0. ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΑ: 0.1 Αναφερόμαστε στην περίοδο που ξεκινά από το 2010 όταν για πρώτη φορά η χώρα, ένεκα χρεοκοπίας χωρίς εναλλακτική λύση διεξόδου, εντάχθηκε στα Ειδικά Προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής, Στήριξης και Σταθερότητας (υπό διάφορες ονομασίες και τίτλους) και τα συμπαρομαρτούντα (παράγωγο Δίκαιο, Κυβερνητικές Αποφάσεις, κ.λπ.) που είναι γνωστά υπό την ονομασία «Μνημόνια» (MOU=Memorandum of Understanding=Μνημόνια Συνεργασίας ή Συναντίληψης και Κατανόησης) 0.2   Όσο και αν δεν αρέσει σε κάποιους για να το παραδεχτούν, όλα τα Μνημόνια και το Παράγωγο και Εφαρμοστικό Δίκαιο που τα συνοδεύει, έχουν θεσμοθετηθεί και έχουν νομιμοποιηθεί διαμέσου της Βουλής των Ελλήνων σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας (1975 και αναθεωρήσεις 1986, 2001) 0.3 Άλλωστε, στις Διεθνείς Σχέσεις που συνάπτουν τα ευνομούμενα και τα σοβαρά κράτη, ισχύει πάντοτε το pacta sunt servanta (άρθρο 28 Συντάγματος περί erga omnes) όσο και αν αυτό θυμίζει το Dura Lex, Sed Lex (Σκληρός Νόμος, αλλά Νόμος) 0.4  Όποια πολιτική δύναμη έχει την απαραίτητη «σκληρή και ήπια διαπραγματευτική ισχύ», διαθέτει την «πολιτική νομιμοποίηση» από το λαό, καλύπτεται από «τη Συνταγματική Νομιμότητα, το Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο» και διαθέτει ένα ad hoc «ρεαλιστικό, εφικτό, διατηρήσιμο και βιώσιμο Plan B», μπορεί να προχωρήσει σε οποιαδήποτε ενέργεια θέλει για να ανατρέψει την κατάσταση λ.χ Να προσφύγει στα Θεσμικά όργανα και στα Εθνικά Κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ, να εφαρμόσει το  άρθρο 50 (και τα συμπαρομαρτούντα)  της Συνθήκης της Λισαβόνας για την έξοδο από την ΕΕ και μετά από την Ευρωζώνη, να προσφύγει στο Δικαστήριο της ΕΕ, να προσφύγει στα Διεθνή Δικαστήρια (Δίκαιο των Συνθηκών της Σύμβασης της Βιέννης του ΟΗΕ, ΦΕΚ Α΄ 141/23-5-1974), κ.λπ. 0.5 Άλλωστε, «αὐτοῦ γὰρ καὶ Ῥόδος καὶ πήδημα (από το μύθο του Αισώπου «Ἀνὴρ κομπαστής»).

2. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: Παρουσιάζεται με ποσοτικά στοιχεία από τη Eurostat η ύφεση (μείωση του Ελληνικού ΑΕΠ, δηλαδή του Ακαθαρίστου Εγχώριου Προϊόντος) από το 2009 μέχρι το α΄ εξάμηνο του 2016 για τους εξής λόγους: (α) Γιατί το ΑΕΠ συνιστά τη Λυδία Λίθο και το Άγιο Δισκοπότηρο αφού σε αυτό ανάγονται οι σχέσεις Δημόσιο Χρέος/ΑΕΠ, Δημοσιονομικό Έλλειμμα/ΑΕΠ, Πρωτογενές Πλεόνασμα/ΑΕΠ, ποσό εξυπηρέτησης δημοσίου χρέους (τοκοχρεολύσια)/ ΑΕΠ, Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Νέας Οικονομικής Διακυβέρνησης της Ευρωζώνης, κ.λπ., δηλαδή η Δημοσιονομική Προσαρμογή και η Αναπτυξιακή Προοπτική της χώρας (β) Γιατί με βάση το ΑΕΠ μπορεί να εξεταστεί η διατηρησιμότητα, η εξυπηρετισιμότητα και η βιωσιμότητα του Δημοσίου Χρέους στο πλαίσιο συνεκτιμήσεων με άλλους συντρέχοντες παράγοντες σύμφωνα με τα μαθηματικά/οικονομικά σενάρια των ad hoc μοντέλων ανάλυσης, εκτίμησης και πρόβλεψης (γ) Γιατί με βάση το ΑΕΠ θα μπορέσουν να θεσμοθετηθούν και να νομιμοποιηθούν μεταξύ της Ελλάδας και των Θεσμών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας), τα μαθηματικά/οικονομικά μοντέλα της πιθανής (αν όλα πάνε καλά) μελλοντικής αναμόρφωσης  και αναδιάρθρωσης του Ελληνικού Δημόσιου Χρέους (προσοχή: η ελάφρυνση που λένε πολλοί δε σημαίνει κούρεμα hair cut) (δ) Γιατί, το ΑΕΠ είναι η βασική παράμετρος επί της οποίας θα στηριχθεί το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2016-2018 το οποίο οφείλει να καταρτίσει η Ελληνική Κυβέρνηση και να το καταθέσει στους Θεσμούς προς έγκριση.

3. ΟΙ 6 ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ: 3.1 N.3845 (ΦΕΚ Α΄ 65/6-5-2010) «Μέτρα για την εφαρμογή του  μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της Ζώνης του Ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο». Κοινώς «Μνημόνιο 1» 3.2 Ν. 4046 (ΦΕΚ Α΄ 28 (14/2/2012) «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Mνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέουςκαι τη διάσωση της εθνικής οικονομίας». Κοινώς «Μνημόνιο 2» 3.3 Ν.4336 (ΦΕΚ Α΄ 94/14-8-2015) «Συνταξιοδοτικές διατάξεις − Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης». Κοινώς «Μνημόνιο 3» 3.4 Για να μπορέσει να υλοποιηθεί το Μνημόνιο 3 και για να λάβει η Ελλάδα, σταδιακά σε δόσεις και σε υποδόσεις διαμέσου τριμηνιαίων αξιολογήσεων, το νέο δανειακό ποσό των 86,5 δις €, ψηφίστηκε ο προαπαιτούμενος νόμος: N. 4387 (ΦΕΚ Α΄ 85/12-5-2016) «Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας – Μεταρρύθμιση ασφαλιστικού − συνταξιοδοτικού συστήματος − Ρυθμίσεις φορολογίας εισοδήματος και τυχερών παιγνίων και άλλες διατάξεις»3.5 Για τον ίδιο λόγο, ψηφίστηκε ένας ακόμη προαπαιτούμενος νόμος, ήτοι: Ν.4389 (ΦΕΚ Α΄ 94/27-5-2016) «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» 3.6 Στις 16/6/2016 συμφωνήθηκε με τους εταίρους στο Eurogroup (Ευρωομάδα) η επικαιροποίηση του 3^ου Μνημονίου με το επονομαζόμενο Συμπληρωματικό Μνημόνιο ή Συμπλήρωμα του Μνημονίου ανάλογα με το πώς μεταφράζει κανείς το Αγγλικό κείμενο της Συμφωνίας, ήτοι:  Supplemental MOU. Υπενθυμίζεται ότι το Συμπληρωματικό Μνημόνιο αφορά μόνον στους Ευρωπαίους εταίρους και όχι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με το οποίο η Ελληνική Κυβέρνηση θα υπογράψει ένα πρόσθετο και διακριτό MOU. Το Συμπληρωματικό Μνημόνιο αφορά στην 3ετία 2016-2018. Η πρώτη δόση των 10,3 δις € προς την Ελλάδα χωρίζεται σε δυο υποδόσεις μεσω των δυο αντίστοιχων αξιολογήσεων. Η πρώτη υποδόση που  ήδη καταβλήθηκε μέσω της 1^ης Αξιολόγησης του 3^ου Μνημονίου είναι 7,5 δις € και η δεύτερη υποδόση της πρώτης δόσης, ποσού 2,8 δις €, θα δοθεί στην Ελλάδα αφού ολοκληρωθεί η 2^η Αξιολόγηση του 3^ου Μνημονίου τον Οκτώβριο του 2016. Στο Συμπληρωματικό Μνημόνιο υπεισέρχονται πολλές άλλες νομικές δεσμεύσεις της χώρας  και μοντέλα πρόβλεψης της πορείας της Ελληνικής Οικονομίας (ΑΕΠ, Πρωτογενή Πλεονάσματα, Δημόσιο Χρέος, Δημοσιονομικά Ελλείμματα, κ.λπ.) τα οποία θα αποτυπωθούν στο  ΜΠΔΣ (Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής) που θα καταρτίσει η Ελληνική Κυβέρνηση και το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από τους Θεσμούς έτσι, ώστε αφενός να προχωρήσουν οι επόμενες Αξιολογήσεις του 3^ου Μνημονίου (με τις αντίστοιχες υποδόσεις) και αφετέρου να δρομολογηθούν οι διαβουλεύσεις για την αναμόρφωση ή αναδιάρθρωση του Δημόσιου Χρέους έτσι, ώστε να καταστεί διατηρήσιμο, εξυπηρετούμενο και βιώσιμο σε μεγάλο βάθος χρόνου (κατά τη γνώμη μας μετά το 2050).

4. Η ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΕΠ 2009-2015 (ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1): 4.1 Όλα τα έτη της επταετίας 2009-2015, το Ελληνικό ΑΕΠ μειώνεται με μεγάλο ρυθμό πτωτικής τάσης 4.2 Την εξαετία 2009-2014, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 25,25% (59,97 δις €) 4.3 Την επτετία 2009-2015, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά περίπου 25,9% (61,51 δις €) 4.4 Σε σχέση με το 2014, το ΑΕΠ του 2015 μειώθηκε ακόμη περισσότερο κατά 0,87% (1,54 δις €)  4.5 Η μεγαλύτερη πτώση του ΑΕΠ παρατηρήθηκε την 5ετία 2009-2013, ήτοι ποσοστό απώλειας -24,06% (-57,14 δις €) 4.6 Έκτοτε η απώλεια αποκλιμακώθηκε βαίνουσα μειούμενη σχεδόν ασυμπτωτικά ως προς τον άξονα των χ με ποσοστό 2,42% (4,37 δις €) 4.6 Το ΑΕΠ της Ελλάδας το 2015 αντιστοιχεί στο 1,2%ΑΕΠ της ΕΕ28, στο 1,7%ΑΕΠ της Ευρωζώνης και στο 5,8%ΑΕΠ της Γερμανίας 4.7 Το κκΑΕΠ της Ελλάδας για το 2015 είναι 16.200€ που αντιστοιχεί στο 56,4% του κκΑΕΠ της ΕΕ28, στο 52,8% του κκΑΕΠ της ΕΕ19 και στο 43,7% του κκΑΕΠ της Γερμανίας.

5. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΑΠΟ ΤΟ 2016 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2020 (ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2): 5.1 Για το 2016 υπάρχουν πολλές προβλέψεις για ύφεση προερχόμενες από πολλούς φορείς και διεθνείς οργανισμούς λ.χ. ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Τράπεζα της Ελλάδος, ΙΟΒΕ, κ.λπ. Κυμαίνονται στο εύρος από 1% έως 2% σε σχέση με το 2015. Δηλαδή το ΑΕΠ του 2016 να κατέλθει στα επίπεδα των 174,26 δις € έως 172,5 δις € (αντίστοιχα απώλειες 1,76 δις € και 3,52 δις €). Γεγονός που θα επιφέρει καταστροφή σε σχέση με τους στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος που θα πρέπει να πετύχει η Ελληνική Κυβέρνηση το 2016. Επίσης, οι δυσμενείς προβλέψεις απέχουν πολύ από το στόχο της ύφεσης κατά 0,3% (απώλεια 0,53 δις € και κλεισιμο του ΑΕΠ στα 175,49 δις €) που προβλέπει το Συμπληρωματικό Μνημόνιο 5.2 Στο Διάγραμμα 2 απεικονίζονται οι πιθανές εξελίξεις για το 2016 καθώς και η μετέπειτα σταδιακή άνοδος του ΑΕΠ για τα έτη 2017,2018,2019 και 2020 σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ελληνικής Κυβέρνησης που θα φανούν στο ΜΠΔΣ (Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής) 5.3 Ακόμη και αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, τότε το ευκταίον ΑΕΠ των 195,8 δις € του 2020 θα αντιστοιχεί στο ΑΕΠ που είχε η Ελλάδα στο διάστημα μεταξύ 2003 και 2004 5.4 Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το α΄ τρίμηνο του 2016, δείχνουν απώλεια του ΑΕΠ κατά 1,4% σε σχέση με το α΄ τρίμηνο του 2015. Σε λίγες εβδομάδες θα ανακοινωθούν τα αποτέλεσματα του β΄ τριμήνου του 2016, οπότε θα καταστεί δυνατό να γίνουν νέες προβλέψεις για την πιθανή εξέλιξη του ΑΕΠ για το 2016.

Κωνσταντίνος Γαλιώτος

Πολ.Μηχ. Ε.Μ.Π., M.Sc. Περιφερειακή Πολιτική U.K.