Εισαγωγή

Α. Συνοπτική περιγραφή παροχών και ειδικών βοηθημάτων

Στα δύο προηγούμενα ενημερωτικά σημειώματα είχαμε αναφερθεί στις διαδικασίες εγγραφής των ανέργων στο σχετικό μητρώο του ΟΑΕΔ, στην έκδοση κάρτας και στην τακτική επιδότηση καθώς και στις χρηματικές παροχές και στα ειδικά βοηθήματα –πέραν της τακτικής επιδότησης– με τα οποία ο ΟΑΕΔ υποστηρίζει εισοδηματικά τους ανέργους επιδιώκοντας την άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών της ανεργίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, στο προηγούμενο ενημερωτικό σημείωμα, στις 21-11-2017, είχαμε περιγράψει αναλυτικά τα τρία από αυτά τα επιδόματα και ειδικότερα το επίδομα μακροχρονίως ανέργων, το βοήθημα ανεργίας αυτοτελώς και ανεξαρτήτως απασχολουμένων καθώς και το ειδικό βοήθημα σε αποφυλακισθέντες.

Με το παρόν ενημερωτικό σημείωμα ολοκληρώνουμε την παρουσίαση των ειδικών βοηθημάτων, παρέχοντας αναλυτικές και χρηστικές πληροφορίες (προϋποθέσεις βάσει των οποίων χορηγείται κάθε επίδομα, διαδικασία υποβολής αίτησης και απαιτούμενα δικαιολογητικά, περίοδος καταβολής και ποσό επιδότησης και τέλος το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που ισχύει για κάθε περίπτωση) για τα υπόλοιπα τέσσερα ειδικά βοηθήματα, δηλαδή το ειδικό βοήθημα έπειτα από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο ανέργων, το ειδικό εποχικό βοήθημα, το ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας και το ειδικό βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας ή διακοπής εργασιών.

1. Επίδομα μακροχρονίως ανέργων
Δικαιούχοι του επιδόματος μακροχρονίως ανέργων είναι όσοι έχουν εξαντλήσει δωδεκάμηνη τακτική επιδότηση ανεργίας, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν συγκεκριμένα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια.

2. Βοήθημα ανεργίας αυτοτελώς και ανεξαρτήτως απασχολουμένων
Δικαιούχοι του συγκεκριμένου βοηθήματος ανεργίας είναι, υπό προϋποθέσεις, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοτελώς απασχολούμενοι, εφόσον διέκοψαν αποδεδειγμένα το επάγγελμά τους από την 1.1.2012 και μετά.

3. Ειδικό βοήθημα σε αποφυλακισθέντες
Το συγκεκριμένο ειδικό βοήθημα δικαιούνται οι άνεργοι που εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους.

4. Ειδικό βοήθημα έπειτα από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο ανέργων
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι οι οποίοι παραμένουν άνεργοι επί τρεις μήνες, έχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση ανεργίας εξήντα (60) τουλάχιστον ημέρες εργασίας στο έτος που προηγείται της έναρξης του τριμήνου, δεν υπάγονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του Ν. 1836/89 και επιπλέον δεν συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης ανεργίας.

5. Ειδικό εποχικό βοήθημα
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι οι οποίοι ασκούν ένα από τα επαγγέλματα που περιγράφονται στο άρθρο 22 του Ν. 1836/89 εφόσον κατά την περίοδο καταβολής του βοηθήματος (10/9-30/11) δεν πληρούν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης ανεργίας.

Τα επιδόματα 1-3 παρουσιάστηκαν αναλυτικά στο ενημερωτικό σημείωμα της 21ης Νοέμβριου 2017.

6. Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας
Το συγκεκριμένο ειδικό βοήθημα δικαιούνται όλοι όσοι παρέμειναν άνεργοι επί ένα μήνα μετά την λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας και δεν υπάγονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του Ν. 1836/89.

7. Ειδικό βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας ή διακοπής εργασιών
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι οι οποίοι σε περίπτωση διακοπής των εργασιών της επιχείρησης και αδυναμίας –για οποιονδήποτε λόγο– καταγγελίας της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη ή σε περίπτωση άσκησης από το μισθωτό του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας δεν συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης.

Σε ό,τι αφορά το νομοθετικό και ρυθμιστικό τους πλαίσιο, τα τέσσερα ειδικά βοηθήματα που παρουσιάζουμε στο παρόν ενημερωτικό σημείωμα διέπονται από τις διατάξεις του Ν. 1836/89, άρθρα 22 και 37, (ΦΕΚ 79/Α/14-3-89) καθώς και από τις διατάξεις της ΥΑ 30659/31-3-89 (ΦΕΚ 239/Β/5-4-89) όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν.

Για τη λήψη οποιουδήποτε από τα προαναφερθέντα επιδόματα οι ενδιαφερόμενοι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν να υποβάλλουν τις αιτήσεις τους και τα κατά περίπτωση απαραίτητα δικαιολογητικά, επιλέγοντας έναν από τους εξής τρόπους:
• Αυτοπροσώπως, στις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΟΑΕΔ του τόπου κατοικίας τους ή της τελευταίας
απασχόλησής τους.
• Ηλεκτρονικά, μέσω του e-services στο portal του ΟΑΕΔ (http://www.oaed.gr).
• Μέσω των ΚΕΠ.

Προσοχή: Οι αιτήσεις και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται εντός αποσβεστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών.1 Εάν η ημερομηνία παρέλθει χωρίς να υποβληθεί αίτηση, ο δυνητικός δικαιούχος απεμπολεί το δικαίωμα λήψης του αντίστοιχου επιδόματος.

Β Δικαιούχοι των επιδομάτων βάσει επαγγέλματος

Με εξαίρεση το ειδικό βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας ή διακοπής εργασιών, το οποίο δύναται να χορηγηθεί ανεξαρτήτως της ειδικότητας του ασφαλισμένου, οι δικαιούχοι των υπόλοιπων ειδικών βοηθημάτων διαφοροποιούνται βάσει των επαγγελμάτων που αναφέρονται στο άρθρο 22 του Ν. 1836/89. Έτσι, σε ό,τι αφορά το ειδικό εποχικό βοήθημα, δικαιούχοι είναι αποκλειστικά και μόνο όσοι ασκούν ένα από τα επαγγέλματα τα οποία αναφέρονται στο άρθρο αυτό, ενώ αντιθέτως για το ειδικό βοήθημα έπειτα από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο ανέργων και για το ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας δικαιούχοι είναι όσοι δεν υπάγονται στις κατηγορίες επαγγελμάτων του συγκεκριμένου άρθρου.

Τα επαγγέλματα του άρθρου 22 του Ν. 1836/89 είναι τα εξής:

1 Για το ειδικό εποχικό βοήθημα η περίοδος υποβολής ορίζεται από τον ΟΑΕΔ στο τελευταίο τρίμηνο του έτους (για το 2017 από 18/10 έως 30/11).

Πινάκας 1: Επαγγέλματα άρθρου 22 του Ν. 1836/89

Σμυριδεργάτες Οικοδόμοι, λατόμοι και ασβεστοποιοί
Χειριστές εκσκαπτικών / ανυψωτικών κ.λπ. μηχανημάτων
Πλινθοποιοί, κεραμοποιοί και αγγειοπλάστες
Μισθωτοί τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου Μισθωτοί ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης
Τεχνικοί κινηματογράφου και τηλεόρασης
Ταμίες, ταξιθέτες και ελεγκτές κινηματογράφου & θεάτρου
Χειριστές και βοηθοί χειριστή κινηματογράφου Ηθοποιοί, μουσικοί και τραγουδιστές
Δασεργάτες και ρητινοσυλέκτες Υποδηματεργάτες
Καπνεργάτες

Γ Αναλυτική περιγραφή παροχών και ειδικών βοηθημάτων

1. Ειδικό βοήθημα έπειτα από τρίμηνη παραμονή στο Μητρώο Ανέργων
Δικαιούχοι του συγκεκριμένου βοηθήματος είναι οι ασφαλισμένοι εκείνοι οι οποίοι δεν συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης και παραμένουν άνεργοι επί τρεις μήνες υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

Α. Προϋποθέσεις χορήγησης
• Έχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση ανεργίας εξήντα (60) τουλάχιστον ημέρες εργασίας στο έτος που προηγείται της έναρξης του τριμήνου.
• Δεν υπάγονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του Ν. 1836/89.
• Το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα του ασφαλισμένου δεν υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσό (για το έτος 2016 το ποσό αυτό ανέρχεται στα 10.858,4 ευρώ). Το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 293,47 ευρώ κάθε ημερολογιακό έτος.

Β. Συνυποβαλλόμενα με την αίτηση δικαιολογητικά:
Με την αίτηση συνυποβάλλονται τα παρακάτω δικαιολογητικά:
• Πρόσφατο εκκαθαριστικό σημείωμα.
• Λογαριασμός Εθνικής Τράπεζας (ΙΒΑΝ) στον οποίο ο άνεργος είναι πρώτος δικαιούχος.

Γ. Διάρκεια / ποσό επιδότησης
Το ύψος του βοηθήματος είναι ίσο προς 15 ημερήσια επιδόματα ανεργίας. Ο ασφαλισμένος μπορεί να λάβει το ειδικό βοήθημα μέχρι και τρεις φορές μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον έχει τεθεί –σε όλο το χρονικό διάστημα της ανεργίας του– στη διάθεση της αρμόδιας Υπηρεσίας Απασχόλησης του ΟΑΕΔ.

2. Ειδικό εποχικό βοήθημα
Δικαιούχοι του ειδικού εποχικού βοηθήματος είναι τα άτομα που παρέχουν την εργασία στην Ελλάδα, εφόσον υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ασκούν ένα από επαγγέλματα τα οποία αναφέρονται στο άρθρο 22 του Ν. 1836/89 (Πίνακας 1)

Α. Προϋποθέσεις χορήγησης
Προκειμένου να λάβουν το ειδικό εποχικό βοήθημα οι δικαιούχοι θα πρέπει να πληρούν σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Να έχουν πραγματοποιήσει κατά το ημερολογιακό έτος που προηγείται του έτους καταβολής του βοηθήματος τον απαιτούμενο αριθμό ημερών ασφάλισης στον κλάδο τους. (Οι απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης για κάθε επάγγελμα καθώς και το ποσό του επιδόματος παρουσιάζονται στον Πίνακα 2).
• Τα ημερομίσθια τα οποία, ενδεχομένως, έχουν πραγματοποιήσει σε άλλους κλάδους (κατά το ημερολογιακό έτος που προηγείται της καταβολής) να μην είναι περισσότερα από αυτά που πραγματοποίησαν στον επαγγελματικό κλάδο2 ως μέλη του οποίου ζητούν το βοήθημα.
• Να έχουν την επαγγελματική ιδιότητα του κλάδου τους κατά την περίοδο καταβολής του βοηθήματος (10/9-30/11).
• Να μην συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης κατά τον χρόνο καταβολής του βοηθήματος. Στη περίπτωση ωστόσο που η τακτική επιδότηση ανεργίας εμπίπτει μέσα στην περίοδο καταβολής του βοηθήματος (10/9-30/11), τότε το εποχικό βοήθημα συμψηφίζεται με το αντίστοιχο ποσό της τακτικής ανεργίας.

Συνταξιούχοι οι οποίοι κατά το προηγούμενο έτος ασκούσαν ένα από τα παραπάνω επαγγέλματα και έχουν τις προϋποθέσεις για τη λήψη του βοηθήματος δικαιούνται το εποχικό βοήθημα εφόσον η σύνταξη που λαμβάνουν (κύρια και επικουρική) είναι μικρότερη από την κατώτερη σύνταξη που χορηγεί το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ στους ασφαλισμένους του κατά το έτος καταβολής του βοηθήματος.

Β. Διαδικασία υποβολής αίτησης & συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά

Η περίοδος υποβολής της αίτησης-υπεύθυνης δήλωσης ορίζεται από τον ΟΑΕΔ στο τελευταίο τρίμηνο του έτους. Για το 2017 ξεκίνησε στις 18/10 και ολοκληρώθηκε στις 30/11.
Για την καταβολή του εποχικού βοηθήματος τα παρακάτω δικαιολογητικά αναζητούνται αυτεπάγγελτα:
• Προκειμένου για υπηκόους τρίτων χωρών, τα στοιχεία της άδειας διαμονής αναζητούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών.
• Τα στοιχεία του εκκαθαριστικού σημειώματος ΔΟΥ αναζητούνται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ).
• Τα στοιχεία ασφάλισης διασταυρώνονται από το ηλεκτρονικό σύστημα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
• Οι δικαιούχοι οφείλουν, κατά περίπτωση, να υποβάλλουν τα εξής:
• Προκειμένου για μουσικούς: βεβαίωση του οικείου επαγγελματικού σωματείου.
• Προκειμένου για χειριστές ανυψωτικών κ.ά. μηχανημάτων: άδεια χειριστή.

Γ. Περίοδος καταβολής του βοηθήματος και ποσό βοηθήματος
Το ειδικό εποχικό βοήθημα καταβάλλεται κάθε χρόνο από 10/9-30/11.
Το ύψος του επιδόματος κλιμακώνεται ανάλογα με το επάγγελμα και σε συνάρτηση με το ισχύον ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη σε τέσσερις κατηγορίες ως εξής:
• Κατηγορία Α: 70% του 50πλάσιου του εκάστοτε ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.
• Κατηγορία Β: 70% του 37πλάσιου του εκάστοτε ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.

2 Ειδικά για τους οικοδόμους, λατόμους και ασβεστοποιούς απαιτείται να έχουν εργαστεί αποκλειστικά στον κλάδο τους.

• Κατηγορία Γ: 70% του 35πλάσιου του εκάστοτε ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.
• Κατηγορία Δ: 70% του 25πλάσιου του εκάστοτε ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη.

Πινάκας 2: Απαιτούμενα ημερομίσθια και ποσό επιδόματος ανά κλάδο

Τα παραπάνω ποσά έχουν υπολογιστεί βάσει του ισχύοντος ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη (26,18 ευρώ).

3. Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι που παρέμειναν άνεργοι επί ένα μήνα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας και δεν υπάγονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του Ν. 1836/89.

Α. Προϋποθέσεις χορήγησης
Προκειμένου να λάβουν το ειδικό βοήθημα, οι δικαιούχοι θα πρέπει να πληρούν σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
• Να παραμένουν άνεργοι επί ένα μήνα μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας.
• Το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσό, (για το έτος 2016 το ποσό αυτό ανέρχεται στα 10.858,4 ευρώ). Το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 293,47 ευρώ κάθε ημερολογιακό έτος.
• Να μην υπάγονται στις κατηγορίες του άρθρου 22 του Ν. 1836/89.
• Να μην είναι δικαιούχοι του επιδόματος μακροχρονίως ανέργων.

Β. Διαδικασία υποβολής αίτησης & συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά
Η αίτηση και τα αντίστοιχα δικαιολογητικά πρέπει να υποβληθούν εντός αποσβεστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας. Εάν η ημερομηνία παρέλθει χωρίς να υποβληθεί αίτηση, ο δυνητικός δικαιούχος απεμπολεί το δικαίωμα λήψης του αντίστοιχου
επιδόματος.

3 Εκ των οποίων δεν μπορεί να είναι περισσότερα από 50 τα πραγματοποιηθέντα ημερομίσθια κατά την περίοδο 1/10-31/12.

Με την αίτηση συνυποβάλλονται τα παρακάτω δικαιολογητικά:
• Πρόσφατο εκκαθαριστικό σημείωμα.
• Λογαριασμός Εθνικής Τράπεζας (ΙΒΑΝ) στον οποίο ο άνεργος είναι πρώτος δικαιούχος.
Ύψος βοηθήματος
Το ύψος του βοηθήματος είναι ίσο προς 13 ημερήσια επιδόματα ανεργίας.

4. Ειδικό βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας ή διακοπής εργασιών
Δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένοι οι οποίοι δεν συγκεντρώνουν προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης στις περιπτώσεις:
• διακοπής των εργασιών της επιχείρησης και αδυναμίας –για οποιονδήποτε λόγο– καταγγελίας της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη,
• άσκησης από το μισθωτό του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας.

Α. Προϋποθέσεις χορήγησης
Προκειμένου να λάβουν το ειδικό βοήθημα οι δικαιούχοι, θα πρέπει το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσό (για το έτος 2016 το ποσό αυτό ανέρχεται στα 10.858,4 ευρώ). Το εν λόγω ποσό αυξάνεται κατά 293,47 ευρώ κάθε ημερολογιακό έτος.

Β. Διαδικασία υποβολής αίτησης & συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά
Η αίτηση και τα αντίστοιχα δικαιολογητικά πρέπει να υποβληθούν εντός αποσβεστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη διακοπή των εργασιών της επιχείρησης ή από την έναρξη του δικαιώματος επίσχεσης εργασίας. Εάν η ημερομηνία παρέλθει χωρίς να υποβληθεί αίτηση, ο δυνητικός δικαιούχος απεμπολεί το δικαίωμα λήψης του αντίστοιχου επιδόματος.

Με την αίτηση συνυποβάλλονται τα παρακάτω δικαιολογητικά:
• Πρόσφατο εκκαθαριστικό σημείωμα
• Λογαριασμός Εθνικής Τράπεζας (ΙΒΑΝ) στον οποίο ο άνεργος είναι πρώτος δικαιούχος.
• Φωτοαντίγραφο του επισχετηρίου

Ύψος βοηθήματος
Το ύψος του βοηθήματος είναι ίσο προς το 20πλάσιο του βασικού επιδόματος ανεργίας που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για τη χορήγηση του βοηθήματος, προσαυξανόμενο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος.

Συντάκτης
Βογιατζής Σπύρος
Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΝΕ ΓΣΕΕ