία των θεσμών) με την ενεργοποίηση της ΔΥΕ πριν από δυο εβδομάδες στη χαλάρωση του σήμερα όταν, μάλιστα, από τότε ήταν γνωστές οι τοποθετήσεις των Ιβήρων επί του θέματος 7.2 Ο κυβισμός (κοινώς κωλοτούμπα) αποδίδεται στην άτυπη και κρυφή παρέμβαση (εφημερίδα Handelsblatt) του Υπουργού Οικονομικών της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Wolfgang Schäuble 7.3 Για τα προσχήματα ακούστηκαν και μερικές αρνητικές κριτικές αξιολογήσεις. Για παράδειγμα: (α) η δήλωση του Προέδρου της Ευρωομάδας Jeroen Dijsselbloem που χαρακτήρισε απογοητευτική την απόφαση της Κομισιόν να μην προτείνει την επιβολή προστίμων στην Ισπανία και στην Πορτογαλία για τα υπερβολικά ελλείμματα επειδή η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν έλαβαν αποτελεσματικές δράσεις για να εξυγιάνουν τους προϋπολογισμούς τους (β) η δήλωση του Markus Ferber που είναι Γερμανός Ευρωβουλευτής και υψηλόβαθμο στελέχος του κόμματος CSU της Βαυαρίας που συγκυβερνά με το CDU της Angela Merkel,  ότι η Κομισιόν ενταφίασε το ΣΣΑ γιατί παραβιάζεται η έννομη τάξη της Νέας ΟΝΕ και δίνεται το κακό παράδειγμα για τα απείθαρχα και ελλειμματικά κράτη.

8. ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: 7.1 Η Απόφαση της Κομισιόν θα διαβιβαστεί στο Eurgroup και στο Ecofin για γνωμοδότηση και συναπόφαση λαμβάνοντας υπόψη ότι η Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν είναι δεσμευτική για τα δυο θεσμικά όργανα  7.2 Μετά την παρέμβαση του Wolfgang Schäuble, προβλέπεται η επικύρωση της Απόφασης της Κομισιόν συνοδευόμενη από συστάσεις προειδοποίησης ότι θα πρέπει να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα αναμένοντας το Πρόγραμμα Διόρθωσης που θα καταθέσουν μέχρι την 15^η/10/2016

7. Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΑΚΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΙΠΛΩΣΗ ΤΟΥ WOLFGANG SCHÄUBLE: 7.1 Ουσιαστικά η σωτηρία των Ιβήρων ήρθε από μια απίθανη πηγή, τον Wolfgang Schäuble που ηγείται των πάντων, αφήνοντας μικρά περιθώρια προσχηματικών αντιδράσεων από μια μειοψηφία Επίτροπων και Ευρωβουλευτών καθώς και του Jeroen Dijsselbloem (ο οποίος άλλωστε είναι το αγαπημένο παιδί και δημιούργημα του Schäuble) 7.2 Μια τακτική που συγχρόνως πέτυχε να «αδειάσει για μια ακόμη φορά τον Jean Claude Juncker» και να προστατεύσει τον πολιτικό Χριστιανοδημοκράτη σύμμαχο Mariano Rajoy 7.3 Μια αναδίπλωση συγκυριακού συμβιβασμού για να αποσοβήσει τη γκρίνια για άδικη μεταχείριση των Ιβήρων σε σχέση με τη Γαλλία του Γάλλου Προέδρου François Hollande ο οποίος έχει προ πολλού παραδοθεί (όπως και ο προκάτοχός του Nicolas Sarközy) στην ηγεμονία της Γερμανίας 7.4 Μια συγκυριακή αναδίπλωση που δεν αίρει την αυστηρότητα του ΣΣΑ ούτε παρέχει τη δυνατότητα παρέκκλισης αφού εκόντες άκοντες οι Ιβηροί θα τηρήσουν τα συμφωνηθέντα.

8. ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ ΚΑΙ QUIZ: 8.1 Ποιος τολμά να μη συμμορφωθεί με τους Κανόνες της Νέας ΟΝΕ τους οποίους, μάλιστα,  έχει ήδη συνυπογράψει και συναποφασίσει; 8.2 Ποιος είναι ο πραγματικός «θεματοφύλακας» της Νέας ΟΝΕ; 8.3 Υπάρχει κάποιος «ενάρετος» που πιστεύει ότι διαθέτει την έξωθεν καλή μαρτυρία, τη διαπραγματευτική ισχύ, την οικονομική ρώμη, τη νομιμοποιημένη πολιτική και θεσμική δύναμη για να ανατρέψει το status της Νέας ΟΝΕ; Αν ναι, τότε «Αυτού γαρ και Ρόδος και πήδημα, από το μύθο του Αισώπου Ανήρ κομπαστής».

Κωνσταντίνος Γαλιώτος

Πολ.Μηχ. Ε.Μ.Π., M.Sc. Περιφερειακή Πολιτική U.K.