Πρόκειται για ένα από τα εμβληματικά κτίρια της Τρίπολης. Τα Χρωματουργεία Λουκαΐτη, με την αέρινη και παιχνιδιάρα επιγραφή που συνοδεύει ακόμα το κτίριο με τα τοξωτά παράθυρα και το κόκκινο χρώμα, συντροφεύουν για δύο αιώνες την πόλη μας. Και μπορεί να μην πουλούν χρώματα αλλά στεγάζουν τα χρωματιστά όνειρα του σελιλόιντ, μιας και το σινεμά της Τρίπολης λειτουργεί εκεί.

Πριν από το 1890 ο Ιωάννης Λουκαΐτης εργάστηκε για λίγα χρόνια στη χρωματουργία ΧΡΩΠΕΙ. Εκεί έμαθε την ανάμειξη των χρωμάτων μεταξύ τους για να μπορεί να παίρνει κάθε απόχρωση. Για παράδειγμα, αν ήθελε να κάνει το μπεζ έπρεπε να αναμίξει το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε και άλλες χρωματικές αναμείξεις. Μετά το 1890 είχε μαγαζί χρωμάτων στην οδό Γορτυνίας, εκεί που είναι το φαρμακείο Καρκούλη.

Το 1892-93, ο φίλος του Κωνσταντίνος Βέης τον προέτρεψε να κάνει εργοστάσιο χρωμάτων και του έδειξε πώς να κάνει χρώματα από πρώτες ύλες. Βοήθεια έλαβε και από τον καθηγητή Πολυτεχνείου Προκόπη Ζαχαριά του οποίου βοηθός ήταν ο Κωνσταντίνος Βέης. Το εργοστάσιο είχε ως σύμβολο τον θεό Πάνα. Το 1900 ο Ι. Λουκαίτης μάλιστα είχε συμμετάσχει στην ανεπανάληπτη αποκριάτικη παρέλαση που διοργάνωσε ο δήμαρχος Λαγοπάτης. Στην παρέλαση είχε την έμπνευση να κατασκευάσει το άρμα της Θεάς Τύχης σε θρόνο, πάνω σε μια σφαίρα που την στήριζε ο Τύχων Ερμής που πετούσε ποιήματα περί τύχης και πήρε το πρώτο βραβείο των 100 δρχ. Το 1912 τα προϊόντα του εργοστασίου πήραν το χρυσό βραβείο της Παναιγυπτιακής Εκθέσεως.

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

Το 1920 το εργοστάσιο απασχολούσε 10 εργάτες με ετήσια παραγωγή 10 τόνους βαφές για όλες τις χρήσης. Το εργοστάσιο παρασκεύαζε σαπούνι και είχε την αντιπροσωπεία στα γαλλικά μονοσκέλετα ποδήλατα, στα διπλοσκέλετα γερμανικά και αγγλικά ποδήλατα. Την αντιπροσωπεία την πήρε ο Ιωάννης από τον αδερφό του τον Χρήστο Λουκαΐτη που ήταν αντιπρόσωπος της Mercedes στην Αίγυπτο και είχε και αντιπροσωπεία ποδηλάτων. Η πώληση των ποδηλάτων γινόταν με δόσεις των 5 δρχ. την ημέρα. Ακόμα είχε εξαπλωθεί στην πώληση αυτοκινήτων. Μάλιστα έκανε και τον πρώτο γύρο της Αρκαδίας με το ποδήλατο με συμπαγή λάστιχα, και οι χωρικοί τρόμαζαν και κάποιοι τον πετροβολούσαν γιατί τον περνούσαν για αερικό!

Το 1922 είχε τρία μαγαζιά σε Πάτρα, Αθήνα και Τρίπολη. Το 1922-23 ίδρυσε τη ΒΕΤΟΠ μαζί με τους Χρονόπουλο και Καραμάνο, που ήταν εργοστάσιο κατασκευής τσιμεντόλιθων. Το εργοστάσιο ήταν στην πλατεία Ανεξαρτησίας και είχε μεγάλη παραγωγή. Οι τσιμεντόλιθοι κατασκευάζονταν από ποταμίσια άμμο και ήταν πολύ ανθεκτικοί και κατασκευάστηκαν πολλά σπίτια στην Τρίπολη εκείνη την εποχή, όπως η οικία Γιόκα στην 11ου Συντάγματος. Όμως ήταν πολύ δύσκολη δουλειά γιατί τα μηχανήματα ήταν χειροκίνητα. 

Ο Ιωάννης Λουκαΐτης είχε την αντιπροσωπεία του φαρμάκου της Συφιλίδος σε δισκία αντί ενέσεων, πρωτοποριακό εκείνη την εποχή. Τα δισκία του τα έστελνε ο αδερφός του, ιατρός Κώστας Λουκαΐτης, που ήταν ακαδημαϊκός στη Γαλλία και είχε εργαστήριο. Ο Ι. Λουκαΐτης προσβλήθηκε από την ισπανική γρίπη και παραλίγο να πεθάνει, αλλά από θαύμα σώθηκε.

ΠΩΣ ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΝ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ

Το εργοστάσιο είχε τεράστια παραγωγή αλλά είχε τόσο ζήτηση σε χρώματα που έκανε εισαγωγή χρωμάτων και από τη Γερμανία. Τα χρώματα ήταν οργανικά και έβγαιναν από πρώτες ύλες όπως την ανιλίνη και από παράγωγα της ναφθαλίνης τα λεγόμενα διαζοχρώματα. Τα χρώματα προορίζονταν για βαφή ρούχων, υφασμάτων κ.ά. Το εργοστάσιο αποτελούνταν από πρέσες, βούτες, φούρνους, παγοποιείο. Τα χρώματα γίνονταν σε υγρή μορφή, τα έπαιρναν οι πρέσες και γίνονταν πάστα. Στη συνέχεια τοποθετούταν σε ταψιά και έμπαιναν σε φούρνους όπου ψήνονταν. Έπειτα τρίβονταν και γίνονταν σκόνη και τοποθετούνταν σε κουτιά. Το σήμα του εργοστασίου συμβόλιζε τον θεό Πάνα, όπως μας λέει ο Ηλ. Λουκαΐτης.  

Η έκταση του εργοστασίου ήταν από την οδό Δημητρακοπούλου που έφτανε ως την οδό Ζαχαριά. Τότε τα γύρω μέρη ήταν χωράφια. Όταν λειτουργούσε το εργοστάσιο, η Τρίπολη έφτανε ως το σπίτι του Καλούτση (Κτίριο ΟΤΕ) γωνία Αγίας Βαρβάρας και Φωτάκου.

Ο ΛΟΥΚΑΪΤΗΣ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΗ!

Ό,τι καπνίζει, προοδεύει, έλεγαν οι παππούδες παλιά. Πράγματι, τα εργοστάσια συμβόλιζαν την πρόοδο. Μάλιστα, οι επιχειρηματίες τότε, όπως και σήμερα, ακριβώς επειδή έχουν αυξανόμενες ανάγκες να καλύψουν, λαμβάνουν πρωτοβουλίες που τελικά ωφελούν ολόκληρη την κοινωνία.

Στη δεκαετία του ’30, το πίσω μέρος ήταν το κατάστημα (οδός Ζαχαριά) και το μπροστινό μέρος ήταν το εργοστάσιο. Στο μέρος όπου βρίσκεται το πανέμορφο κτίριο με τις τρίγωνες σκεπές ήταν παλιά το σπίτι του Μαντζούνη, το αγόρασε ο Ι. Λουκαΐτης και έφτιαξε το σημερινό οίκημα-κόσμημα. Το 1938 ο Ιωάννης Λουκαΐτης ήταν πρόεδρος του πρώτου Επιμελητηρίου στην Τρίπολη. Το 1939, ο Ι. Λουκαΐτης, προκειμένου να τοποθετηθούν τηλέφωνα στην Τρίπολη, έκανε ένα δίκτυο 100 συνδρομητών και πήρε ως ανταμοιβή τον πρώτο αριθμό, το «200 ».

Το 1970 αναλαμβάνει το εργοστάσιο ο γιος Κωνσταντίνος Λουκαΐτης. Το εργοστάσιο λειτουργούσε, αλλά μεγάλωνε και η πόλη.

Έτσι ο Κωνσταντίνος Λουκαΐτης άρχισε να ψάχνει για οικόπεδο μακριά από την αυτήν. Αγόρασε ένα μεγάλο οικόπεδο έξω από την τότε πόλη αλλά αργούσε να γίνει βιομηχανική περιοχή και το 1980 μεταφέρθηκε το εργοστάσιο στην περιοχή Κάστρου στη Θήβα, όπου λειτουργεί ως σήμερα με πολλές θυγατρικές εταιρίες σε όλη την Ελλάδα και αντιπροσωπείες στην Ευρώπη, Ρωσία, Γερμανία και Ασία. Το 1999 αναλαμβάνει το εργοστάσιο ο γιος του Κωνσταντίνου, ο Ιωάννης Λουκαΐτης, που έχει σπουδάσει χημεία χρωμάτων στο Leads της Αγγλίας. Συνέχισε επιτυχώς αναπτύσσοντας τον τομέα των χρωμάτων για τα υγρά καύσιμα. Στη συνέχεια ανέλαβε μαζί και η αδερφή του Μαριλένα και συνεχίζουν το εργοστάσιο.

Ο Κωνσταντίνος Λουκαΐτης, μη θέλοντας να συμβάλλει στη συνέχεα του οικοδομικού εκτρώματος που έκαναν οι εργολάβοι, έφτιαξε με δικά του χρήματα αυτό το εμπορικό κέντρο και τους πολυκινηματογράφους που ήταν μια ανάσα στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης.   

Πληροφορίες για την ιστορική βιομηχανία είχα πάρει από τον αείμνηστο Κώστα Λουκαΐτη και οι φωτογραφίες ήταν από το προσωπικό του αρχείο.

Οι διαφημίσεις είναι από τον Μορέα Τριπόλεως 1929-31.

Η έγχρωμη φωτογραφία του χρωματουργείου είναι από το προσωπικό μου αρχείο.

ΧΡΗΣΤΟΣ Η. ΜΗΤΣΙΑΣ

Email: xristoshmitsias@hotmail.com