Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην ιστορία, που ενώ όλα φαίνονται χαμένα, μία ομάδα πολεμιστών η Α΄ μοίρα καταδρομών με έδρα το Μάλεμε Χανίων κινούμενοι από το χρέος προς την πατρίδα και την τιμή, προτίμησε το θάνατο γράφοντας με αυτό τον τρόπο ένδοξες σελίδες ιστορίας.

Οι άνδρες αυτοί οι οποίοι συμπλήρωσαν με χρυσά γράμματα την νεότερη  ιστορία ακόμα δεν έχουν λάβει την αρμόζουσα τιμή από την πολιτεία ούτε σε κεντρικό ούτε σε τοπικό επίπεδο. Σε αυτούς τους ένδοξους άντρες της Α’ Μοίρας Καταδρομών ήταν και δύο Αρκάδες ο κ. Σίδερης Ιωάννης από την Σκοπή και ο κ. Σωτήρης Κουρούνης επίσης Αρκάς από την Καστάνιτσα όπου έχασε τη ζωή του κατά την αποστολή στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Το όνομα του σήμερα έχει δοθεί στην διπλανή πάροδο της Aγ. Kωνσταντίνου η οποία ονομάζεται  «Oδός Σωτηρίου Kουρούνη».

Γυρίζοντας το χρόνο πίσω  και σαν να μην πέρασε μία μέρα, ο κ. Σίδερης δέχτηκε να διηγηθεί τις δραματικές εκείνες μνήμες στους αναγνώστες του Arcadia Portal.
Θα προσπαθήσουμε να ανατρέξουμε πίσω σε εκείνη την ημέρα της 21ης Ιουλίου του 1974 και να αποτυπώσουμε τα γεγονότα έτσι όπως τα αφηγήθηκε ο κ. Σίδερης.

Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, η άμυνα της Κύπρου ήταν σε δύσκολη θέση, όσες κινήσεις έγιναν για την αποτροπή της εισβολής είχαν αρνητική εξέλιξη. Η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα παρουσίαζε σημάδια διάλυσης στην στρατιωτική ηγεσία και ήδη είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. Παρόλα αυτά οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και της Εθνικής Φρουράς Κύπρου είχαν περιορίσει τα αρχικά σχέδια του Τουρκικού στρατού. Την 21η Ιουλίου του 1974, αποφασίστηκε στρατιωτική επιχείρηση ενίσχυσης της άμυνας του αεροδρομίου της Λευκωσίας με την κωδική ονομασία "ΝΙΚΗ". Το σχέδιο της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά και απόβαση καταδρομέων με αεροσκάφη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Η προετοιμασία έγινε στην αεροπορική βάση της Σούδας στην Κρήτη και περιλάμβανε  20 αεροσκάφη Nord 2501D Noratlas και 10 αεροσκάφη C-47 Dakota.

H επιχείρηση Νίκη είναι η κωδική ονομασία που δόθηκε σε μυστική στρατιωτική αποστολή της Ελλάδος την 21η προς 22η Ιουλίου 1974 προς την Κύπρο με σκοπό την αερομεταφορά καταδρομέων στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας όπου είναι και η μοναδική αεραποβατική επιχείρηση στην Ελληνική ιστορία.  Η αποστολή χαρακτηρίστηκε από τον διεθνή τύπο ως "αποστολή αυτοκτονίας".

Ο σχεδιασμός της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά της Α' Μοίρας καταδρομέων κατά την διάρκεια της νύχτας, σε απόλυτη σιγή ασυρμάτου, πτήση σε χαμηλό ύψος, χωρίς συνοδεία μαχητικών, έπειτα προσγείωση και αποβίβαση καταδρομέων και επιστροφή στην Σούδα.

Την 21η Ιουλίου και ώρα 22:35 η αποστολή ξεκίνησε με χρονικό περιορισμό μέχρι τα μεσάνυχτα. Μόνο όμως τα 15 αεροσκάφη Noratlas από τα 20 κατάφεραν να απογειωθούν στο χρονικό περιθώριο το οποίο προέβλεπε το σχέδιο, με αποτέλεσμα τα υπόλοιπα αεροσκάφη (5 Noratlas και 10 C-47) να παραμείνουν στο αεροδρόμιο της Σούδας.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης και χωρίς φώτα πορείας για την αποφυγή εντοπισμού δύο από τα αεροσκάφη παρουσίασαν βλάβη με αποτέλεσμα την επιστροφή του ενός στην Κρήτη και την προσγείωση του δευτέρου "ΝΙΚΗ 13" στην Ρόδο.

Λόγω κακού συντονισμού και χωρίς το σήμα να φτάσει έγκαιρα,  οι δυνάμεις του αεροδρομίου της Λευκωσίας νομίζοντας ότι είναι εχθρικά τα αεροσκάφη που πλησίαζαν άρχισαν έντονα αντιαεροπορικά πυρά τα οποία είχαν σαν αποτέλεσμα, το "ΝΙΚΗ 4" το οποίο βρισκόταν στο στάδιο προσγείωσης, να αρπάξει φωτιά και να συντριβή λίγα χιλιόμετρα από το διάδρομο προσγείωσης το λόφο Μακεδονίτισσας. Επίσης την τελευταία τους πνοή άφησαν και 2 καταδρομείς από το ΄΄ΝΙΚΗ 7΄΄.

Όσα αεροσκάφη ήταν σε πτητική ικανότητα απογειώθηκαν για τη επιστροφή στην Ελλάδα ενώ τα υπόλοιπα καταστράφηκαν από τις φίλιες δυνάμεις στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας.

Τραγικός απολογισμός

ΝORATLAS 52-133 "NIKH 4"

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Παναγόπουλος Βασίλειος
Συμεωνίδης Γεώργιος
Άνθιμος Ηλίας
Δάβαρης Γεώργιος

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ
ΔΕΑ(ΚΔ)Τσαμκιράνης Δημήτριος
Λοχίας (ΚΔ)Καβραχωριανός Νικόλαος
Λοχίας (ΚΔ)Τσιλιβάκης Στέφανος
Δεκανέας (ΚΔ)Τσάκωνας Ευάγγελος
Δεκανέας (ΚΔ)Χριστόπουλος Αθανάσιος
Κ/Δ Αναστασόπουλος Ανδρέας
Κ/Δ Γιαννακάκης Κοσμάς
Κ/Δ Γιαννάκος Στέφανος
Κ/Δ Γιαννόπουλος Παναγιώτης
Κ/Δ Δαλαμάγκας ΗλίαςΖησιμόπουλος
Κ/Δ ΑνδρέαςΗλίας Κωνσταντίνος
Κ/Δ Κασιμάκης Σωτήριος
Κ/Δ Κατερός Κωνσταντίνος
Κ/Δ Κουρούνης Σωτήριος
Κ/Δ Λίγδης Χρήστος
Κ/Δ Δοϊτσίδης Χριστόδουλος
Κ/Δ Μανιάτης Σπυρίδων
Κ/Δ Μονιάς Αιμίλιος
Κ/Δ Μπαρώτας Κωνσταντίνος
Κ/Δ Νάκος Γεώργιος
Κ/Δ Πρινιανάκης Στυλιανός
Κ/Δ Σιορώκος Δημήτριος
Κ/Δ Σκιαδαρέσης Νικόλαος
Κ/Δ Τζούρας Σωτήριος
Κ/Δ Τούλης Ηλίας
Κ/Δ Χατζόπουλος Χρήστος

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΗΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΑΣ
Κ/Δ Ζαφειρίου Αθανάσιος(Μοναδικός επιζήσας)

NORATLAS 52-139 "NIKH 7"

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ
Κ/Δ Νόμπελης Σπυρίδων
Κ/Δ Οικονομάκης Κωνσταντίνος

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΝΤΕΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ
Κ/Δ Τσόγκας Παύλος
Κ/Δ Αντωνόπουλος Γεώργιος
Κ/Δ Φύσσαρης Ιωάννης
Κ/Δ Θεοδωρόπουλος Σ.
Κ/Δ Γκόγκος Κ.
Κ/Δ Τσαγκαρόπουλος Δημήτριος
Κ/Δ Λατζουράκης Γεώργιος
Κ/Δ Λοχίας (Κ/Δ)Ξεφτύλης Κωνσταντίνος
Κ/Δ Παπαευσταθίου Ευστάθιος
Κ/Δ Μαυρουδής Γεώργιος

Το πρωί της 23ης Ιουλίου δόθηκε η μάχη στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας όπου οι κινήσεις των Τούρκων προς το αεροδρόμιο έγιναν αντιληπτές από τις δυνάμεις, που είχαν ενδείξεις.  Το μεσημέρι εκδηλώθηκε κανονική επίθεση από τουρκικό τάγμα. Ως πρώτο κύμα επιτέθηκαν δύο λόχοι, που αποδεκατίστηκαν από τους Ελλαδίτες και τους Κύπριους καταδρομείς.
Ήταν μία καθοριστική μάχη γιατί χάρης τους καταδρομείς το Διεθνές αεροδρόμιο της Λευκωσίας δεν έπεσε στα χέρια των Τούρκων.

Η ιστορία δεν έχει όμως φτάσει στο τέλος στις 14  Αυγούστου του 1974 τελειώνουν με πλήρη αποτυχία στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας,  Βρετανίας) για την κατάσταση στην Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα.

Μία  ώρα αργότερα, τα τουρκικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία,  την Αμμόχωστο και άλλα σημεία της Κύπρου. Ο «Αττίλας 2» είχε ξεκινήσει. Από  το μεσημέρι της 14ης του Αυγούστου, τουρκικά άρματα και ισχυρές  δυνάμεις πεζικού αρχίζουν να κινούνται από Λευκωσία προς Αμμόχωστο, στα ανατολικά, και προς Λεύκα-Λιμνίτη, στα δυτικά. Εκεί οι καταδρομείς της Α΄ Μοίρας αντιστάθηκαν στους Τούρκους στο ύψωμα 190 απέναντι από τη σχολή «Γρηγορίου».

Ο κ. Σίδερης σήμερα 21 Ιουλίου 2014,  40 χρόνια μετά μας αφηγείται:
Πέρασα δύσκολες στιγμές, η οικογένεια μου δεν είχε καμία ενημέρωση για την ζωή μου για αρκετό καιρό μετά. Αυτό ενίσχυε την ανησυχία μου για τους δικούς μου ανθρώπους πίσω στην Ελλάδα.
Οι μνήμες στην Κύπρο θα μείνουν για πάντα βαθιά χαραγμένες στη μνήμη μου. Εύχομαι τα γεγονότα αυτά που διαδραματίστηκαν στην Κύπρο το 1974 και στα οποία έλαβα μέρος ως καταδρομέας να μην ξανασυμβούν. Από τα βάθη της καρδίας μου εύχομαι να μην αξιωθεί κανέναν άλλος άνθρωπος να ξαναζήσει αυτές τις μέρες. Το παιχνίδι ήταν στημένο κάποιοι ήθελαν η μιση Κύπρος να πέσει στα χέρια των Τούρκων για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων.

Η αποστολή αυτή «προδοσία» στοίχησε τη ζωή πολλών παλικαριών. Άλλοι τραυματίστηκαν άλλοι, μετά τα γεγονότα ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογική προβλήματα. Ακόμα 40 χρόνια μετά οι συμμετέχοντας στα γεγονότα της Κύπρου το ’74 δεν έχουμε λάβει την αρμόζουσα τιμή «Ηρώων» όπως χαρακτηριστήκαμε από την μετέπειτα ιστορία.

Στα πλαίσια αυτής της αναγνώρισης ιδρύσαμε το 1985 έναν Σύλλογο τον
πολεμικό Σύλλογο «Κομάντος ‘74».
Μερικοί από τους στόχους όπως αναφέρονται στον διαδικτυακό χώρου του Συλλόγου είναι: Η σύσφιξη των σχέσεων και η δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης μεταξύ των Λοκατζήδων που έλαβαν μέρος στην μοναδική στην Ελληνική ιστορία αεραποβατική επιχείρηση στην Κύπρο, τη νύκτα της 21ης/22ας Ιουλίου 1974, με αεροσκάφη NOR-ATLAS της Πολεμικής Αεροπορίας.

Στόχος είναι η διατήρηση της μνήμης των συναδέλφων που έπεσαν εκτελώντας το καθήκον τους για την πατρίδα και η προβολή σε εθνικό επίπεδο της θυσίας τους. Η ηθική δικαίωση, η αποκατάσταση και η ανύψωση στην κοινωνία της θέσης αυτών που επέζησαν κατά την επιχείρηση.

Η πολιτεία θα έπρεπε να μην ξεχνά και να αποδίδει φόρο τιμής σε τέτοιους ήρωες όπως ο κ. Σίδερης.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κ. Ιωάννη Σίδερη που μοιράστηκε μαζί μας αυτές τις ανεξίτηλες μνήμες του από την Κύπρο αλλά και για το μοναδικό φωτογραφικό υλικό που μας παραχώρησε.

Αναδημοσίευση του άρθου 21 Ιουλίου 2014