Η Τρίπολη θαρρείς και είναι ένα ατελείωτο παζάρι, μια ατελείωτη αγορά. Η συγκέντρωση των εμπορικών καταστημάτων σε συγκεκριμένα οικοδομικά τετράγωνα και δρόμους,  

Η νέα Δημοτική Αγορά άρχισε να κτίζεται περίπου το 1960 και τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν στις 20-7-1963. Έχει τετράγωνο σχήμα και περικλείεται  από τους δρόμους Όθωνος (Αποστολοπούλου) - Δεληγιάννη και δυο δρομάκια δυτικά και βόρεια. Στον τόπο όπου κτίστηκε, βρίσκονταν  από το 1918  έως το 1928 περίπου οι παλιές γυναικείες φυλακές Τρίπολης  και το εκκλησάκι Άγιος Ελευθέριος. Έπειτα από χρόνια όταν φτιάχτηκαν οι νέες φυλακές, ο χώρος χρησιμοποιήθηκε από  το Δήμο Τρίπολης ως αποθήκες (τσιμεντοσωλήνες, σύρματα, οικοδομικά υλικά κ.ά.).
Επί δημαρχίας Γεωργίου Μουτζουρόπουλου και με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αποφάσισαν να ανεγερθεί η Νέα Δημοτική Αγορά και να απαλλοτριώσουν ένα μέρος του οικοπέδου που άνηκε στο Χριστόπουλο.
 

Με τη νέα δημοτική αρχή και δήμαρχο τον Αναστάσιο Σεχιώτη το δημοτικό συμβούλιο  το 1963 έλαβε την απόφαση να μεταφερθούν τα καταστήματα από την Παλιά Αγορά στη Νέα Αγορά. Το σχέδιο της Νέας Δημοτικής Αγορά αποτελείται από ένα συγκρότημα τεσσάρων κτιρίων που επικοινωνούν με στεγασμένες στοές.

Κάθε κτίριο είχε καταστήματα που έβλεπαν στους δρόμους και καταστήματα που ήταν εσωτερικά μέσα στις στοές. Η περιήγηση των καταστημάτων αρχίζει από το πρώτο κτίριο (νότια πλευρά του συγκροτήματος και το πιο μικρό κτίριο του συγκροτήματος) που είναι επί τις οδού Δεληγιάννη. Το κτίριο από τη δεξιά του και την αριστερή του πλευρά ήταν οι δύο από τις τρεις εισόδους της αγοράς.

ΝΟΤΙΑ ΠΛΕΥΡΑ ΑΓΟΡΑΣ

Το πρώτο κτίριο είχε τριγωνικό σχήμα. Αρχίζοντας την περιήγηση το πρώτο κατάστημα που συναντάμε (μετά τη δυτική είσοδο της αγοράς) ήταν το κρεοπωλείο των Κ. Πετρόπουλου (Πετρόγιαννη) και Νικολόπουλου Κωνσταντίνου. Μετά από χρόνια το κράτησε ο Πετρόπουλος ή Πετρόγιαννης Δημήτριος ,το οποίο πήρε στο τέλος ο Χρήστος Αυδής. Κολλητά ήταν το καφενείο του Ιωάννη Μυλωνά. Μετά από χρόνια άλλαξε χέρια και έγινε το κρεοπωλείο του Φώτη Μέλεγου. Κολλητά είχε  το κρεοπωλείο του ο Ηλίας Αλαφογιάννης (Σκούρος) με την ονομασία «Το Πρώτο» γιατί ήταν το πρώτο κατάστημα που άνοιξε στην αγορά και δίπλα ακριβώς υπήρχε το κρεοπωλείο  και στη συνέχεια ψητοπωλείο του Νίκου Τσιώλη. Έπειτα από το κατάστημα αυτό βρισκόταν η δυτική είσοδος της αγοράς. Εδώ τελειώνει η μικρή περιήγηση του νότιου κτιρίου της αγοράς.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΑΓΟΡΑΣ
 

Ξεκινάμε την περιήγηση του ανατολικού κτιρίου της αγοράς. Γωνία Δεληγιάννη και οδός Όθωνος ή Αποστολοπούλου. Αρχίζοντας τη νοσταλγική περιήγηση ξεκινάμε από το κρεοπωλείο του Γεώργιου Καρτσακλείδη. Μετά από χρόνια αυτός συνεταιρίστηκε με τον Αντώνη Παρασκευόπουλο και άνοιξαν και ιχθυοπωλείο. Μετά την αποχώρηση του Γεωργίου Καρτσακλείδη το κράτησε ο Αντώνης Παρασκευόπουλος για λίγα χρόνια και έπειτα το πήρε ο Μίμης Τσούκας (Μίκας) με τους γιους του ως κρεοπωλείο.
 

Μπροστά από το συγκεκριμένο κατάστημα υπήρχε ένα περίπτερο στο πεζοδρόμιο, του ανάπηρου Τάσου Γεωργόπουλου.

Συνεχίζοντας την περιήγηση επί της οδού Όθωνος ή Αποστολοπούλου, κολλητά ήταν το κρεοπωλείο του Αθανασίου Βάγια με τον γιο του Ιωάννη. Έπειτα από χρόνια το κρεοπωλείο το πήρε ο Ιορδάνης Σίδερης με την κόρη του Αγγελική. Όταν έφυγε ο Ιορδάνης για τον Καναδά το κράτησε η κόρη του Αγγελική. Μετά από χρόνια το πήρε ο Μιχάλης Δελής. Όταν το άφησε ο Μιχάλης Δελής το κατάστημα το πήρε ο Μίμης Τσούκας (Μίκας) και το ένωσε με το δικό του. Αμέσως μετά ήταν το κρεοπωλείο του Σάββα Βαρβέρη. Ο Σάββας είχε πάρει και το εσωτερικό κατάστημα (που ήταν μεσοτοιχία) και τα είχε ενώσει με αποτέλεσμα το κατάστημα να έχει δυο εισόδους, η μια στην μέσα μεριά της αγοράς και η άλλη από την οδό Όθωνος ή Αποστολοπούλου.  Όταν πήρε σύνταξη ο Σάββας Βαρβέρης το πήρε ο Βαγγέλης Νικολόπουλος από το Άργος.

Αμέσως μετά επόμενο κατάστημα ήταν το κρεοπωλείο του Παναγιώτη Γαβρίλου (Τσουφ). Μετά από χρόνια έγινε ιχθυοπωλείο του Ιωάννη Φανουράκη και τέλος το πήρε ο Βαγγέλης Νικολόπουλος πάλι ως ιχθυοπωλείο. Είχε πάρει και το προηγούμενο κατάστημα του Σάββα Βαρβέρη.

Αμέσως μετά ήταν το κρεοπωλείο των αφών Βασίλη, Γεωργίου  και Μιχάλη Περδίου. Οι αφοί Περδίου είχαν πάρει και τα δυο  μαγαζιά εσωτερικά της στοάς της αγορά (το ένα ήταν στο πίσω μέρος από το προηγούμενο μαγαζί που προείπαμε) και τα είχαν ενώσει με το μπροστινό και έτσι είχε δυο εισόδους, η μια επί του δρόμου και η άλλη μέσα στην στοά της αγοράς.  Μετά τον θάνατο του Μιχάλη μπήκαν στην επιχείρηση τα παιδιά  του, Νίκος και Αλέκος. Μετά από χρόνια πήρε σύνταξη και ο Βασίλης και αργότερα έφυγαν τα παιδιά του Μιχάλη και έμεινε στα χέρια του Γεωργίου και έπειτα στον γιο του, Νίκο.

Κολλητά ήταν το κρεοπωλείο των αφών Παναγιώτη Διαμαντή και Νικολάου Κοράκη. Μάλιστα είχαν πάρει και το εσωτερικό κατάστημα που ήταν μεσοτοιχία και το είχαν ενώσει. Μετά από χρόνια χώρισαν τα αδέρφια και ο Διαμαντής κράτησε το μπροστινό κατάστημα που έβλεπε στον δρόμο και ο Παναγιώτης κράτησε το εσωτερικό κατάστημα μέσα στην στοά της αγοράς. Αργότερα το πήρε ο Δημήτρης Γεωργίου Καλμούκης ως ιχθυοπωλείο και κατεψυγμένα προϊόντα. Το επόμενο γωνιακό κατάστημα το είχαν οι Γεώργιος Καλμούκης και Γεώργιος Καραμήτος ως ιχθυοπωλείο. Μετά από χρόνια το κράτησε ο Γεώργιος Καλμούκης ως κατάστημα κατεψυγμένων προϊόντων με άτυπο συνέταιρο τον Χαρίλαο Καρύδη. Μετά τη συνταξιοδότηση του Γεωργίου Καλμούκη το πήρε ο γιος του Δημήτριος και το ένωσε με το προηγούμενο που είπαμε.

Εδώ τελειώνει η εξωτερική περιήγηση του ανατολικού κτιρίου της αγοράς και αρχίζουμε την περιήγηση του κτιρίου εσωτερικά εντός της στοάς. Πρώτο κατάστημα εντός της στοάς το είχε πάρει ο Γεώργιος Καλμούκης και το είχε ενώσει με το μπροστινό όπως αναφέραμε. Διπλανό κατάστημα ήταν το κατάστημα των αφών Κοράκη (με το μπροστινό) που είπαμε πριν και όταν χώρισαν το κράτησε  ο Παναγιώτης.

Διπλανό κατάστημα όπως και το αμέσως επόμενο ήταν το κρεοπωλείο των αφών Περδίου που προείπαμε, οι οποίοι  είχαν και το μπροστινό κατάστημα επί του δρόμου επίσης. Κολλητά ήταν το κατάστημα κρεοπωλείο του Σάββα Βαρβέρη το οποίο επίσης ήταν ενωμένο με μπροστινό που έβγαινε στον δρόμο ( Όθωνος - Αποστολοπούλου).
Εδώ τελειώνει η περιήγηση του ανατολικού κτιρίου της αγοράς.

ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΑΓΟΡΑΣ
 

Αρχίζουμε την περιήγηση του δυτικού κτιρίου της αγορά ξεκινώντας από τα εξωτερικά καταστήματα. Πρώτο κατάστημα μετά τη δυτική είσοδο της αγοράς γωνία με το στενάκι που υπάρχει, ήταν το κρεοπωλείο «Το ελάφι» του Κώστα Νικολόπουλου και του γιου του Διαμαντή. Κολλητά τα δυο επόμενα καταστήματα τα είχε πάρει ο Ιωάννης Αρσενόπουλος ή Καρακαντήλας ως κρεοπωλείο. Όταν έκλεισε το κρεοπωλείο το πήρε ο Νικόλαος Κουγιούφας και άνοιξε  έπιπλα κουζίνας. Όταν έφυγε ο Κουγιούφας το ένα κατάστημα έγινε το γραφείο του επόπτη οδοκαθαριστών Χρήστου Καλοδήμου και το επόμενο κατάστημα γραφείο οδοκαθαριστών. Στη συνέχεια  ήταν το κρεοπωλείο του Μίμη Τσούκα (Μίκα) και των παιδιών του Πέτρου, Νίκου και Τάσου, πριν μεταφερθούν στο μπροστινό κατάστημα του ανατολικού κτιρίου της αγοράς που προείπαμε. Μάλιστα είχαν πάρει και το εσωτερικό κατάστημα και το είχαν ενώσει, έτσι είχε δυο εισόδους, μια εξωτερικά στον δρόμο και μια εσωτερικά μέσα στη στοά.

Συνεχίζοντας την ίδια πορεία, έχουμε  το κατάστημα του Αποστόλη Κωτσιόπουλου. Όταν έφυγε για την Αθήνα, το πήρε ο Μίμης Τσούκας (Μίκας) και το ένωσε με το προηγούμενο που προείπαμε. Όταν μεταφέρθηκαν στο κατάστημα του ανατολικού κτιρίου της αγορά, το κατάστημα αυτό το κράτησαν ως εργαστήριο κρεάτων. Μετά από χρόνια το πήρε ο Δήμος Τρίπολης και το έκανε αποθήκη. Το επόμενο κατάστημα το οποίο ήταν γωνιακό και με  εσωτερικό κατάστημα εντός της στοάς, που ήταν μεσοτοιχία, το είχαν πάρει οι αφοί Αντώνης Νίκος και Νώτης Παρασκευόπουλος ως ιχθυοπωλείο. Όταν χώρισαν, ο Αντώνης Παρασκευόπουλος πήρε του Καρτσακλείδη, το εξωτερικό κατάστημα το πήρε ο Θεόδωρος Τζουράλας και το έκανε αποθήκη του οπωροπωλείου του και ο Νίκος κράτησε το εσωτερικό μαγαζί της αγοράς. Κολλητά ήταν το κατάστημα του Αποστόλη Κωτσιόπουλου που το είχε ενώσει με το μπροστινό επί του δρόμου. Επόμενο μαγαζί εντός της στοάς της αγορά ήταν το κατάστημα των αφών Περδίου ως γραφείο. Τα επόμενα δυο καταστήματα τα είχε πάρει ο Μίμης Τσούκας (Μίκας) που προείπαμε και τα οποία είχε ενώσει με τα μπροστινά καταστήματα επί του δρόμου. Επόμενο κατάστημα ήταν το  κρεοπωλείο του Ιωάννη Τριάντου. Κλείνοντας το κρεοπωλείο ήρθε και άνοιξε ο Μίμης Ματοσιάν με τα παιδιά του Μάρκο και Παύλο   εργαστήριο ξηρών καρπών. Όταν το έκλεισαν το πήρε ο επόπτης οδοκαθαριστών και το ένωσε με το εξωτερικό κατάστημα που προείπαμε.

Κολλητά ήταν το Κρεοπωλείο του Αντώνη Πατρινού το οποίο όταν έφυγε το πηρέ ο Σάββας Βαρβέρης. Εδώ τελειώνει η περιήγηση του δυτικού κτιρίου της αγοράς.

ΒΟΡΕΙΑ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
 

Ξεκινάμε την περιήγηση του βόρειου κτιρίου της αγοράς και τελευταίου. Ξεκινώντας από την οδό Όθωνος -  Αποστολοπούλου και κατευθυνόμενοι πίσω από τα άλλα δυο κτίρια, στη γωνία συναντάμε το γραφείο της Δημαρχίας, όπου στεγαζόταν  ο επόπτης Γρηγόρης Αγγελόπουλος ο οποίος  έκανε έλεγχο για τα σφαχτά που έφερναν και έβγαζε και τον ανάλογο φόρο.
Όταν το γραφείο μεταφέρθηκε, στο ίδιο μέρος άνοιξε αρχικά ιχθυοπωλείο ο Γεώργιος Καρούτζος και έπειτα άνοιξε πάλι κρεοπωλείο ο Δημήτριος Βάγιας με τον γιο του Βαγγέλη.
Κολλητά ήταν πάλι το κρεοπωλείο του Δημητρίου Βάγια που είχε πριν με τον πατέρα του Βαγγέλη.
 

Αμέσως μετά ήταν αρχικά το ιχθυοπωλείο του Αθανασίου Καρούτζου το οποίο στη συνέχεια το πήρε ο Δημήτριος Βάγιας που είχε δίπλα το κρεοπωλείο και ένωσε με τα δυο προηγούμενα τα δυο μαγαζιά που προείπαμε.
 

Συνεχίζοντας την ίδια πορεία ήταν το ιχθυοπωλείο των Ιωάννη Τσιώλη (Μανωλάκας) και Γεωργίου Καρούτζου. Όταν ο Ιωάννης Τσιώλης έφυγε για Αθήνα, ο Γεώργιος Καρούτζος μεταφέρθηκε στο πρώτο γωνιακό κατάστημα (με την οδό Όθωνος – Αποστολοπούλου) που προείπαμε. Το συγκεκριμένο κατάστημα έγινε η αποθήκη του Σύριου Σβολόπουλου. Επόμενο κατάστημα ήταν το ιχθυοπωλείο του Χαράλαμπου Παράσχου.

Κολλητά τα δυο επόμενα καταστήματα ήταν αποθήκες του Δήμου τα οποία έπειτα μετά έγιναν η ταμειακή υπηρεσία του Δήμου. Ενωμένα ακριβώς δίπλα ήταν τα δημοτικά ουρητήρια. Και, τέλος, τελευταίο κατάστημα ήταν το γραφείο ατόμων με ειδικές ανάγκες του Νομού Αρκαδίας.

Εδώ τελειώνει η νοσταλγική περιήγηση της Νέας Δημοτικής Αγοράς που έσφυζε από ζωή όλες της μέρες του χρόνου και προπάντων τις μέρες των εορτών των Χριστουγένμνων και του Πάσχα. Ήταν ένα μικρό καθημερινό πανηγύρι, ένα σημείο συνάντησης όλης της παλιάς Τρίπολης…

Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη των Γεωργίου Καλμούκη, ιχθυοπώλη και Σάββα Βαρβέρη, κρεοπώλη από τους οποίους είχα πάρει τις πληροφορίες για την Κάτω Αγορά και αποτελεί προδημοσίευση του βιβλίου μου για την Τρίπολη των προηγούμενων δεκαετιών. Τα φωτογραφικά αρχεία είναι της αείμνηστης Μιχαλούλας Θεοφανοπούλου, της αείμνηστης Κατερίνας Βαρβέρη, του Διαμαντή Νικολόπουλου και του Αναστάσιου Μπιρμπίλη.

Χρήστος Μήτσιας
xristoshmitsias@hotmail.com