Ο χειμώνας 2015-2016 ήταν άνυδρος και ζεστός (Γιγαντιαίο Ελ Νίνιο είπαν). Ουσιαστικά είχε να βρέξει από τον Οκτώβρη. Έριξε λίγο νερό το Μάρτη και αυτό ήταν όλο. Στα μέσα Ιουνίου άρχισαν προειδοποιήσεις για ακραία καιρικά φαινόμενα στην περιοχή. Πλησίαζε ένα περίεργο σύστημα πλάτους μερικών χιλιομέτρων.

Αργά το μεσημέρι,  το Σάββατο 25 Ιουνίου 2016 ήλθαν ειδήσεις από τη Μεγαλόπολη για πρωτοφανή βροχόπτωση. Σταμάτησε η κυκλοφορία στον εθνικό δρόμο.

Στις 5:30 άρχισε να βρέχει στη Μανθυρέα με πρωτοφανή ρυθμό, κόβοντας την κυκλοφορία. Φαινόταν από την Τρίπολη ότι η βροχή παρέκαμπτε ως ένα βαθμό το Μαυρίκι και ενισχυόταν στον άξονα Γαρέα - Ψηλή βρύση – Δραγούνι.

Στις 5:45 -6:00παρατηρήθηκαν έντονοι στροβιλισμοί σε ύψος 300 – 400μ (σύνολο 1000μ υψόμετρο) πάνω από το έδαφος στο νότιο μέρος της Τρίπολης. Οι στροβιλισμοί είχαν διάμετρο μερικές εκατοντάδες μέτρα (200-300μ), γύριζαν σε οριζόντιο άξονα, επάνω ανατολικά-ΝΑ, κάτω δυτικά-ΒΔ και ελαφρά κατά την ορθή φορά. Στο πάνω τους μέρος γινόταν έντονη συμπύκνωση και στο κάτω διάλυση. Ησαν εντυπωσιακοί και πρωτοφανούς βιαιότητας. Στις 6:15 άρχισε να βρέχει, καταρρακτωδώς, πλημμυρίζοντας τους δρόμους. Μετά

από 45 λεπτά μεγάλης έντασης βροχής, αρχίζει να βρέχει στο κέντρο της πόλης, εξίσου έντονα. Γύρω στις 8:00 σταματά η μεγάλη ένταση και ξεκινά στις 9:00.

Χάρτης Με μπλε οι κοίτες του Γαρεάτη, του Τάνου και του Ξοβριού. Με κόκκινο παχύ οι χείμαρροι. Με λεπτό, οι περιοχές που πλημμύρισε ο Γαρεάτης, χωρίς μεγάλη ακρίβεια.

Στις 11:00το βράδυ σταματά η βροχόπτωση, εκτός από την περιοχή του Δραγουνιού. Εκεί η καταιγίδα θα συνεχιστεί έως μετά τα μεσάνυχτα. Ο μετεωρολογικός σταθμός βόρεια της πόλης, καταγράφει νέο απόλυτο ρεκόρ 24ώρου, 138μμ  με προηγούμενο τα 86μμ!

Στην περιοχή της Τεγέας, στο διάστημα 8:00-9:00, δεν έχει ένταση φαινομένων. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως στα ορεινά με επίκεντρο το Δραγούνι. Το χαλάζι αυτή την ώρα είναι έντονο, έχει μέγεθος και σχήμα κουκουτσιού από μεγάλο βερίκοκο, και ειδικά στο Δραγούνι το μέγεθος γίνεται καρυδιού.

Ερασιτεχνικό αλλά αξιόπιστο βροχόμετρο στο Καστρί  καταγράφει ύψος 145μμ. Στην Αγία Σοφία βρέχει περί τα 10 μμγια μισή ώρα, το ίδιο και στο Ελαιοχώρι. Δεν βρέχει ανατολικά και βόρεια αυτής της περιοχής(Στόλο, ΚάτωΔολιανά κτλ.)

Από το Δραγούνι ξεκινάνε τεράστιες ποσότητες νερού με επικίνδυνες και καταστροφικές συνέπειες:

Ανατολικά και βόρεια σχηματίζονται ορμητικοί χείμαρροι οι οποίοι φθάνουν στον Τάνο στην περιοχή της Περδικόβρυσης και άλλοι που καταλήγουν σε αυτόν μέσω της Αγίας Σοφίας. Σημειώνουμε ότι ο Τάνος δεν φούσκωσε από τα νερά της περιοχής Καστρίου(145μμ), φούσκωσε πιο κάτω όταν δέχθηκε τα νερά από το Δραγούνι, από πολύ μικρότερη λεκάνη απορροής! Επιπλέον, οι χείμαρροι που τον φούσκωσαν, είχαν να διατρέξουν ασβεστολιθικό – καρστικό έδαφος το οποίο δεν επιτρέπει επιφανειακή απορροή ούτε σε πολύ βροχερό  χειμώνα! Ειδοποιούνται από τους κατοίκους οι κάτοικοι των πεδινών περιοχών Δολιανών – Άστρους ότι ο Τάνος αγρίεψε. Το ίδιο βράδυ, νωρίς, ο Τάνος φθάνει στην περιοχή.   

Δυτικά, το Δολιανίτικο ποτάμι (Γαρεάτης) που  σχηματίζεται στην περιοχή Δραγούνι – πάνω Δολιανά , κατεβαίνει  ορμητικό και φουσκωμένο. Στο οινοποιείο του Τσέλεπου υπερχειλίζει, ένα μέρος του περνάει τον δρόμο από Ρίζες προς  Δραγούνι. Σε μικρό χρονικό διάστημα πλημμυρίζει την περιοχή στο Κούβλι μέχρι του Κίρα το Πηγάδι ( διακλάδωση του δρόμου Τρίπολης – Αστρους προς Δραγούνι. Σε άλλο σημείο σπάει, και ένα τμήμα του καλύπτει τα χωράφια πριν τις Ρίζες και στη συνέχεια πέφτει στο δρόμο προς τις Ρίζες. Ένα δένδρο καταρρέει στο δρόμο πριν τις Ρίζες. Τα νερά κυλάνε ορμητικά στο δρόμο και εγκλωβίζουν δεκάδες αυτοκίνητα για πολλές ώρες. (Ήσαν πολλά αυτοκίνητα που επέστρεφαν, βράδυ Σαββάτου, από μπάνιο στο Αστρος).Οι καταβόθρες πιο πέρα από τη διακλάδωση αδυνατούν να κατευνάσουν το θηρίο. Η στάθμη στην περιοχή Κούβλι – Κίρα Πηγάδι ανεβαίνει απότομα και φτάνει τα 3 μέτρα(ένα πάνω από το δρόμο). Και εδώ αυτοκίνητα που έχουν φτάσει στο μεταξύ πλημμυρίζουν χωρίς να προλάβουν να γυρίσουν πίσω.  Αφού γέμισε την προηγούμενη περιοχή, σε ελάχιστο χρόνο, (βοηθάει και η βροχή που πέφτει συνέχεια σε όλη την περιοχή) τα σπάζει όλα και ορμάει προς την Γαρέα που ήδη υποφέρει από έντονη βροχόπτωση και πλημμυρικά φαινόμενα. Μία τεράστια περιοχή κατακλύζεται από ορμητικά νερά. Το πλάτος του ποταμιού αγγίζει τα 500μ! Στην πλατεία της Γαρέας το ύψος γίνεται πάνω από ένα μέτρο, έχουμε και εκεί εγκλωβισμούς, λίγο πιο κάτω φτάνει το 1,30 μέσα στα σπίτια. Πιο κάτω τα νερά πέφτουν στην κοίτη του Σαρανταπόταμου. Ευτυχώς δεν έχει βρέξει πολύ στην περιοχή του Σαρανταπόταμου, έτσι όταν αυτός σμίγει, στο γεφύρι της Μαγούλας, με τον Γαρεάτη, ο τελευταίος θα χρησιμοποιήσει αποκλειστικά την κοινή κοίτη. Το γεφύρι και  οι παρόχθιες περιοχές πλημμυρίζουν, αλλά ευτυχώς το γεφύρι αντέχει και δίνει πέρασμα στα ειδικά οχήματα της πυροσβεστικής. Τα άλλα δεν τολμούν και δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν. Τα σπίτια της περιοχής κοντά στο γεφύρι είναι πλημμυρισμένα. Αυτοκίνητα έχουν εγκλωβιστεί σε νησίδες (Κατάστημα Πλατανίτη). Ένα το παρασύρει το ποτάμι από το δρόμο και το μεταφέρει πολύ πιο κάτω. Ο οδηγός του θα σωθεί λίγες ώρες αργότερα με επιχείρηση της Πυροσβεστικής, η οποία θα απεγκλωβίσει και όσους κοντεύουν να πνιγούν στο δρόμο από το Αστρος προς τις Ρίζες.  Και αυτοί έμειναν μέσα στα νερά πολλές ώρες.

Το ποτάμι, αφού σπάσει τις όχθες του σε πολλά σημεία φτάνει στο γεφύρι του Στενού. Εκεί τα ξύλα που κουβαλάει θα φράξουν το πέρασμα με αποτέλεσμα και άλλη υπερχείλιση. Και για αυτό το λόγο πολλά νερά θα κατευθυνθούν προς τους Αγίους Αναργύρους, το εκκλησάκι πάνω στο δρόμο Στενού – Τρίπολης. Παρασύρουν μερικά αυτοκίνητα που βρίσκονται σε κίνηση επί του δρόμου. Από εκεί θα πάνε στο Ζευγολατειό και στον Αγιο Βασίλη, που είναι ήδη πλημμυρισμένα όπως και το Νεοχώρι από νερά που κατέβηκαν από τις Βάρσες. Πλημμυρίζει μεγάλη περιοχή, σπίτια και αυτοκίνητα ( το Νεοχώρι θα πλημμυρίσει ξανά, μια βδομάδα μετά, από τοπικήνεροποντή).

Όταν ανοίξει το «φράγμα» στο γεφύρι του Στενού, το ποτάμι πηγαίνει στο Παρθένι και πλημμυρίζει τον κάμπο. Η μεγάλη καταβόθρα αδυνατεί να απορροφήσει τον όγκο του νερού. Το χωριό αποκόπτεται συγκοινωνιακά και ολόκληρη την επόμενη μέρα (Κυριακή). Έχει να συμβεί αυτό από τον Φεβρουάριο του 2003. (Τον χειμώνα 2002 – 2003 είχαμε τριπλάσιες  βροχοπτώσεις από τον μέσο όρο – από 850 στα 2.450μμ.Παρόλα αυτά, τα ξερά ρέματα ανατολικά και βόρεια του Δραγουνιού που σημειώνονται με κόκκινο, δεν είχαν κατεβάσει νερό).

Η μεγάλη ποσότητα του νερού  που πέφτει στην καταβόθρα αργεί πολύ να γεμίσει τις ξερές λόγω της ανομβρίας κοιλότητες της μεγάλης υπόγειας διαδρομής (4 κμ σε ευθεία). Αλλά, συνέβη και κάτι άλλο. Ο …θεός του Παρθενίου όρους Πάνας, (ήταν ιερό όρος  για τους αρχαίους Αρκάδες),  στις 9:00 το πρωί της Κυριακής ξεβούλωσε την έξοδο της καταβόθρας Πηνί-κοβη, στον Αχλαδόκαμπο… (φαίνεται ότι οι τεράστιες υδραυλικές πιέσεις καθάρισαν τα πολλά ξύλα που είχαν μαζευτεί). Οι κάτοικοι άκουσαν μία μεγάλη βοή. Το ποτάμι, αγριεμένο συνέχισε μέσα από την κοίτη του Ξοβριού (εξ΄ομβρίων;) την πορεία του. Στις 10:15 είχε φτάσει στη θάλασσα, στο Κιβέρι! Συνέχισε να τρέχει μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης.

Ο απολογισμός ήταν βαρύς. Ευτυχώς, παρά τον μεγάλο αριθμό συνανθρώπων που βρέθηκαν αντιμέτωποι με τον πνιγμό, δεν υπήρξαν θύματα. Πολλοί παρέμειναν επί ώρες στο νερό, όλοι ξενύχτησαν, αλλά, σωματικά τουλάχιστον, βγήκαν σώοι.   Όμως, η καταστροφή στην περιοχή της Τεγέας ήταν μεγάλη.  Την άλλη μέρα είχαν εξαφανιστεί δένδρα, πηγάδια (τα έψαχναν με το gps!) πατάτες, κηπευτικά, αντλητικές και αρδευτικές εγκαταστάσεις. Σε όλη την περιοχή μας πνίγηκαν ζώα, πλημμύρισαν σπίτια, επαγγελματικές εγκαταστάσεις, καταστράφηκαν σοδειές.  Το χαλάζι στα ορεινά και σε κομμάτι της Τεγέας  ξεφλούδισε το πάνω μέρος των δένδρων, και φυσικά κατέστρεψε την παραγωγή. Πλησιάζουν τα 100 τα αυτοκίνητα που πλημμύρισαν. Πρέπει να αναφέρουμε ότι περίπου 30 από αυτά ήσαν σταθμευμένα στο δημοτικό σχολείο του Αγιο Βασίλη και ανήκαν σε πυροσβέστες που εκείνη την ώρα έτρεχαν για να σώσουν ανθρώπους και περιουσίες!Μεγάλο μέρος της πόλης έμεινε χωρίς ρεύμα για πολλές ώρες. Εγινε αναγκαστική διακοπή για να αποφευχθούν τα χειρότερα, αφού πλημμύρισαν υποσταθμοί της ΔΕΗ.

Εδώ πρέπει να γίνουν κάποιες σκέψεις. Το μετρημένο ύψος της βροχής ήταν πρωτοφανές. Πρέπει, όμως, στην περιοχή Δραγούνι να ήταν πολύ περισσότερο. Από τα γεγονότα είναι σαν να έσπασε κάποιο φράγμα στην κορυφή! Δεν εξηγούνται αλλιώς τα τόσα νερά που ξεκίνησαν από εκεί και ειδικά τα ανατολικά και βόρεια.

Ο Σαρανταπόταμος μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα κατέληγε στην Τάκα. Τότε έγινε εκτροπή και έπεσε στην κοίτη του Γαρεάτη. Προϋπόθεση για να πετύχει το εγχείρημα ήταν να είναι διευρυμένη και καθαρή η κοίτη, όχι το αντίθετο, που ακούστηκε επισήμως, «ευτυχώς που δεν είχαμε καθαρίσει την κοίτη»! Πρέπει να αποκατασταθεί και να ξεμπαζωθεί όπου έχουν γίνει παρεμβάσεις.

Η περιοχή Δραγούνι - πάνω Δολιανά - Ζυγός έχει δώσει και στο παρελθόν ακραία φαινόμενα αυτή την εποχή.  Αν θυμάμαι καλά, το 2008 στις 10 Ιουνίου έριξε πολύ χαλάζι το οποίο έκανε 24 ώρες να λειώσει.Την άλλη μέρα το απόγευμα ο Γαρεάτης κατέβαζε ακόμα νερό σε ψηλή στάθμη, περίπου ένα μέτρο κάτω από το γεφύρι της Μαγούλας, ωραίο, ξάστερο νερό.Τέλος, πρέπει να ειδοποιούνται επίσημα και έγκαιρα οι κάτοικοι των περιοχών Αστρους και Κιβερίου διότι οι κοίτες των ποταμών τον πολύ καιρό είναι δρόμοι.

Λ.Α.

Τρίπολη 23-6-17