Στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων» θα συμμετάσχει ο Δήμος Τρίπολης καθώς βρίσκεται μεταξύ των 10 Δήμων της χώρας του δικτύου με το Νεκροταφείο του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Η Διαδρομή των Ευρωπαϊκών κοιμητηρίων εντάχθηκε στις Πολιτιστικές Διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2010, ενώ η χώρα μας εντάχθηκε στην εν λόγω Πολιτιστική Διαδρομή το 2011, μέσω του Α’ Κοιμητηρίου Αθηνών. Κεντρικός φορέας διαχείρισης της Διαδρομής είναι ο μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός Σημαντικών Κοιμητηρίων της Ευρώπης (ASCE).

Τον Οκτώβριο θα πραγματοποιηθεί η ετήσια Γενική Συνέλευση και το Συνέδριο του Δικτύου «Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων», στο Δουβλίνο. Η εφετινή θεματική του Συνεδρίου έχει τίτλο τη «συμφιλίωση της μνήμης». Στο συνέδριο θα γίνει και η παρουσίαση των νέων μελών του Δικτύου.

Ο Δήμος Τρίπολης θα πρέπει να κάνει την παρουσίαση του Κοιμητηρίου του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος, που θα συνοδεύεται από φωτογραφίες, βίντεο, power point κλπ. και για το λόγο αυτό θα πρέπει να στείλει εκπροσώπους.

ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Προκειμένου να γίνει η ανάδειξη-προβολή του μνημείου, απαιτείται η συγκέντρωση στοιχείων όπως: έκθεση αιτιολόγησης με αναφορά στα μνημεία, στοιχεία που αφορούν την ιστορικότητα του κοιμητηρίου του Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος, Υπουργικές Αποφάσεις (ΦΕΚ) που αφορούν σε μεμονωμένα μνημεία ή το σύνολο του κοιμητηρίου, φωτογραφική τεκμηρίωση, τοπογραφικά στοιχεία του κοιμητηρίου (χάρτης, διαστάσεις, αριθμός τάφων κλπ.), στοιχεία σχετικά με την ανάδειξη του κοιμητηρίου (π.χ. μελέτες αποκατάστασης/ συντήρησης), εκδοτικό/ενημερωτικό υλικό (π.χ. ενημερωτικό φυλλάδιο).

ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ, ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΜΕΛΗΜΕΝΟ ΜΝΗΜΕΙΟ

Όπως έχει αναφέρει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις του το ArcadiaPortal.gr, (δείτε ΕΔΩ) στο νεκροταφείο της Μεταμόρφωσης σώζονται έργα τέχνης της μαρμαροτεχνίας και μνημεία σημαινόντων προσωπικοτήτων της Τρίπολης, έχει αποχαρακτηρισθεί και ανήκει πλέον στο υπουργείο Πολιτισμού. Παράλληλα, όμως, η δεδομένη κατάσταση με τα ανοιχτά και σπασμένα μνήματα δεν τιμά κανέναν και σαφώς υποβαθμίσει την εικόνα της εισόδου της Τρίπολης.

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, η Αγία Βαρβάρα και οι Άγιοι Ταξιάρχες είναι οι παλαιότεροι ναοί της Τρίπολης. Η Μεταμόρφωση βρίσκεται στην Πύλη του Ναυπλίου -μία από τις εισόδους της Τριπολιτσάς- και εκτός των τειχών τότε της πόλης. Καταστράφηκε ολοσχερώς επί τουρκοκρατίας και ξαναχτίστηκε, ενώ το νεκροταφείο της λειτουργούσε ανέκαθεν.

Μπορεί τα μεγάλα ταφικά μνημεία του νεκροταφείου να έχουν υποστεί τη φθορά του χρόνου, ωστόσο δεν έχουν χάσει τη συνολική μορφή τους. Πρόκειται για ογκώδη μνημεία, υπερυψωμένα. Το πιο ογκώδες από όλα, είναι το μνημείο αφιερωμένο στον Πετρόπουλο, ο οποίος ανοικοδόμησε τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Βασιλείου Τρίπολης και στην ουσία μοιάζει με μια μεγάλη κλίνη. Άλλα ταφικά μνημεία εξεχόντων προσωπικοτήτων της πόλης είναι του Χατζησαράντου, του Γιαννόπουλου, του Κωνσταντόπουλου και της οικογένειας Παπαγιαννόπουλου - Δεληγιάννη - Λίτινα η οποία έλκει την καταγωγή της από τον Πελασγό της αρχαίας Αρκαδίας και είχε συνεχή παρουσία στον ελλαδικό χώρο, ενώ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821, όπως υποστηρίζεται στην έρευνα του Βίκτωρα Παπαγιαννόπουλου.

Ακόμα, υπάρχει μια πολύ ψηλή και εντυπωσιακή επιτύμβια στήλη με το όνομα «Αντωνίνα» χαραγμένο, δίχως καμία άλλη πληροφορία, και ο τάφος μιας γυναίκας που τραβά την προσοχή επειδή εκτός από την ταφόπλακα στα ελληνικά, υπάρχει και ταφόπλακα στα λατινικά.

ΠΟΙΟΙ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟΥ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΤΥΟ

Στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Τρίπολης την Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου ψηφίστηκε η συγκρότηση μιας επιτροπής η οποία θα αναλάβει τη συγκέντρωση-συλλογή-επεξεργασία των απαραίτητων στοιχείων για την προβολή-ανάδειξη του μνημείου και εισήγηση στο Δημοτικό Συμβούλιο εφόσον απαιτείται, η εκπροσώπηση του Δήμου Τρίπολης για θέματα του Δικτύου «Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων» κλπ. Ωστόσο, δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις, οι οποίες εδράζονται κατά κύριο λόγο στην έλλειψη πόρων.

Ο αντιδήμαρχος Βόσνος Δημήτριος ανέφερε ότι μέσα από αυτό το δίκτυο θα αιτηθούν οι όποιες χρηματοδοτήσεις μελλοντικά για την αναβάθμιση αυτών των χώρων μπορεί να προκύψει και μία χρηματοδότησης μελλοντικά.

Ο κ. Τσιαμούλος Νικόλαος είπε ότι η τύχη αυτού του εγχειρήματος είναι άγνωστη και  «εν πάση περιπτώσει είναι άλλες οι προτεραιότητες οι δικές μας, μπορεί στην Ευρώπη στις ευρωπαϊκές πόλεις να έχουν αναδείξει τα κοιμητήριά τους, εμείς έχουμε πιο σοβαρά προβλήματα πόρων».

Ο κ. Κούρος Ηλίας ανέφερε: «Προσπαθούμε να φύγει το νεκροταφείο από εκεί δηλαδή έγινε ένα λάθος κάποτε, δεν ξέρω λάθος, σωστό για μερικούς οτιδήποτε αυτό είναι ένα έκτρωμα γιατί μπαίνοντας μέσα τα χορτάρια έχουν στοιχειώσει, οι τάφοι έχουν σπάσει και είναι δέκα τάφοι οι οποίοι πράγματι μπορούν να μεταφερθούν, πράγματι μπορεί να φτιαχτεί μία γωνιά ας το πούμε που να σηματοδοτεί το νεκροταφείο της Πόλης που ήταν το παλαιότερο και το πρώτο νεκροταφείο της Πόλης μας και τα υπόλοιπα να αποχαρακτηριστεί».

Ο δήμαρχος Τρίπολης Δ.Παυλής είπε ότι ως χώρος που έχει δύο τρία πέντε μνημεία ποια είναι αυτά τα χαρακτηρισμένα είτε μεταφερθούν, είτε δεν ξέρω πως μπορούν να αξιοποιηθούν, αυτό το δίκτυο που δημιουργείται σε όλη την Ευρώπη και προφανώς θα δώσει την επισκεψιμότητα γιατί είναι μερικοί που λειτουργούν με τον τρόπο που λειτουργούν και τους ενδιαφέρουν τέτοια θέματα, προκειμένου να τύχουν κάποιας χρηματοδότησης, να ανοίξουν μια «πόρτα»

Ο κ. Κακλαμάνος μίλησε για την κατάσταση και για τις «αλχημείες» που έγιναν στη μάντρα του κοιμητηρίου της Μεταμορφώσεως. «Θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες το γνωρίζω πάρα πολύ καλά, μην υπεισέρχεστε, δεν υπάρχει λόγος, έτσι ώστε να υπάρξει και αλλαγή χρήσης, δεν περιποιεί τιμή για την Πόλη μας να μπαινοβγαίνουμε μέσα εκεί, όποιος έρχεται μες στην Πόλη, είναι η πρώτη κακή εντύπωση που αποκομίζει».

Ο κ. Λάζαρης Ιωάννης είπε ότι ορισμένοι τάφοι οι οποίοι είναι έργα τέχνης και ακριβώς για αυτόν τον λόγο, νομίζω ότι εκεί το έχουμε εγκαταλείψει τελείως δεν υπάρχουν χρήματα.

Τέλος, ο κ. Γ. Σμυρνιώτης είπε ότι δεν γνωρίζει αν πρέπει να μεταφερθούν μνημεία ή όχι, αλλά αυτά είπε ότι για αυτά που θα μείνουν μπορεί να γίνει μια σοβαρή αρχιτεκτονική μελέτη που να εγκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού και να αποτελέσει την είσοδο της πόλης με μια άλλη.

ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η επιτροπή η οποία προτάθηκε και ψηφίστηκε απαρτίζεται από πέντε (5) μέλη, ως εξής:

1) τον κ. Σπυρίδωνα Βρέντα, Αντιδήμαρχο Δήμου Τρίπολης,
2) την κυρία Άννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου, Αρχαιολόγο, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας,
3) την κυρία Σωτηρία Αδάμ, Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης, Προϊσταμένη Τμήματος Συντήρησης, Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας,
4) την κυρία Σοφία Ζαφειροπούλου, Αρχιτέκτονα, υπάλληλο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας Δήμου Τρίπολης,
5) τον κ. Σταύρο Καλαντζή, Πολιτικό Μηχανικό, υπάλληλο της Διεύθυνσης Προγραμματισμού, Ανάπτυξης και Οργάνωσης και Πληροφορικής.
 

Έφη Καστραντά