0. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ (22/6/2016): Στο προηγούμενο άρθρο με τίτλο «Ενόψει πιθανού Brexit: Τι αναφέρει η Συνθήκη της Λισαβόνας για την αποχώρηση ενός κράτους από την Ευρωπαϊκή Ένωση», το οποίο δημοσιεύτηκε μια ημέρα πριν από το Δημοψήφισμα για την παραμονή ή την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) από την ΕΕ, αναλύσαμε το επίμαχο άρθρο  50 της Συνθήκης της Λισαβόνας σε συνδυασμό με την συντρέχουσα νομοθεσία που απορρέει από το άρθρο 218, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το άρθρο 16 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το άρθρο 238 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1. ΚΟΜΒΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ: 1.1 Από την ανάλυση προηγούμενου άρθρου φάνηκε ολοκάθαρα ότι το ΗΒ έχει το «πρώτο χέρι», τον κυρίαρχο επισπεύδοντα και τον πρωταγωνιστικό διαπραγματευτικό ρόλο στη δίχρονη διαδικασία Συμφωνίας της Αποχώρησης (ή παράταση αυτής μέσω ομόφωνης απόφασης) με κομβικό σημείο και συγχρόνως με αφετηρία μέτρησης του χρόνου των διαπραγματεύσεων της εξόδου την ημερομηνία κατά την οποία η Κυβέρνηση του ΗΒ θα γνωστοποιήσει επίσημα στην ΕΕ τη βούληση για αποχώρηση. Και τούτο πολύ απλά γιατί  «χωρίς την επίσημη γνωστοποίηση των προθέσεών του ΗΒ, δεν υπάρχει διαπραγμάτευση» 1.2 Όσο διακαή πόθο και να έχουν κάποιοι στην ΕΕ για επίσπευση αυτών των διαδικασιών από την πλευρά του ΗΒ, όλα εξαρτώνται από το πότε το ΗΒ θα προχωρήσει στη γνωστοποίηση της αποχώρησης. Και τούτο γιατί υπάρχει «νομικό κενό» στην ατελή Συνθήκη της Λισαβόνας αφού πουθενά δεν αναφέρεται το απαιτούμενο χρονικό διάστημα εντός του οποίου το ΗΒ θα πρέπει να δηλώσει επίσημα την αποχώρηση 1.3 Πέρασε ένα μικρό διάστημα αμέσως από το ιστορικό ράπισμα του Brexit κατά το οποίο ο φόβος, ο τρόμος, το άγχος, η αγωνία, το ντελίριο και η υστερία κατέλαβε πολλά από τα euro-βίωτα, παρασιτικά, κατατονικά και αποτυχημένα golden boy της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των enfant gâté της Opera Buffa του Ευρωκοινοβουλίου υπό την προεδρία του διεθνώς αναγνωρίσιμου celebritry Martin Schulz που μας κοστίζουν περίπου 20.000 – 30.000 € το μήνα) με αποτέλεσμα να ακουστούν αφόρητες αερολογίες, φληναφήματα, κορώνες αρκουδομαγκιάς και απειλών (λες και το ΗΒ είναι ψωροκώσταινα), αδολεσχίες, βαττολογίες, μπαρουφολογίες και ασχετολογίες (συμπεριλαμβανομένου και  του παραληρήματος των ανακριβειών που διατύπωσε o μεγάλος φιλέλληνας, κάτι ως Lord Byron και Georges Canning) Πρόεδρος της Κομισιόν Jean Claude Juncker, τον οποίο θα τιμήσουμε δεόντως σε επόμενο άρθρο). Ευτυχώς για τους λίγους και τους σωστούς ευρωπαϊστές, τα πράγματα τείνουν να ισορροπήσουν σε ένα νέο status όπου η αλήθεια είναι μια και μοναδική. Το Λονδίνο έχει το πάνω χέρι. Άλλωστε, όπως έλεγε ο μεγάλος  συγγραφέας και νομπελίστας George Bernard Shaw «Οι άνθρωποι που πάνε μπροστά σ’ αυτόν τον κόσμο, είναι αυτοί που σηκώνονται, αναζητούν τις συνθήκες που θέλουν, κι αν δεν τις βρουν, τις διαμορφώνουν μόνοι τους» 1.4 Γεγονός το οποίο αναγνώρισε έμμεσα και αυτή τούτη η ίδια η Καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας κ. Angela Dorothea Merkel, δηλώνοντας ότι θα πρέπει να δοθεί εύλογος χρόνος στο ΗΒ για να διεκπεραιώσει τη γνωστοποίηση. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Donald Tusk o οποίος δήλωσε ότι μόνον το Λονδίνο μπορεί να καταθέσει την επίσημη κοινοποίηση που θα ενεργοποιήσει την έναρξη της διετούς διαδικασίας διαζυγίου και ότι η ΕΕ θα πρέπει να είναι υπομονετική με το ΗΒ 1.5 Για να κατευνάσει του τόνους και για να προειδοποιήσει «την υστερική συστράτευη των αποτυχημένων και παρασιτικών golden boy του ψευδο-ευρωπαϊσμού», ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama είπε ξεκάθαρα (29/6/2016) ότι «θα πρέπει να δοθεί τέλος στην υστερία». Όποιος δεν κατανόησε το μήνυμα, κακό του κεφαλιού του! Άλλωστε «των γαρ ηλιθίων απείρων γένεθλα (άπειρη η γενιά των ηλιθίων, Σιμωνίδης).

2. ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Στη χθεσινή (28/6/2016) συνάντηση του Συμβουλίου της Ευρώπης (συμβούλιο κορυφής) όπου συμμετείχε και ο πρωθυπουργός του ΗΒ David Cameron, διευκρινίστηκαν τα ακόλουθα: (i) Καμία μορφή διαπραγμάτευσης του διαζυγίου δε θα ξεκινήσει πριν από την επίσημη γνωστοποίηση της (νέας) κυβέρνησης του ΗΒ προς την ΕΕ για την αποχώρηση (ii) Ότι, ένεκα της παραίτησης του David Cameron από την πρωθυπουργία, τη γνωστοποίηση θα εκτελέσει ο νέος πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης του ΗΒ η οποία θα σχηματιστεί το αργότερο μέχρι την 9^η/9/2016 αφού, ως γνωστόν, ο νέος πρωθυπουργός (άρα και η νέα κυβέρνηση που θα σχηματίσει) θα αναδειχθεί από το ad hoc Συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος το οποίο θα διοργανωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου (iii) Κατά συνέπεια, αν όλα θα πάνε ομαλά και αδιατάρακτα, η ενεργοποίηση της διαδικασίας του διαζυγίου αναμένεται να ξεκινήσει στην επόμενη έκτακτη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα γίνει στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας (16/9 ή 29/9/2016) με την παρουσία του νέου πρωθυπουργού του ΗΒ.

3. ΚΑΛΑ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕΣ, ΔΕ ΦΡΟΝΤΙΣΕΣ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ; 3.1 Είναι αυτό που λέει ο λαός «λογαριάζαμε χωρίς τον ξενοδόχο». Με άλλα λόγια, τα παραπάνω ισχύουν με κάποιες προϋποθέσεις. Με πολλά «If» που λέει ποίημα με τον ομώνυμο τίτλο του βραβευμένου με Βραβείο Νόμπελ Άγγλου ποιητή Joseph Rudyard Kipling:  Αν, από πλευράς ΗΒ θα τηρηθούν οι ημερομηνίες ή αν η νέα κυβέρνηση του ΗΒ θα αποδεχτεί να προχωρήσει σε γνωστοποίηση ή αν δε μεσολαβήσουν και νέες εθνικές εκλογές στο ΗΒ οπότε το ζήτημα θα μετατεθεί στο μέλλον, κ.λπ. 3.2 Πάντως ότι και αν γίνει, ο Γάλλος Πρόεδρος François Hollande και η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel,  δε θα μπορέσουν να αποφύγουν «να μην πιούν από το πικρό ποτήρι». Στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία (Απρίλιος-Μάϊος 2017) και στις ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας  (μεταξύ 27 Αυγούστου και 22 Οκτωβρίου 2017), παραφράζοντας ένα τσιτάτο από το Κομμουνιστικό Μανιφέστο (Karl Marx, Friedrich Engels): ένα φάντασμα θα πλανιέται πάνω τους, το φάντασμα του Brexit και μέχρι τότε οι ante portas έξοδοι του Grexit (Ελλάδα), Frexit (Γαλλία), Nexit (Κάτω Χώρες)  και Oexit (Αυστρία).

4. Ο ΝΕΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΗΒ ΕΧΕΙ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΔΕΧΤΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΕ; 4.1 Όλα τα προηγούμενα έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα. Θεωρούν a priori, de jure και de facto ότι το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος για Brexit είναι μονόδρομος. Ότι είναι νομική δέσμευση που πρέπει οπωσδήποτε να τηρηθεί από οποιαδήποτε κυβέρνηση του ΗΒ που θα προκύψει 4.2 Πλανώνται πλάνην οικτράν. Μονολεκτικά θα μπορούσε να δοθεί η απάντηση ότι «Όχι, η οποιαδήποτε Βρετανική Κυβέρνηση δεν είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει το Brexit» 4.3 Το συγκεκριμένο Δημοψήφισμα που νομοθετήθηκε προς διεξαγωγή αποκαλείται European Union Referendum Act 2015. Ψηφίστηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων του Westminster στις 28/5/2015 και εγκρίθηκε από τη Βουλή των Λόρδων στις 14/12/2015. Ακολούθησε η τελική έγκριση και η νομιμοποίηση μέσω της Βασίλισσας του ΗΒ Elizabeth II στις 20/2/2016 4.4 Στο επίσημο κείμενο του Νόμου πουθενά δε φαίνεται (εκ προοιμίου, δηλαδή) η νομική δέσμευση της αποχώρησης 4.5 Κατά συνέπεια, αν ο οποιοσδήποτε πρωθυπουργός του ΗΒ θέσει το ερώτημα προς τη Βουλή των Κοινοτήτων για τη μη υλοποίηση του Brexit και η Βουλή των Κοινοτήτων αποφανθεί με απλή πλειοψηφία να μην πραγματωθεί, τότε δε θα υπάρξει έξοδος. Και τούτο γιατί η Απόφαση της Βουλής των Κοινοτήτων κατισχύει σε όλα ζητήματα της εθνικής κυριαρχίας από οποιοδήποτε άλλη γνώμη και αν έχει διατυπώσει ο λαός μέσω Δημοψηφίσματος «όταν στο ειδικό νόμο για τη διενέργεια του οποίου δεν είναι διατυπωμένη η δέσμευση για υλοποίηση του αποτελέσματος» 4.6 Σαφώς, βέβαια, σε μια τέτοια εκδοχή μη δέσμευσης θα υπάρξει μια πολιτική κρίση στο ΗΒ η οποία, όμως, είναι διαχειρίσιμη και νομικά άτρωτη.

5.ΥΠΑΡΧΕΙ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΣΤΟ ΗΒ; 5.1 Στο Δημοψήφισμα United Kingdom European Communities Membership Referendum της 5^ης/6/1975 που έγινε στο ΗΒ (κυβέρνηση Εργατικού Κόμματος με πρωθυπουργό τον Harold Wilson) για να επιβεβαιωθεί από το λαό η έγκριση προσχώρησης του ΗΒ στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες η οποία συμφωνήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών με πρωθυπουργό τον Edward Heath to 1973, το ΝΑΙ στην ένταξη έλαβε 67,23% και το ΟΧΙ στην ένταξη έλαβε 32,77%. Τότε  ο αντιευρωπαϊστής και ακροδεξιός βουλευτής Enoch Powell, διατύπωσε την λανθασμένη άποψη ότι το Δημοψήφισμα ήταν προαιρετικό και όχι δεσμευτικό. Λανθασμένη γιατί στο κείμενο  ήταν σαφώς διατυπωμένη η δεσμευτικότητα του αποτελέσματος του Δημοψηφίσματος 5.2 Στο Δημοψήφισμα United Kingdom Alternative Vote  Referendum της 5^ης/5/2011 που έγινε στο ΗΒ (κυβέρνηση Συντηρητικών, πρωθυπουργός David Cameron) που έγινε με σκοπό να αποφασίσουν οι πολίτες για να διατηρηθεί (ΝΑΙ) ή για να αλλάξει (ΟΧΙ) ο τρόπος σταυροδοσίας και εκλογής των υποψηφίων βουλευτών. Το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος ήταν εκ προοιμίου δεσμευτικό γιατί η δέσμευση ήταν σαφώς διατυπωμένη στο κείμενο του νόμου για τη διενέργεια του Δημοψηφίσματος. Οι πολίτες ψήφισαν ΝΑΙ.

6. Η ΣΙΒΥΛΛΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ JOHN KERRY: 6.1 Είναι ο Υπουργός Προεδρίας (Secretary of State) επιφορτισμένος ιδιαίτερα με την Εξωτερική Πολιτική των ΗΠΑ 6.2 Πριν από μερικές ώρες δήλωσε στο περιοδικό TIME ότι «η Βρετανία θα μπορούσε και πιθανώς πρέπει να αγνοήσει το Brexit».

7. ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ: 1. De omnibus dubitandum (να αμφιβάλλεις για όλα, Καρτέσιος) 2. Αγχιβασίην (προσέγγιση αμφισβητώντας, Ηράκλειτος) 3. Εκ κύλικος χείλεων πολλά πέλει (αρχαιοελληνικό ρητό) 4. Περί ουδέν των ανθρωπίνων έργων υπάρχει βεβαιότης (Αριστοτέλης) 5. Nil homini certum est (τίποτε δεν είναι σίγουρο στον άνθρωπο, Οβίδιος).

Κωνσταντίνος Γαλιώτος

Πολ.Μηχ. Ε.Μ.Π., M.Sc. Περιφερειακή Πολιτική U.K.