Αλωνίσταινα: Ταξίδι στο χωριό της μάνας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (pics)

Αλωνίσταινα: Ταξίδι στο χωριό της μάνας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (pics)

Σεπτέμβριος 30, 2017 - 21:11
0 σχόλια

Αφορμή για την επίσκεψή μας στην Αλωνίσταινα, η κεντρική φωτογραφία του Νικόλαου Τομπάζη που απεικονίζει μια αγέρωχη γερόντισσα στην Αλωνίσταινα το 1958, και δημοσιεύθηκε στον λογαριασμό Φωτογραφίες Μνήμη - Παράδοση στο Facebook.

Η Αλωνίσταινα είναι ένα πανέμορφο και γραφικό χωριό του Μαινάλου και απέχει 25 χλμ. από Τρίπολη και 10 χιλ. από τη Βυτίνα. Είναι κτισμένη στη δυτική πλευρά  της Οστρακίνας σε υψόμετρο 1.200 μ. σε μικρή κοιλάδα μεταξύ Βυτίνας και Πιάνας κάτω από τις πλαγιές του Μαινάλου. Είναι το επόμενο χωριό μετά την Πιάνα στο δρόμο από την Τρίπολη.

Η Αλωνίσταινα είναι από τα χωριά με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στον απελευθερωτικό αγώνα του '21 και συνδέεται στενά με τους Κολοκοτρωναίους των οποίων υπήρξε ορμητήριο στην Επανάσταση. Συγχρόνως ήταν και και η γενέτειρα της μητέρας του Θεόδωρου, Ζαμπίας Κωτσάκη. Προεπαναστατικά ήταν κρησφύγετο κι ορμητήριο της κλεφτουριάς, ενώ κατά την επανάσταση του 1821 ήταν σημείο συγκέντρωσης και εξόρμησης των ελληνικών δυνάμεων υπό τον Θ. Κολοκοτρώνη. Αναφέρεται ότι το 1715 επαναστάτησε κατά των Τούρκων. Οι Τούρκοι την πυρπόλησαν και την λεηλάτησαν δύο φορές. Μερικά χαρακτηριστικά επεισόδια παρατίθενται πιο κάτω.

Τον Ιούλιο του 1818 οι βεκίληδες Παπαλέξης σπό την Ανδρίτσαινα και Δελληγιάννης από τα Λαγκάδια, ξεκίνησαν για την Τρίπολη μετά την πρόσκληση του διοικητή του Μοριά (Μόρα Βαλεσή) Τοπάλ Αλή Πασά. Οι βεκίληδες πήραν μαζί τους για συνοδούς, τους Δημήτρη Πλαπούτα, Γεωργάκη Πλαπούτα, Παρασκ. Πλαπούτα, Νικηταρά, και άλλους 5 ενόπλους. Όταν οι βεκίληδες πλησίασαν στην Τρίπολη κι έφθασαν στον Άγιο Βλάση, οι ένοπλοι που αποτελούσαν τη φρουρά τους διετάχθηκαν από τον Κανέλλο Δεληγιάννη να επιστρέψουν στα σπίτια τους, αλλά να μην περάσουν από την Αλωνίσταινα που είχε το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής (26-7-1818), για την αποφυγή επεισοδίων με τους Τούρκους που θα βρισκόντουσαν εκεί. Ο Δημήτρης Πλαπούτας όμως, κατά την επιστροφή του, πέρασε από την Αλωνίσταινα και πραγματικά προκλήθηκε το αναμενόμενο επεισόδιο από τον Αράπη Μουλά Μέμου. Η πρόκληση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα ν' ανάψει το τουφεκίδι, να διαλυθεί το πανηγύρι, να φονευθούν 2 Τούρκοι και να τραυματιστούν 5, μαζί με τον προκλητικό Αράπη, αλλά δεν έφθασε μέχρι εκεί, με τη μεσολάβηση των κατοίκων του χωριού. Οι κάτοικοι φοβούμενοι εκδίκηση από τους Τούρκους έκρυψαν στα σπίτια τους τους Τούρκους του χωριού, περιποιήθηκαν τους τραυματίες κι έδωσαν ομήρους συγχωριανούς τους στον Πλαπούτα ώστε να αναχωρήσει ασφαλής. Οι όμηροι δόθηκαν διότι ο Πλαπούτας φοβόταν μήπως οι χωριανοί τον καταδιώξουν με στόχο να θεωρηθούν αμέτοχοι στο επεισόδιο και μην ξεσπάσει πάνω τους η εκδικητική μανία των Τούρκων. Το επεισόδιο αυτό προκάλεσε σοβαρό κίνδυνο μεγάλης έκτασης αντιποίνων των Τούρκων σε βάρος του χριστιανικού πληθυσμού της Τρίπολης και της Αλωνίσταινας. Όμως ο Παπαλέξης και ο Δελληγιάννης με υπεράνθρωπες προσπάθειες και διπλωματικότητα κατάφεραν να αποτρέψουν τον κίνδυνο αυτό. Ωστόσο το επεισόδιο αυτό αποτέλεσε την αρχή της σύγκρουσης των Δεληγιανναίων και των Πλαπουταίων. Πράλληλα στάθηκε η αιτία να πάρει θάρρος ο Δημ. Πλαπούτας και να μη λογαριάζει ούτε κοτσαμπάσηδες ούτε Τούρκους.

Το 1896, κατά στη διάρκεια του μεγάλου διωγμού των κλεφτών, οι Τούρκοι παλούκωσαν στην Αλωνίσταινα τους 2 Μανταίους και 12 συντρόφους τους, ενώ παράλληλα κρέμασαν 27 βοσκούς της περιοχής σαν τροφοδότες των κλεφτών, αφού πρώτα πήραν όλα τα ζώα τους (20.000) κι έκλεισαν πολλούς αιχμαλώτους στην Τρίπολη.

Η Αλωνίσταινα υπήρξε προσωρινό στρατόπεδο του Κολοκοτρώνη. Λεηλατήθηκε και πυρπολήθηκε από τους Τούρκους στις 5 Απρίλη του 1821. Το 1826 η Αλωνίσταινα ξανάγινε ορμητήριο των αγωνιστών κατά του Ιμπραήμ. Στο Διάσελο της Αλωνίσταινας την 1η Ιουλίου του 1825, έγινε μάχη των Ελλήνων με 5000 πεζούς και λίγους ιππείς του Ιμπραήμ. Κατά την έναρξη της μάχης, από ελληνικής πλευράς πήραν μέρος οι Γενναίος Κολοκοτρώνης και Λόντος. Στη συνέχεια μπήκαν στη μάχη οι Δημήτριος Πλαπούτας, Γιώργος Λεχουρίτης και Ιωάννης Παπαλεξόπουλος. Αργότερα έφθασε εκεί και ρίχτηκε στη μάχη και ο ίδιος ο αρχιστράτηγος Θεόδ. Κολοκοτρώνης. Στη συνέχεια προστέθηκαν οι Α.Ζαΐμης και Ν.Πετιμεζάς. Κατά την μάχη φονεύθηκαν 100 Τούρκοι και πιάστηκαν 15 αιχμάλωτοι. Η μάχη αυτή, αν και ήταν μικρής σημασίας σε σχέση με τις άλλες, συνετέλεσε στην αναπτέρωση του ηθικού των Ελλήνων, που είχε πέσει μετά τις πρώτες εντυπωσιακές νίκες του Ιμπραήμ.

Ακολούθησε νέα επίθεση του τουρκοαιγυπτιακού στρατού, η οποία αποκρούστηκε και οι επιτιθέμενοι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή, αφήνοντας κι άλους νεκρούς (άγνωστο πόσους)στο πεδίο της μάχης. Μετά τη μάχη, ο Ιμπραήμ εξεστράτευσε κατά της Αλωνίσταινας σχεδόν με όλες του τις δυνάμεις, χωρίς να μπορέσει να έλθει σε επαφή με τις ελληνικές δυνάμεις. Κατάφερε όμως να συλλάβει κρυπτόμενους κατοίκους της Βυτίνας και της Αλωνίσταινας. Από τους άμαχους αιχμαλώτους δάλεξε τις όμορφες νέες τις οποίες υπέβαλε σε ιατρική εξέταση για την υγεία και την παρθενία τους. Στη συνέχεια διάλεξε την πιο ωραία, την κόρη του Τριανταφύλλου, την οποία παντρεύτηκε. Τις υπόλοιπες τις παραχώρησε στους μπέηδες και τους αγάδες που τον ακολουθούσαν.

Μετά την επανάσταση η Αλωνίσταινα είχε ραγδαία εξέλιξη. Μάλιστα το 1851 είχε 2.140 κατοίκους, ενώ το 1928, 1.426 κατοίκους.  Μετά το 1950 ο πληθυσμός ελαττώθηκε σημαντικά λόγω της μετανάστευσης. Σήμερα έχει 200 περίπου μόνιμους κατοίκους που ζουν από την κτηνοτροφία, λίγα καρύδια και κηπευτικά.

Τριγυρισμένο από έλατα και απλωμένο σε ένα καταπράσινο φαράγγι, το χωριό είναι ένα από τα γραφικότερα και ομορφότερα χωριά της Αρκαδίας. Κρατάει την παραδοσιακή μορφή του, ενώ έχει κηρυχθεί διατηρητέος οικισμός. Έχει επίσης εμπλουτισθεί από πέτρινες αναπλάσεις, στους δρόμους και στον περίγυρο. Στην πλατεία του χωριού ξεχωρίζει το μαρμάρινο μνημείο της Ζαμπίας Κωστάκη. Απέναντί της η εξαιρετική μονόκλιτη Βασιλική Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, δεσπόζει από το 1742 και γιορτάζει το καλοκαίρι με πανυγήρι. Δίπλα στην είσοδο της εκκλησίας ο τάφος της Ζαμπίας.

Στην Αλωνίσταινα υπάρχουν αρκετές παλαιές κατοικίες,δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Χαρακτηρίζονται από πολλά και μεγάλα τοξωτά ανοίγματα και είναι χτισμένα από λαγκαδινούς πρωτομαστόρους. Ξεχωρίζουν η οχυρή πυργόσχημη κατοικία της οικογενείας Δημητρακοπούλου (ή Τουρκοβασίλη), κτίσμα της της περιόδου της Επανάστασης και η οικία Κωνσταντάκου Δημητρακόπουλου, πετρόχτιστο  διώροφο με μεγάλα τοξωτά  ανοίγματα, που χτίστηκε το 1847 από το Λαγκαδινό πρωτομάστορα Γιαννακό Γαρδίκα. Σημείο αναφοράς για τους κατοίκους είναι η πηγή Κεφαλάρι. Ακριβώς δίπλα της σώζεται ένα από τα χάνια που εξυπηρετούσε τους περαστικούς και χρησίμευε για τη ξεκούραση των ζώων. Στο χωριό έχουν κτιστεί επίσης αρκετά νέα σπίτια από κατοίκους με καταγωγή από αυτό. Λειτουργούν ακόμα παραδοσιακός ξενώνας, εστιατόριο και ταβέρνα.

Η διαδρομή προς τη Βυτίνα μέσα από το ελατόδασος είναι συναρπαστική. Μετά από το χωριό ο επαρχιακός δρόμος ανηφορίζει φιδωτά σε μια δασοσκέπαστη χαράδρα, το περίφημο “διάσελο” της Αλωνίσταινας, όπου παρατηρείται μια χαριτωμένη οφθαλμαπάτη που δίνει στον ταξιδιώτη την εντύπωση ότι βρίσκεται συνέχεια στην ίδια θέση. Μετά το διάσελο η διαδρομή, πάντα διασχίζοντας το πυκνό ελατόδασος, συνεχίζει,  κατηφορική για να καταλήξει στη Βυτίνα. Στο ενδιάμεσο μπορεί κανείς να απολαύσει από ψηλά την πανοραμική θέα της περιοχής της Βυτίνας. 

Σύμφωνα με αρκετούς ερευνητές (με πρώτο τον Άγγλο τοπογράφο Γουλιέλμο Μαρτίνο Ληκ (Leak), που ερεύνησε τις θέσεις των αρχαίων πόλεων της Πελοποννήσου) στην περιοχή της Αλωνίσταινας τοποθετείται ο αρχαίος οικισμός Ελισσών. Η πόλη αυτή, σύμφωνα με το μύθο, ιδρύθηκε από το μυθικό Ελισσόντα το γιο του Λυκάονα. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί αρχαίοι χτιστοί τάφοι στα Ν. του χωριού, ίχνη αμαξοτροχιών στο πέρασμα για το διάσελο, δύο αγαλματίδια και αρχαία νομίσματα. Κάποιοι αποδίδουν το όνομα του χωριού σε παραφθορά του αρχαίου τοπωνυμίου Ελισσών, ενώ μάλλον επικρατέστερο είναι να προέρχεται από την αγροτική εργασία του αλωνίσματος.

Κοντά στην Αλωνίσταινα είναι το Λιμποβίσι, το χωριό των Κολοκοτρωναίων, το Αρκουδόρεμα και η Κοκκινόβρυση, μαγευτικές τοποθεσίες του Μαινάλου.   Στο δρόμο για τη Βυτίνα, διακλάδωση οδηγεί στο χιονοδρομικό κέντρο της Οστρακίνας.

(ΠΗΓΗ: http://arcadia.ceid.upatras.gr, Φωτογραφίες el.wikipedia.org)

Ειδήσεις: 

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.