Πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, τη Μεγάλη Τρίτη του 1942, ο Μίκης Θεοδωράκης και η τετράφωνη ανδρική χορωδία που είχε ιδρύσει στην Τρίπολη παρουσίασαν το Τροπάριο της Κασσιανής στον γυναικωνίτη του Ιερού Ναού της Αγίας Βαρβάρας.

Εκείνη τη χρονιά, τρεις συνθέτες είχαν δημιουργήσει τρεις αποδόσεις του τροπαρίου: Ο Γ. Κούρος, ο Παπασταθόπουλος και ο Μίκης Θεοδωράκης. Η «Κασσιανή» του Κούρου, η οποία, όπως αναφέρει ο Μίκης Θεοδωράκης, είχε «ειδωλολατρικά τερτίπια», ήταν η αφορμή για να αφοριστεί ο συνθέτης της από τον δεσπότη.

Ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται τη «μάχη των τριών Κασσιανών» στην Τρίπολη:

«...Στα 1942, τη Μεγάλη Τρίτη, η Τριπολιτσά είχε αναστατωθεί από τη μάχη των τριών Κασσιανών, όπως την ονόμασαν. Το τύπωμα και το μοίρασμα διαφημιστικών προκηρύξεων, που προκάλεσε την παρέμβαση των αρχών κατοχής και ο αφορισμός από το δεσπότη του Γιάννη Κούρου με την απαγόρευση να δοθεί η ''Κασσιανή'' του στη μητρόπολη, προσέδωσε εκρηκτικό χαρακτήρα στην ατμόσφαιρα. Εκτός από τον Κούρο, ο καθηγητής μου κ. Παπασταθόπουλος είχε γράψει τη δική του ''Κασσιανή'', που θα την ερμήνευε ο ΜΟΤ (Μουσικός Όμιλος Τριπόλεως) στον Προφήτη Ηλία, κι εγώ με τη δική μου, που θα τη δίναμε στην Αγία Βαρβάρα. Ο Κούρος βρήκε τελικά κάποιο ξωκλήσι. Το έργο του ήταν στηριγμένο στην Αρκαδική Μουσική, δηλαδή μια απλούστευση της βυζαντινής, δικής του επινοήσεως. Ο ίδιος ήταν καθηγητής ιχνογραφίας στο γυμνάσιο, δεξιός ψάλτης στον Άι-Βασίλη, τη μητρόπολη, και κυρίως μέγας τραγουδιστής, με ειδικότητα τα επιτραπέζια ''κολοκοτρωναίικα'', όπως είναι γνωστά. Πολύ ψηλός, ξερακιανός, θυμόσοφος, καλαμπουρτζής και γερό ποτήρι, αποτελούσε ένα ζωντανό θρύλο. Στην ''Κασσιανή'' του στη φράση ''ων εν τω Παραδείσω'', είχε βάλει φωνές που έκαναν ''τσίου τσίου'', δηλαδή τα πουλιά του Παραδείσου, πράγμα που έδινε χειροπιαστά την εικόνα και ίσως γι’ αυτήν την τόλμη ο δεσπότης τον αφόρισε. Δεδομένου ότι η βυζαντινή τέχνη θα πρέπει να παραμένει απογυμνωμένη από ειδωλολατρικά τερτίπια, όπως είναι τα ''πουλάκια'' ή τα μουσικά όργανα ή μια νέα αντίληψη για τη μελοποίηση, που να ξεφεύγει από τα ιερά πρότυπα και την παράδοση της εκκλησίας.

Η σύνθεση της δική μου ''Κασσιανής'' έγινε στις αρχές του 1942. Τότε είχα μια δική μου τετράφωνη χορωδία στην Αγία Βαρβάρα, για το μέρος της Λειτουργίας. Έγραφα ''Χερουβικά'', ''Σε υμνούμεν'' και άλλα μέρη. Άρχισα τις πρόβες αμέσως.

Κάθε φωνή ξεχωριστά. Έτσι κάθε μέρα δούλευα τέσσερις ώρες μόνο για τις φωνές. Ανακάλυψα και ένα θαυμάσιο βαρύτονο –ήταν μόνιμος επιλοχίας– για τον οποίον έγραψα ένα μεγάλο σόλο. Στη δική μας εκτέλεση, στην Αγία Βαρβάρα, χάρη στον πατέρα μου, ήρθαν οι αρχές της πόλης. Ο Παπανούτσος μας έφερε την ιντελιγκέντζια. Ο κόσμος πατείς με πατάω σε. Ψάλαμε από το γυναικωνίτη με μεγάλο τράκ και συγκίνηση… Ο Παπανούτσος, όλος χαρά, μας έσφιγγε τα χέρια στο προαύλιο της αυλής. Μετά οι τρεις χορωδίες σμίξαμε σε μια υπόγεια ταβέρνα, φάγαμε ήπιαμε και, οι αθεόφοβοι, ψάλαμε και τις τρεις ''Κασσιανές''…».

(Απόσπασμα από την Αυτοβιογραφία του Μίκη Θεοδωράκη «Οι Δρόμοι του Αρχάγγελου» Τόμος Α', σ. 105)