Ξημερώνοντας Δευτέρα 29 Ιουνίου του 2015, οι Έλληνες σχημάτιζαν ουρές στα μηχανήματα αναλήψεων των τραπεζών αμήχανοι και τρομαγμένοι. Η αναγγελία ότι οι τράπεζες θα έμεναν για μία εβδομάδα κλειστές μετά την ανακοίνωση της διεξαγωγής δημοψηφίσματος προκάλεσαν μικρότερους ή μεγαλύτερους πανικούς, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία των καταθετών. Σύσσωμος ο ελληνικός Τύπος απέναντι στην κυβέρνηση και στους χειρισμούς της συνέβαλε και εκείνος στην ανατροφοδότηση του πανικού, σύσσωμη η ΕΕ απέναντι στην απόφαση να πάμε σε δημοψήφισμα, όλοι μπροστά στις οθόνες περιμέναμε να δούμε αν ο Βαρουφάκης θα συμμετείχε τελικώς στην τελευταία συνδιάσκεψη, μόνο για να πληροφορηθούμε ότι τα «καλά παιδιά» της Ευρώπης τον είχαν χαρακτηρίσει «ανεπιθύμητο» και εκείνος είχε αποχωρήσει.

Ταραγμένες ημέρες και ώρες ζούσαμε πριν από έναν χρόνο. Είχαμε μία εβδομάδα διορία να ολοκληρώσουμε ένα δημοψήφισμα, το οποίο κόστισε 20-30 εκατ. ευρώ. Και να τα πανό υπέρ του «Όχι» στο υπουργείο Οικονομικών, να οι συγκεντρώσεις υπέρ του «Ναι» στο Σύνταγμα, τις οποίες Σκάι, Μέγκα, Αντένα χαρακτήριζαν «μεγαλειώδεις», να οι δημοσκοπήσεις που έδιναν τρελό προβάδισμα στο «Ναι».

Να και οι απειλές Σόιμπλε, Μέρκελ, Γιουνκέρ αλλά και Τσέχων, Σέρβων, όλων των... υπερδυνάμεων στην Ευρώπη ότι έτσι και τολμούσαμε να ψηφίσουμε «Όχι» θα φεύγαμε με μια κλωτσιά στα οπίσθια από την Ένωση.

(Τότε δεν το ξέραμε, αλλά εφέτος με το Brexit το μάθαμε. Δεν είναι και τόσο εύκολο να αποχωρήσει ούτε οικειοθελώς ένα κράτος-μέλος από την ΕΕ. Οι συνθήκες της είναι χαώδεις, δύσκολα βρίσκει ηθελημένα ή αθέλητα ένα κράτος-μέλος την έξοδο. Αυτό δεν μας το είχε πει ούτε ο Τσίπρας, όταν μετέτρεψε το «Όχι» σε «Ναι».)

Ο έλεγχος κεφαλαίων, λοιπόν, ανεπισήμως έχει κοστίσει 100 δισ. ευρώ. Διότι δεν υπάρχουν σαφείς υπολογισμοί της ζημιάς. Κόστισε, όμως, και το κλείσιμο περίπου 25.000 επιχειρήσεων σε έναν χρόνο. Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν δύο φορές, και σήμερα στέκονται όρθιες, αλλά με μόνο 121,7 δισ. ευρώ καταθέσεις, αφού η απόσυρση των καταθέσεων είχε ήδη ξεκινήσει έξι μήνες νωρίτερα από τους τρομαγμένους από τους χειρισμούς της κυβέρνησης Έλληνες καταθέτες, που τρόμαζαν ακόμα περισσότερο κάθε που ο Σόιμπλε μάς κουνούσε το δάχτυλο.

Η εμπιστοσύνη των Ελλήνων καταθετών δεν έχει επιστρέψει, και αναμένεται να αργήσει πολύ. Όπως αναμένεται να καθυστερήσει και η άρση του ελέγχου κεφαλαίων. Μας διαβεβαίωνε η Λούκα, ο Ευκλείδης και τα άλλα τα παιδιά ότι θα επιστρέφαμε στην ομαλότητα το β' εξάμηνο του 2016. Ωστόσο αυτό δεν είναι εύκολο ούτε τεχνικά ούτε «ψυχολογικά». Διότι η εμπιστοσύνη θα αργήσει πολύ να επιστρέψει στους καταθέτες, οι οποίοι θα σπεύσουν να αποσύρουν τις όποιες καταθέσεις τους.

Έναν χρόνο μετά, οι Έλληνες μοιάζουν να μην εμπιστεύονται κανέναν. Οι χαρτογιακάδες είναι εξαιρετικά ευχαριστημένοι με έναν Τσίπρα που από αριστερός αναβαπτίστηκε σε νεοφιλελεύθερο. Και να οι διθύραμβοι από τον Ντάισελμπλουμ στο πρόσωπο του πρωθυπουργού μας, να οι δηλώσεις εμπιστοσύνης εκ μέρους όλων όσοι των χαρακτήριζαν «ανεπιθύμητο» έναν χρόνο νωρίτερα.

Αν υπάρχει κάτι θετικό από όλη αυτή την ιστορία, λένε, είναι ότι μάθαμε να πληρώνουμε ηλεκτρονικά. Στην Ελλάδα προτιμούσαμε πάντοτε τα μετρητά και αυτό θεωρείται οπισθοδρομικό, μη ασφαλές, μη διαφανές. Όχι από τη γράφουσα, η οποία εξακολουθεί να πιστεύει ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος πρέπει να είναι ελεύθερος να χρησιμοποιεί τα χρήματά του με όποια μορφή επιθυμεί και όχι, για παράδειγμα, να κερδίζει φοροαπαλλαγές ή να πληρώνει πρόστιμα αν δεν κάνει το 40% των συναλλαγών του με κάρτα. Αυτόματα το κράτος σε «βαφτίζει» φοροφυγά αν πληρώνεις με μετρητά. Και εν τω μεταξύ, δεν βλέπω να κινούνται προς τις ελληνικές τράπεζες τα κεφάλαια που βρίσκονται ασφαλή όξω. Δεν δίνονται κίνητρα, λέει. Ούτε καν οι Έλληνες βουλευτές της παρούσας κυβέρνησης δεν φέρνουν τις καταθέσεις τους πίσω.

Γιατί, βρε παιδιά; Δεν θέλετε να στηρίξετε την ελληνική οικονομία; Μόνο εγώ θα την στηρίζω ψωνίζοντας από τον φούρνο με κάρτα, μην και δεν αποδοθεί ο φόρος από τον φούρναρη για τα 2 ευρώ ψωμί;..

Προσωπικά, αναγνωρίζω ότι οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να μας αφήσουν να πάμε σε δημοψήφισμα με ανοιχτές τράπεζες. Ήταν άτιμη η στάση τους να πνίξουν την κεφαλαιακή επάρκεια μιας χώρας που, καλώς ή κακώς, αποφάσισε να πάει σε δημοψήφισμα. Αλλά ποιος έχασε την τιμή του για να την βρει η Ένωση...

Έναν χρόνο μετά, οι Έλληνες έχουν βάλει το κεφάλι κάτω και προχωρούν. Συνήθισαν σε μια κατάσταση. Ως και οι γεροντότεροι έμαθαν την κάρτα και το e-banking.

Πριν από μερικές ημέρες, ανακοινώθηκε το waiver που μειώνει κατά 10 δισ. ευρώ τον δανεισμό των τραπεζών μέσω ELA. Οι τράπεζες, λέει, επιστρέφουν σε θετικούς ρυθμούς κερδοφορίας και αυτό είναι ελπιδοφόρο. Και τούτο είναι το μήνυμα έναν χρόνο μετά τον πανικό.

Αν σώσουμε τις τράπεζες, σώζουμε και την Ένωση και την εμπιστοσύνη της σε εμάς. Εξάλλου, η Ένωση είναι το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που μας αγκαλιάζει όλους...

Γαλανιάδη Εύα