Την προηγούμενη εβδομάδα ένας καθηγητής στην Κέρκυρα, όχι της Ιστορίας, έγινε viral για τις απόψεις που εξέθεσε στους μαθητές του. Το τσουνάμι των αντιδράσεων που σηκώθηκε από τους αναγνώστες των εφημερίδων και των sites που αναπαρήγαγαν το θέμα, εξέφραζε ακροαριστερές ή ακροδεξιές πολιτικές πεποιθήσεις παρά μια κάποια ιστορική αντίληψη.

Ελάχιστες οι φωνές που έκαναν λόγο τουλάχιστον για την αντιμετώπιση ενός γεγονότος ή μιας προσωπικότητας στον ιστορικό τους χρόνο.

Σήμερα εορτάζουμε στην Τρίπολη την επέτειο των 198 χρόνων από την Άλωση της Τριπολιτσάς. Και, αν δεν θέλουμε να ακούμε και να αναπαράγουμε ανοησίες, όπως ότι «σε κάθε μία από τις επτά πύλες της Τριπολιτσάς υπήρχε μια πυραμίδα με κεφαλές Ελλήνων που τους είχαν σφαγιάσει οι Τούρκοι» [σ.σ. ο περιηγητής Pouqueville αναφέρει στο «Ταξίδι στον Μοριά» (1805) ότι είδε με τα μάτια του το 1799 στην πύλη του Ναυπλίου την πυραμίδα με τις κεφαλές Αλβανών που είχε σφαγιάσει ο Χασάν Πασάς το 1779. Η πυραμίδα γκρεμίστηκε όταν το 1806-1807 οι αγάδες της Τριπολιτσάς θα υποδέχονταν τον Αλβανό πασά Βελή, γιο του Αλή Πασά των Ιωαννίνων...], πρέπει να δουλέψουμε.

Πρώτον, πρέπει να διαβάσουμε. Από όλους όσοι ασχολήθηκαν με την ημιμάθεια του καθηγητή της Κέρκυρας, πόσοι έχουν μπει στον κόπο να ανοίξουν και να διαβάσουν τα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη; Ο Γέρος του Μοριά αναφέρει στα απομνημονεύματά του: «Το ασκέρι όπου ήτον  μέσα το ελληνικό (σ.σ. στην Τριπολιτσά) έκοβε και εσκότωνε από Παρασκευή έως Κυριακή γυναίκες, παιδιά και άνδραις, έως 32.000 μια ώρα ολόγυρα της Τριπολιτσάς». Ναι, επρόκειτο για σφαγή αμάχων. Πιο συγκλονιστική ακόμα είναι η περιγραφή που δίνει ο Φωτάκος για ένα άλλο γεγονός που καταδεικνύει τι αντιμετώπιση είχαν τα γυναικόπαιδα: Όταν απελπισμένα γυναικόπαιδα προσπαθούν να εγκαταλείψουν την πόλη και να περάσουν τα τείχη, πριν από την άλωση, πυροβολούνταν και από τους Τούρκους και από τα ελληνικά στρατεύματα που πολιορκούσαν την πόλη.

Ο Ιωάννης Φιλήμων είναι ακόμη πιο γλαφυρός: «Γυναίκες ων η λευκότης διεφιλονείκει και προς αυτήν την χιόνα, νεανίδες, ων ουδ’ ο θάνατος κατεμάρανε την χιόνα, βρέφη, τα μεν χειραπτάζοντα τους μαστούς και βαβάζοντα, τα δε το στόμα έχοντα επί μαστού αιμοφύρτου, νέοι, γέροντες, άντρες, ανάμικτοι κατέκειντο θέαμα βαρυπενθές... Ιδίως δε η εκ της πύλης των Καλαβρύτων μέχρι του σατραπείου λεωφόρος από λιθοστρώτου μετεσχηματίσθη, ιν’ είπωμεν, εις πτωματόστρωτον, και ουθ’ ο πεζός, ουθ’ ο ίππος επάτει επί της γης, αλλά επί πτωμάτων». 

Δεύτερον, κατά τις γιορτές για την επέτειο από τα 200 χρόνια της Επανάστασης, και επειδή η Τριπολιτσά έπαιξε τόσο σπουδαίο ρόλο, στον Δήμο Τρίπολης θα μπορούσε -και πρέπει, κατά τη γνώμη μου- να λειτουργεί ένα διαρκές εργαστήρι, με τη διοργάνωση μικρών ημερίδων για τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές αλλά και για τους πολίτες. Με ελάχιστο κόστος και τους σωστούς ανθρώπους, θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε τα γεγονότα της άλωσης αλλά και την ιστορία της πόλης μας.

Τρίτον, ας περπατήσουμε. Πόσοι από εμάς που καθημερινά περπατάμε στην ιστορική μας πόλη γνωρίζουμε πού ήταν η μεγάλη τάπια, πού ήταν η πόρτα του Ναυπλίου, πού ήτα το σαράι;.. Είναι εύκολο και πάλι δεν κοστίζει τίποτε, να διοργανώνονται ξεναγήσεις σε τακτά χρονιά διαστήματα στην πόλη και στα σημεία ενδιαφέροντος της επανάστασης, τόσο για τους πολίτες όσο και για τους επισκέπτες.

Τα 200 χρόνια από την Άλωση της Τριπολιτσάς είναι η ευκαιρία για να δούμε το γεγονός της άλωσης αυτό καθεαυτό. Η μελέτη των ιστορικών γεγονότων, και κατ' επέκταση η ενασχόληση με την ιστορία, προσφέρει γνώση του τόπου και του χρόνου, τινάζει από πάνω μας τους εύκολους αναχρονισμούς (το να αντιμετωπίζουμε ένα γεγονός όχι στον δικό του ιστορικό χρόνο αλλά κρίνοντας με τα σημερινά δεδομένα) και απελευθερώνει.

Ας γίνει, λοιπόν, η επέτειος για τα 200 χρόνια της Άλωσης το 2021 η αφορμή για μια πιο ουσιαστική προσέγγιση των τεράστιων προσωπικοτήτων και των εντυπωσιακών, πραγματικά, γεγονότων που τιμάμε. Και ίσως τότε, με το βλέμμα στο μέλλον, να αντιληφθούμε αυτό που ζήτησε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στην Πνύκα, από τους μαθητές του Βασιλικού Γυμνασίου το 1838:

«Εμάς μη μας τηράτε πλέον. Το έργο μας και ο καιρός μας επέρασε. Και αι ημέραι της γενεάς, η οποία σας άνοιξε το δρόμο, θέλουν μετ' ολίγον περάσει. Την ημέρα της ζωής μας θέλει διαδεχθή η νύκτα του θανάτου μας, καθώς την ημέραν των Αγίων Ασωμάτων θέλει διαδεχθή η νύκτα και η αυριανή ήμερα. Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε».

Χρόνια πολλά!

Γαλανιάδη Εύα