«Ω, μεγάλε Γιαν Φαμπρ, λάβε τούτο το ταπεινό Ελληνικό Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου και κάνε ό,τι νομίζεις. Κάν' το βελγικό. Εδώ, επιθυμούμε τον εκ νέου εκπολιτισμό μας από τους πεφωτισμένους»...

Ή αυτό κατάλαβε ο κατά τα άλλα λαμπρός καλλιτέχνης Γιαν Φαμπρ όταν του ανετέθη τον περασμένο Φεβρουάριο η διεύθυνση του Ελληνικού Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου ή αυτό τον άφησε η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού να καταλάβει. Ότι δηλαδή μπορεί να κάνει ό,τι θέλει με το Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου που διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι. Ακόμα και να το αφελληνίσει, αν είναι να καλλιεργηθούμε πολιτιστικώς. Και κάπως έτσι το Φεστιβάλ μετονομάζεται σε Διεθνές και εφέτος είναι αφιερωμένο σε Βέλγους καλλιτέχνες, με εξαιρετικά περιορισμένες τις ελληνικές συμμετοχές.

Ας μου συγχωρεθεί, αλλά η συμπεριφορά του Φαμπρ δεν απέχει και πολύ από τον τρόπο με τον οποίον το αποικιοκρατικό Βέλγιο συμπεριφέρθηκε στην Αφρική. Και αν δείτε το πρόγραμμα, θα αντιληφθείτε ότι το Ελληνικό Φεστιβάλ έγινε η κρεβατοκάμαρά του όπου ετοιμάζεται να αυτο-αγαπηθεί, για να μην το πω διαφορετικά, με έξοδα του Ελληνικού Δημοσίου, ασφαλώς.

Μια ματιά στα έργα του Φαμπρ που θα παρουσιαστούν εφέτος, αλλά και στο υπόλοιπο πρόγραμμα. Μετρήστε: στις 15 Ιουνίου θα εγκαινιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη η έκθεση STIGMATA, που θα «προετοιμάζει το κοινό για το φαμπριανό σύμπαν των διαφορετικών μορφών τέχνης και της ποιητικής του σώματος». Στις 28 Ιουνίου επιφανείς Έλληνες ηθοποιοί θα διαβάσουν αποσπάσματα από λογοτεχνικά, θεατρικά και ποιητικά έργα του Φαμπρ. Στις 30 Ιουνίου θα παρουσιαστεί η διάσημη παράσταση του Φαμπρ «Preparatio Mortis» με την Annabelle Chambon. Στις 9 και 10 Ιουλίου η άλλη γνωστή του παράσταση «Mount Olympus. To glorify the cult of tragedy. A 24h performance».

Είπαμε του Φαμπρ να... δημιουργήσει και έκατσε να μας φλομώσει στο φαμπριανό του σύμπαν... 

Ακόμη, «πολλοί καταξιωμένοι και διεθνώς αναγνωρισμένοι Βέλγοι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους, μεταξύ των οποίων και οι: Anne-Teresa De Keersmaker/Rosas, Jan Lauwers/Needcompany, Jacques Delcuvellerie/Groupov and Sidi Larbi Cherkaoui/Eastman». Το «παρών» θα δώσουν και «καλλιτέχνες από τη βελγική ενδιάμεση γενιά, όπως για παράδειγμα οι Fabrice Murgia / Cie Artara και Lisbeth Gruwez / Voetvolk, σε συνδυασμό με ανερχόμενους Βέλγους καλλιτέχνες».

Ακολουθεί η έκθεση «Αθήνα, Αμβέρσα – Δύο πρόσωπα της Ευρώπης», την οποία προετοιμάζουν το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσα και θα κάνει εγκαίνια στις 29 Ιουνίου στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ. Η έκθεση αυτή στοχεύει στη συνομιλία έργων από τη συλλογή του ΕΜΣΤ και έργων από τη συλλογή του ΜΗΚΑ, προκειμένου «να ενεργοποιήσει τα διεθνή αντανακλαστικά που οφείλει να έχει ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης».

Θα υπάρξουν επίσης λογοτεχνικές βραδιές με τίτλο «Το βελγικό πνεύμα», βραδιές ανάγνωσης βελγικών θεατρικών κειμένων, μουσικές βραδιές με ελληνικά, αλλά και βελγικά ποπ τζαζ συγκροτήματα και κινηματογραφικές βραδιές.

Επομένως, το Ελληνικό Φεστιβάλ Αθηνών - Επιδαύρου γίνεται εφέτος βελγικό. Οι Φράγκοι βρήκαν για άλλη μία φορά την πολυπόθητη έξοδο στη Μεσόγειο...

Αυτό που αντιλαμβάνομαι εγώ, πέρα από τα προφανή συμφέροντα, είναι ότι εμείς έχουμε δεδομένη την Επίδαυρο και το Φεστιβάλ μας και έτσι συμπεριφερόμασταν, ανεβάζοντας πολλές φορές σκουπίδια, που έφεραν δυσαρέσκεια στο κοινό και νεύρα, πολλά νεύρα στους καλλιτέχνες. Ενώ, παράλληλα, αρνούμαστε να πάρουμε μυρωδιά του τι συμβαίνει παραέξω ή του τι θησαυρό έχουμε στα χέρια μας και δεν τον αξιοποιούμε.

Να, λοιπόν, που στην πρώτη χρυσή ευκαιρία τους, «οι Βέλγοι! οι Βέλγοι! οι Βέλγοι!» κάνουν κανονική απόβαση και ο πολύς κ. Φαμπρ -επειδή κανείς δεν του τράβηξε το αφτάκι, προφανώς- δεν απασχολείται καν με το γεγονός ότι ελληνικό κοινό κατακλύζει κάθε χρόνο το φεστιβάλ και ότι ένα τοπικό, εγχώριο φεστιβάλ δεν είναι δυνατόν να μην περιέχει ελληνικές παραγωγές. Η απουσία των οποίων, όπως δικαιολογήθηκε ο ίδιος, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν πρόλαβε να μελετήσει το περιεχόμενό τους.

(Ενώ όλον τον βελγικό συφερτό που θα μας κουβαλήσει εδώ τον ήξερε απ' έξω κι ανακατωτά και πρόλαβε και τον οργάνωσε σε έναν μήνα...)

Τι καταλαβαίνω εγώ: Πρώτον, ας προσέχαμε να μην κάναμε τα πολλά μας λάθη. Δεν σεβαστήκαμε τον θεσμό, δεν μπορούμε να απαιτήσουμε να μας σεβαστούν οι άλλοι, όταν τους παραδίδουμε μάλιστα τα κλειδιά. Δεύτερον, οι αποικιοκράτες με όποια ευκαιρία βρουν, επελαύνουν με μεγάλη δίψα. Και οικειοποιούνται τα πάντα. Γη, θάλασσα, τουριστικά θέρετρα, οικόπεδα-«φιλέτα», την Επίδαυρο, το Ηρώδειο... Και εμείς, καθόμαστε παρακεί και δεν αναγνωρίζουμε την αξία της χώρας μας, των θεσμών της, την αξία της ύπαρξής μας.

Τρίτον, αν νομίζετε ότι δεν μας αφορούν τα παραπάνω, αναθεωρήστε. Δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξυλεύεται. Η εκ μέρους μας παραχώρηση περιλαμβάνει και τον πολιτισμό, όχι μόνο εκτάσεις του ΤΑΙΠΕΔ προς αξιοποίηση και προς αποπληρωμή του χρέους. Το ξεπούλημα δεν γίνεται σε έναν τομέα αν ξεκινήσει. Γίνεται παντού.

Όλα τούτα είναι αποτέλεσμα της δικής μας αίσθησης κατωτερότητας. Αυτό με λυπεί. Οι Έλληνες καλλιτέχνες θα περιμένουν έως το 2019 για να μυρίσουν Επίδαυρο στο Φεστιβάλ, ώσπου ο κ. Φαμπρ να ξεχαρμανιάσει παρουσιάζοντας στον τόπο των ονείρων του όλα του τα έργα. Και να προλάβει να αξιολογήσει τις ελληνικές προτάσεις.

«Στο Μουσείο Μπενάκη, Γάλλος διευθυντής. Στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Γερμανός. Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Γαλλίδα. Στο Ελληνικό Φεστιβάλ, Βέλγος», επισημαίνει ο Χρήστος Λεοντής στην επιστολή του προς τον αρμόδιο υπουργό. Κάτι εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε...

Γαλανιάδη Εύα