Διαβάσαμε  τελευταία  για  τις  πινακίδες  των  δρόμων  και  τα ονόματα  που  είνα ι πολύ  σημαντικ ό έργο, κάλλιο  αργά  παρά  ποτέ. Θυμηθήκαμε  πως  ήτανε  το  Άστρος  την  δεκαετία  του  εξήντα  που όλα  άλλαξαν  δραστικά και  τόσα  βιαστικά, σαν  να  έγιναν  όλα το  εξήντα.

Στη  δεκαετία  του  εξήντα  έγιναν  πολλές  και  μεγάλες  αλλαγές   στη  καθημερινή  μας  ζωή  σε  τοπικό , εθνικό  και  παγκόσμιο   επίπεδο.  Αυτή  «η  γενιά   του  εξήντα » αποφάσισε  να  τα  αλλάξει  όλα  παντού  . Ας αναφέρουμε  μερικά   όπως  τον  Μάη  του  68, τον  Τσέ, τα κινήματα  ειρήνης, την  χειραφέτηση  των   γυναικών , τους  χίππυς που μας  ελεγαν  καθημερινά  “Make Love ,not War”, «το  σοσιαλισμό  με  ανθρώπινο  πρόσωπο» του  Ντούμπσκεκ   και   την  διορατικότητα  του  Βίλλυ  Μπράντ    Σέ  εθνικό  επίπεδο  η  δικτακτορία   του  1967  σταμάτησε  τις  κοινωνικές   και  πολιτικές  αλλαγές   και   προσωρινα  έβαλλε  αυτή   “την  γενιά  του  εξήντα”στο  γύψο,  σκότωσε  την  λεβέντικη  ψυχή  της  νέας  γενιάς  και  επανέφερε  την  ηθική  των  μπάτσων  και  των συνεργατών  με  τα  γνωστά  αποτελέσματα.  Θα  αφήσουμε   τα  παγκόσμια  και   εθνικά   για  άλλους  και   για  άλλοτε . Ας  έλθουμε  στα  Αστρεινά  του  εξήντα.

Το μουσείο  Άστρους

Το  Άστρος πριν από το 1960 είχε μουσείο  και επρόβαλλε όσο μπορουσε την πολιτιστική μας κληρονομιά .  Στη φωτογραφία παραπάνω είναι “tο  πρώτο μουσείο  Άστρους όπως  ήταν  πριν  την  κατεδάφηση.  Εδώ  έκτισε την ιδέα του Μουσείου Άστρους o «αρχαίος Έλληνας» Κούλης Χασαπογιάννης , κουβαλούσε  τα μαρμάρινα αγάλματα  με τους συγχωριανούς  του χωρικούς  και  ζήταγε καμιά φορά  και την βοήθεια του Πάνου Καμπύλη, που ήταν νεώτερος και δυνατότερος, να τα ανεβάσουν  στη σκάλα και λόγω της μεγάλης ηλικίας του έπιανε και  αυτός δήθεν από μια άκρη για να βοηθήσει. Τα κάγκελα στα παράθυρα για ασφάλεια από τους αρχαιοκαπήλους συνεργάτες, δεν τα είχε  βάλλει ο Καρυτσιώτης ούτε ο γεωοπόνος  και οι κηπουροί του αγροκηπίου, τα είχε βάλλει με τα χέρια του …ο αείμνηστος καθηγητής  μας και τα επιθεωρούσε  κάθε φορά που άνοιγε του  Μουσείο Άστρους.

Είμαι σίγουρος άμα ζούσε σήμερα, θα μας συγκέτρωνε όλους  στην πλατεία, θα μας έβγαζε ένα ωραίο  πανηγυρικό  λόγο και θα μας έβαζε όλους μπροστά  με μυστριά  και  τσιμέντο  να κλείσουμε  την «πρόφαση της ρωγμής » σήμερα…… Όλους, το δήμαρχο  μπροστά ,θα τον είχε πείσει σίγουρα  δεν θα του ξέγευγε. Θα καθότανε δίπλα  και θα έκανε  ότι  τάχα βοήθαγε η ανακάτευε την λάσπη, αλλά περισσότερο  για  να  είναι σίγουρος  ότι  κάναμε  καλή  δουλειά  και το τελειώσαμε, ….σήμερα.

O «αρχαίος Έλληνας» Κούλης Χασαπογιάννης, είχε  κατά λάθος  γεννηθεί  2,500 χρόνια αργότερα.  Όλη η κοινωνική  και  επαγγελματική  του ζωή  ηταν  γεμάτη  «αμοιβαίο σεβασμό»,“Ελληνικό  μέτρο» , απαράμιλλο «ήθος «,  και  “υπερβολικότατη  ευγένεια “ για την παραμικρή  λεπτομέρεια ,ακόμα και όταν μερικοί μαθητές του τον πείραζαν ,χαμογέλουσε  με γλυκό  και ευγενικό τρόπο και  γυριζε  γρήγορα στο δικό του θέμα  για να προλάβει  να μάθουν κάτι οι μαθητές,αν και ήθελαν διάλλειμα , αυτοί  ήταν οι καθηγητές μας .”

Σήμερα δεν έχουμε μουσείο  και  σήμερα δεν θέλουμε να προβάλλουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά , γιατί  αφήνουμε  μερικούς  «ανόητους  υπάλληλους » ,όπως τους έλεγε περιφραστικά  ένας μεγάλος ποιητής μας, να  επιμένουν  να έχουν  και σήμερα κλειστό και μη προσβάσιμο,  όχι μόνο το Μουσείο , αλλά ακόμα χωρίς  καμία  δικαιολογία  η πρόφαση  και τον «Ιερό Χώρο “ της  Β’ Εθνοσυνέλευσης  των  Ελλήνων.  

Σήμερα η  προισταμένη  της  ΕΦΚΑ , Εφορείαs  Αρχαιοτήτων Αρκαδίας,  αποφάσισε  χωρίς  καμία  δικαιολογία  και  δεν θέλει  κανένας  να  βλέπει  τους  τοίχους  και  μια επιγραφή  της  αρχαιολογικής  υπηρεσίας του «Ιερού Χώρου» της  Β’ Εθνοσυνέλευσης  των  Ελλήνων , τίποτα άλλο δεν υπάρχει  σε αυτό τον χώρο,  και αυτό  κατά την γνώμη  της  προβάλλει  την  πολιτιστική  μας κληρονομιά . Εμείς δεν καταλαβαίνουμε αυτή  την επιμονή ,στραβομάρα και στενοκεφαλιά.

Ξέρουμε  ότι  εμείς «πρέπει να φτιάξουμε  το Ρωμέικο  στο  χώρο  και  στον τομέα  που βρισκόμαστε»  και όλοι πρέπει  να παίρνουμε  δημόσιες  θέσεις σε όλα τα  θέματα. Απορούμε  γιατί  μέχρι  σήμερα  η τοπική «ηγεσία» , οι αιρετοί μας , ο δήμαρχος, ο περιφερειάρχης   και  οι βουλευτές μας δεν κάνουν μια  δημόσια παρέμβαση  στους  αρμοδίους «ανόητους  υπάλληλους »  και για το θέμα του «Ιερού Χώρου» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων . Τουλάχιστον  ας μας πούμε  δημόσια την θέση τους. Σύντομα  θα  τα βρούμε  μπροστά με τους αιρετούς  μας.  

Εμείς  δεν  καταλαβαίνουμε  γιατί  “δεν σηκώνονται  και  οι  πέτρες”  να ανοίξουν τον “Ιερο Χώρο»

Το νερό

Όλο το χωριό πριν το εξήντα είχε 3-4 βρύσες .Πηγαίναμε με τα βαρέλια  και τις λαίνες  πολύ  μακρυά  για νερό  Θυμάμαι  το σούγελο  στην  επάνω  γειτονιά κοντά στο σχολείο, μια  βρύση δίπλα στο  δημαρχείο , επίσης άλλο  σούγελο στη Μελιγού. Γύρω στο εξήντα  έφεραν  βρύσες σε όλο το χωριό σε καθε γειτονιά και σιγά σιγά  έβαλλαν νερό  στα σπίτια  αργότερα.  Με το νερό σιγά σιγά άλλαξε το χωριό , οι κάτοικοι εφύτευσαν τις πρώτες πορτοκαλιές και  καλιεργούσαν τα περβόλια τους.

Το  «αγροκήπιο» , ο  μεγάλος χώρος που αρχίζει από κει που βρίσκεται ο  ΟΤΕ, και αυτός ο χώρος ανήκε στο αγροκήπιο, μέχρι το νεκροταφείο και από “την δύση μέχρι την ανατολή”, με όλα τα σχολεία ,γήπεδα και πλατείες , το χώρο του Ιδρύματος Ζαφείρη ,είχαν δωρηθεί από το μεγαλύτερο ευεργέτη του τόπου μας Δ.Καρυτσιωτη στη Σχολή για να πληρώνονται για δίδακτρα οι καθηγητές της σχολής με τους καρπούς  και τα φρούτα του «αγροκήπιου » όπως σταφύλια, μούσμουλα . Το νερό  το είχε φέρει επίσης ο Καρυτσιώτης από την «μαννα του νερού» , πάνω από τη Λουκού ,με πέτρινο σούγελο, (υδραγωγείο)  που ακόμα υπάρχει,  για να έχει το χωριό νερό και “να ποτίζεται το αγροκήπιο  για να είναι ανοικτή η Σχολή.”

Σε αυτό το σημείο του  υδραγωγείου  είχε  διαδοθεί  από τους παλαιότερους  η και νεώτερους ….ότι ο Καρυτσιώτης  είχε  δόσει  οδηγίες στο  Αράπη  φύλακα  και  κηπουρό του αγροκηπίου «να κόψει το νέρο » από το χωριό ,άμα μάθαινε και το μουσείο Άστρους   ήταν  κλειστά. Φυσικά  θα έπερνε  πίσω  και το αγροκήπιο  γιατί  δεν  υπήρχε λόγος να το έχουν πια οι κάτοικοι.

Το ηλεκτρικό ρεύμα

Το  ηλεκτρικό  ρεύμα  ήρθε  επίσης  γύρω  στο  εξήντα.  Θυμάμαι  ακόμα  που  διαβάζαμε  με  τις λάμπες πετρελαίου  και τα λυχνάρια.

Οι δρόμοι, η κοινωνία  και  τα πολιτικά της εποχής

Μετά  το  νερό   και  το  ηλεκτρικό   ρεύμα  ήρθε η  ώρα για  να  ανοίξουμε  και  τους  δρόμους,,ένα άλλο μεγάλο  έργο  της  εποχής,  Πριν το εξήντα στο Άστρος υπήρχαν τρία ταξιά  και 2-3 φορτηγά , ο κόσμος κινιόταν με τα λεωφορει’α , στον Αγιάννη περνούσαν δύο λεωφορεία πανω την ημέρα και δύο κάτω.Παιδιά στον Αγιάννη πηγαίναμε με τα πόδια. Ας θυμηθούμε  πως έγιναν οι  δρόμοι.

Ας πούμε εδώ  δύο  λόγια  για  την κοινωνία  και  τα  πολιτικά  της εποχής  για να καταλάβουμε καλύτερα τι λέμε. Μετά την κατοχή ,τον εμφύλιο  και το αντάρτικο  οι άνθρωποι του μόχθου  κλείστηκαν στους εαυτούς τους για να επιβιώσουν  μια ακόμα μέρα. Η αριστερά ήταν πια ηττημένη  και κυνηγεμένη  σε  ασταμάτητους διωγμούς.  Η δημοκρατική παράταξη  ήταν φοβισμένη  κα ι επίσης κυνηγημένη από την δικτακτορία του  Μεταξά  και τον εμφύλιο,  ήταν υπό αμφισβήτηση και περιφρόνηση  του κατεστημένου. Η δεξιά  ήταν  στα μεγαλεία της.

Οι βουλευτές Αρκαδιας  το  1958  ήταν οι  6 της δεξιάς  ΕΡΕ ,Τριανταφυλλάκος, Παπαηλιού, Αποσκίτης, Μίχας, Παυλοπουλος , Καλτεζιώτης, Παπαδημητρίου, και  ον Ν.Μπακόπουλος της δημοκρατικής παραταξης , Κομμα Φιλελευθέρων  και το 1961 ήταν οι  5 της δεξιάς  ΕΡΕ  Τριανταφυλλάκος, Παπαηλιού,  Αποσκίτης, Μίχας, Παυλοπουλος, ένας του  δεξιού  Μαρκεζίνη  Τσάκαλος KP  και  ένας ο δημοκρατικός N. Μπακόπουλος  EK. Οι αριθμοί  λένε  πειστικά την αλήθεια , δεν χρειάζονται  αναλύσεις. Τότε  οι αριστεροί  στο  Άστρος  μετριόντουσαν  στα  δάκτυλα  του  «ενός χεριού» ,  αριστεροί,  δεν υπήρχαν κομμουνιστές  τότε,  γιατί  και  η  λέξη  ήταν «μύασμα» ,κανένας  δεν  έλεγε αυτή  τη  λέξη.   Οι δημοκρατικοί  ήταν  λίγο  περισσότεροι ,αλλά  οι  περισσότεροι  από αυτούς  για  λόγους επιβίωσης  εκρύβοντουσαν  και  διάβαζαν τις  δημοκρατικές  εφημερίδες  κρυφά  η  τις δίπλωναν  κατά  μέσα  όταν τις αγόραζαν  για να μη φαίνονται.

Το  Άστρος  ήταν  δεξιότερο  της  Αρκαδίας  και  σχεδόν  όλοι  στό  Αστρος  ψηφίζανε Δημητράκη  και  Αποστόλη,ας πούμε περίπου 80% και σχεδόν οι υπόλοιποι αλλους δεξιούς κομματάρχες…. Τότε  στο  χωριό  διοικούσαν  ο  Δημητράκης   Ευθυμίου  και  ο Αποστόλης  Χασαπόγιαννης. Ήταν  οι δύο «μεγάλοι  κομματάρχες » του  χωριού, υπήρχαν  και άλλοι μικροί  κομματάρχες  , που  σαν  πιό εύποροι  είχαν πολλούς  πολιτικούς  φίλους  που  μερικοί  από αυτούς  δούλευαν  μεροκάμματο  στις  δουλειές  τους  και  από  υποχρέωση  ψήφιζαν  αντίστοιχα   πιστά  πάντοτε  τους  φίλους  τους  πολιτικούs  ισχυρούς  βουλευτές  για  πολλά  χρονια  Τ.Τριανταφυλλάκο  και Η.Παπαηλιού , πατέρα  του  σημερινού  βουλευτού   Αρκαδία ς  του  ΣΥΡΙΖΑ , εδώ δεν  μιλάμε για  νεποτισμό  και οικογενειοκρατία,  αλλά  ο  λαός  λέει   σε ανάλογες  περιπτώσεις  «το βασίλειο  πάει  σηργειά» ……Αν  και ο  Δημητράκης  και  ο  Αποστόλης  ανήκαν  στο  ίδιο  κόμμα της δεξιάς (ΕΡΕ)  ήταν  άσπονδοι  εχθροί  για  τους  δικούς  τους  λόγους, ίσως  για  τα οικόπεδα  που μοίραζαν. Αυτοί  και  οι φίλοι τους, η όπως  λέγανε  τα πρωτοπαλλήκαρα  τους η τα τσιράκια τους,  σχεδόν  δεν μιλούσαν  μεταξύ  τους  ήταν  πολιτικοί αντίπαλοι.

Τότε  έγινε ένα  θαύμα  ενότητας και  συνεννόησης. Ο Δημητράκης  και ο Αποστόλης συμφώνησαν να βάλλουν πρόεδρο της κοινότητας έναν αριστερό δάσκαλο , όχι «μυασμένο»κουμμουνιστή, τον Σαράντο Κανελλόπουλο να κάνει  κανένα  έργο. Ο Σαράντος  ήταν «αριστερός  ιδεολόγος,αλλά  σεβαστός από τους κατοίκους..Η πρώτη του δουλειά ήταν να ανοίξει τους δρόμους. Πήγαινε μπροστά  από την μπολντόζα με το τσιγάρο στο στόμα και μια μαγγούρα  και έλεγε του μπολτοζιέρη «βάρτο , βάρτο»..  να ρίξει τις ελιές .Το ίδιο έκανε και ο θείος μου Κώστας Κουρόγιωργας, που τότε σαν τσιράκι του Δημητράκη, ήταν αντιπρόεδρος της κοινότητας,  και φύλαγε για καλό και για κακό τον Σαράντο  για το αφεντικό του  Δημητράκη.  Μάλιστα ένας ξάδερφος του θείου μου , ας μην λεμε ονόματα , τον πήγε στο δικαστήριο  γιατί του άνοιξε το δρόμο  να περνάει  και ο δικαστής υπόθεσε  και ρώτησε το ξάδερφο» εκει απέναντι έχει το σπίτι του , έκοψε και από το δικό του χωράφι» ο ξάδερφος όπως ήταν ειλικρινής χωρίς να σκεπτεί  ομολόγησε » απο τα δικά του έκοψε περισσότερα» που  ήταν η αλήθεια ,και έτσι ο δικαστής   κατεληξε  ευκολα » αθώος ο κατηγορούμενος «, με το ξάδερφο να κοιτάει περίεργος .. Ο πατέρας μου ήρθε από τον Αγιάννη  και είδε το μίσο περβόλι  μας  να λείπει τα σχίνα του φράχτη  , τα κολοκύθια  και οι «μπατάκες » ήταν στο δρόμο τον κατήφορο.Το είχε παρακάνει ο Θείος μου. Του κακοφάνηκε  για τις μπατάκες και τα κολοκύθια, αλλά του άρεσε ο δρόμος ,  σαν προοδευτικός άνθρωπος που ήταν γέλασε με χαρά ,δεν μπορουσε  να παει και το αδερφό του στα δικαστήρια.:) Άλλωστε ο παππούς μου έκτισε το σπίτι στο σημείο αυτό το 1915  και είχε μπει από τότε πολύ  μέσα, αντίθετα έκαναν πολλοί  και ας είχαν χώρο, κάποτε ο δρομος μπροστά στο σπίτι μας χόραγε να περάσει  δια βίας  μόνο ένα γαιδούρι φορτωμένο….Έτσι κάπως ευτυχώς  άνοιξαν οι δρόμοι που έχουμε σήμερα..

Το εργοστάσιο του  Καρέλλα

Έτυχε να είμαι παρόν  όταν  οι αείμνηστοι Τζίμης Γαρδικιώτης  και Άλκης Χασαπόγιαννης άρχισαν  και οι δυο  με πολύ πάθος και αγάπη για τον τόπο τις πρώτες κουβέντες στο τέλος της δεκαετίας του εξήντα για να φτιάξουνε ένα εργοστάσιο στο Άστρος » για το καλο του χωριού» το εργοστάσιο  έγινε αργότερα και άλλαξε το χωριό.  

Καταργηθήκανε  τα  δίδακτρα  των πανεπιστημίων

Αυτό το αναφέρουμε εδώ, ας μην είναι τοπικό θέμα ,γιατί είχε πολύ μεγάλες  θα έλεγα απερίγραπτες επιδράσεις στην ελληνική  και  τοπικη κοινωνία.   

Το Νοέμβριο του 1963  η δημοκρατική παράταξη  και ο γέρος της δημοκρατίας  κέρδισαν  τις εθνικές εκλογές  και  ο γέρος της δημοκρατίας με την επίδραση του Ε.Παπανούτσο  κατάργησε τα δίδακτρα για τα πανεπιστήμια. Τότε για να πας στο πανεπιστήμιο  ένα χρόνο  έπρεπε ο πατέρας σοι να πουλήσει  ένα χωράφι άμα είχε. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα όλοι οι ανθρωποι του μόχθου μπορούσαν πια με μεγαλύτερη ευκολία να σπουδάσουν τα παιδια τους για να αλλάξουν ζωή. Οταν τελείωσα το Λύκειο είμαστε 40 μαθητές και νομίζω οι 36-38 πέρασαν στα πανεπιστήμια, στη Νομικη είμαστε 6.

Τα ονόματα των δρόμων

Δεν ξέρω τι έγινε με τα ονόματα των δρόμων, αυτό δεν το παρακολούθησα, και είμαι σίγουρος  ,λάθη  θα έγιναν που μπορούμε να τα διορθώσουμε αργότερα, όλοι πρέπει να έχουμε προτάσεις. Θα μου επιτραπεί να προτείνω  μερικά  ονόματα  δρόμων  που τα θεωρώ  σημαντικά ,άμα δεν έγιναν και δεν υπάρχουν,  εύχομαι να τα λάβουν υπόψη τους οι αρμόδιοι  στο μέλλον. Θα  πρέπει  στο  Άστρος  να έχουμε  ένα  δρόμο  που  να λέγεται.

Γιάννη Ματθαίου  ,Κυριάκου Χασαπογιάννη , Σαράντου Κανελλόπουλου,Τζίμη Γαρδικιώτη. ( ο δρόμος που είναι το  σπίτι μας ), Άλκη  Χασαπογιάννη

Aυτά τα ονόματα  είναι κοντά μας , ειναι γεμάτα  Άστρος,  ας το πούμε διαφορετικά δεν μπορεί  να υπάρχει  Άστρος χωρίς  ….Κυριάκου Χασαπογιάννη …..Το θείο μου αντιπρόεδρο , δεν θα τον αναφέρω  για λόγους αντινεποτικούς ,☺  ας τον αναφέρουν  τα ξαδέρφια του…

Του Γιάννη Κουρόγιωργα, από το astrosnews.gr