Εκ προοιμίου, ευχαριστώ, τον εξαιρετικό Τριπολιτισιώτη, Σαράντο Κυριακόπουλο, γιο του αείμνηστου, Γεωργίου Κυριακόπουλου (1910 – 1999), με το γνωστό Σιδηροπωλείο – Χρωματοπωλείο (που είχε με τον αδελφό του, Τάκη στην ομώνυμη οδό)...

και τον ευχαριστώ, για το ενδιαφέρον και την αγάπη του, τόσο για τη γεννέτειρά του, την Τρίπολη, όσο και για την Ο.Α. της οποίας είναι παραλήπτης, από το 1ο φύλλο, το ευχαριστώ, για την προώθηση, σε μένα, έξι (6) ντοκουμέντων της “παλιάς Τριπολιτσάς” τα οποία βρήκε ψάχνοντας το Αρχείο του Πατέρα του... και τα οποία, σιγά, σιγά θα παρουσιάζω στην Εφημερίδα αφού, το παρελθόν της Τριπολιτσάς, ανήκει σε όλους μας!
Αρχίζουμε, λοιπόν, από το παρόν φύλλο, να παρουσιάζουμε, με πρώτο και καλύτερο, ένα χειρόγραφο, που, αναφέρει τα καταστήματα της προπολεμικής, Ουάσιγκτων, που, βέβαια, δε λεγόταν, Ουάσιγκτων, αλλά “οδός Καλαμών”, και ξεκίναγε, από την πλ. Κεντρική και τελείωνε στο Παζάρι... Μεταπολεμικά, λοιπόν, αυτή η οδός, ονομάσθηκε, Ουάσιγκτων, εκεί με το “Σχέδιο Μάρσαλ”... Έτσι, την αναφέρει, και ο μακαρίτης, Γ. Κυριακόπουλος, δηλ. ως “οδός Καλαμών”... Δυστυχώς, δε γνωρίζουμε, πότε, κάθισε, ο Γ.Κ. κι έφτιαξε αυτόν τον Κατάλογο των καταστημάτων... σίγουρα, πριν το '40 -ίσως κάπου τον Μεσοπόλεμο και, κατά πάσα πιθανότητα, το '38 -αφού, στο μαγαζί, του πατέρα του, ο Γ.Κ., πήγε το 1925, σε ηλικία 15 ετών!
Σήμερα, όταν, λέμε, “οδός Καλαμών” ή καλύτερα “οδός Καλαμάτας” εννοούμε το δρόμο, που αρχίζει από το Παζάρι (σπίτι Κασσαβέτη) μέχρι τον Μαη-Θανασάκο... Τα μαγαζιά προπολεμικά, και μεταπολεμικά, μέχρι το '70, έφθαναν μέχρι το Παζάρι• από εκεί, και πάνω, τίποτα!
Αυτό το κομμάτι του δρόμου, η σημερινή Ουάσιγκτων, και παλιά “οδός Καλαμών”, αλλιώς, λεγόταν και “Γύφτικα” διότι είχε πολλά “Γύφτικα” δηλ. μικροεργαστήρια κατεργασίας σιδήρου (καμίνι – φυσερό – αμμόνι...) που, ολημερίς, από τα πάργιουρα μέχρι τη δύση του ήλιου, δεν άκουγες τίποτ' άλλο, από το γκάπ-γκουπ που, οι Σιδεράδες, χτυπούσαν το πυρακτωμένο σίδερο και του έδιναν μορφή!
Ήταν ένας δρόμος με μεγάλη κίνηση... Αρκεί, να πούμε, ότι, όλοι οι άλλοι δρόμοι, όσον αφορά την κίνηση, ωχριούσαν μπροστά στην Καλαμών (!) η οποία ήταν διανθισμένη με ταβερνεία, κρεοπωλεία, άλλα μαγαζιά... ενώ, οι δρόμοι, που έμπαιναν σ' αυτήν, ήταν εξίσου εμπορικοί (Φιλελλήνων, Ταξιαρχών...) και με πάρα πολύ κόσμο, εργαστήρια...
Δυστυχώς, σήμερα, η Καλαμών (Ουάσιγκτων) έχει χάσει την εμπορική αξία της και τη γραφικότητά της... Πλέον, μετακινήθηκε, η Τρίπολη, βόρεια... και “πρυτανεύουν”... οι Εθν. Αντίστασης, Κέννεντυ... Έτσι είναι... “καιρός φέρνει τα λάχανα, καφές τα παραπούλια” λέει ο λαός... ή “ακμές και παρακμές” όπως, εξέλεγε, η Μάνα μου...
Όμως, ας ακολουθήσουμε την λιτή περιγραφή (απλά ονόματα) του Γ.Κ....:
ανεβαίνοντας, από πλ. Αγίου Βασιλείου, δεξιά:
Στη γωνία υπήρχε το μπακάλικο του Παν. Παπαδόπουλου και κολλητά το μικροπερίπτερο (ψιλικά – τσιγάρα) του Παν. Λέτρου. Ακολουθούσε, ο Στ. Κόντος που έφτιαχνε τσαρούχια (τσαρούχια με προκαδούρα) και ο Δημ. Αλεξόπουλος ή Σπανός με το ψιλικατζίδικο (καραμέλες...). Κατόπιν, το φανοποιείο και σιδηροπωλείο του Σαρ. Κυριακόπουλου, πατέρα του γράφοντα Γ.Κ... Κι όταν λέμε, φανοποιείο, εννοούμε τα τρόφιμα και τα προφυλάσσαμε από ποντίκια, μύγες (κρεμότανε από το ταβάνι...). Ακολουθούσε η αντιπροσωπεία των ραπτομηχανών, “Γκρίτζνερ”, του Μιχ. Μιχαλόπουλου (παππού του σημερινού, Μιχάλη) και, μετά, άλλο Τσαρουχάδικο, του Ν. Αργειτάκη. Σειρά είχε, ο Γ. Σαμπράκος, που έφτιαχνε και πουλούσε μπαούλα και φέρετρα. Ύστερα οι Αφοί Κουρόπουλοι με εκλεκτά Τυριά και, στη γωνία το φαρμακείο Κ. Ηλιόπουλοι με εκλεκτά Τυριά και, στη γωνία το φαρμακείο Κ. Ηλιόπουλου (έκλεισε περί το '60). Στη γωνία, εδώ, που είναι, σήμερα, το Σιδηροπωλείο, Γ. Φιλιππόπουλου και, μετά, ο Κ. Γκρεμούτης με Αλευρά, που, μεταπολεμικά, μετακινήθηκε στην οδό Ταξιαρχών. Δίπλα ο κ. Σεβδαλής με το άλλο φερετροποιείο και Μπαουλάδικο και, στη σειρά, το Γύφτικο του Κ. Μαργιόλου. Ακολουθούσε ο Βασ. Μαζωμένος με το Γύφτικο (έκλεισε προ 2ετίας) και ο οποίος ήταν μαχαιροποιός αλλά και τρόχιζε... Συγκρατητά, ο Κ. Ανδρουτσόπουλος ως Κορσελιάστρης (παππούς του σημερινού, Κώστα, με τα σιδηρικά...) και τα Άλευρα (“Μύλοι Ευαγγελίστρια”). Δίπλα, το μεγάλο “χυτήριο” κατασκευής Καμπανών, του Φώτη Φράντζου (είχε παντρευτεί την Κανέλλα Σερέτη... αργότερα Μοναχή...). Κολλητά, ο Παν. Φράντζος (Σίδερα – Λαμαρίνες) και φθάνουμε στο Ξυλεμπορικό, του Αντ. Οικονομόπουλου (παππού του σημερινού, δικηγόρου, Αντ. Οικονομόπουλου. Ο Χαραλ. Καλαποδάς με το Γύφτικο, πατέρας του Πολιτ. Μηχανικού, και ο Καμαριώτης με τα Χαλκώματα. Και φθάνουμε στη γωνία, με την Υψούντος, που ήταν το Εστιατόριο και το ξενοδοχείο Ύπνου, του Γ. Ταλούμη. Στην άλλη γωνία -σήμερα χρυσοχοείο Βουρλή- ο Αλευρόπουλος Παρίσιου. Αμέσως, μετά το Γύφτικο που έφτιαχνε πέταλα του Βασ. Κούσουλα (παράμεινε με άλλα είδη...) και ο γανωτής Ηπειρώτης, Σπ. Αυγέρης... Το χασάπικο, του Αντ. Τσαντήλα και το Μπακάλικο του Κ. Μανωλόπουλου. Ακολουθούσε το Γύφτικο του δημ. Δημητρόπουλου και το Πεταλάδικο του Στάθη Χριστογιαννόπουλου. Δίπλα, το άλλο Γανωματάδικο του Προκ. Χαρίτου και ο Κ. Μανωλόπουλος με το Μπακάλικό του. Ύστερα το Λαδάδικο του Κ. Γαρδελίνου και μετά το Μπακάλικο του Παν. Τσιπιανιτόπουλου για να κλείσει ο Ηλ. Παπαθεοφάνης με το Καφενείο του...
Ανεβαίνοντας, από την πλ. Αγίου Βασιλείου, αριστερά:
Πρώτο, το Πρατήριο Σιγαρέττων, Ν. Κάλλα και, “καπάκι” ο Συμβολαιογράφος Ι. Τσιώλης, που μετά,ήλθε κάτω από τον Άγιο Βασίλειο, μπροστά. Στη σειρά, τα Άλευρα του Γ. Σπυρόπουλου και το Μπακάλικο του Σωτ. Νικολάου. Μετά, το Παπλωματάδικο της χας, Αθανασοπούλου και το, στη συνέχεια, το Τσαρουχάδικο του Τέλη Αργειτάκη αλλά και το Πιλοποιείο του Βασ. Γερμπανά. Το μαγαζί, του Γ. Καραβασίλη, με τα Δέρματα παραμένει, ως τότε, και σήμερα... Θυμάμαι το Εστιατόριο -και μεταπολεμικά- του Αθ. Μπάρκα και, στη γωνία -προς Άγιο Δημήτριο- το Γύφτικο, του Κουδούνη, αλλά και το άλλο, Γύφτικο του Παν. Κοκκίνη. Στη συνέχεια -υπήρχε και μεταπολεμικά- τα Δέρματα του Ανδρ. Παπούλια και το μεγάλο Σιδεράδικο -πουλούσε σιδηρικά και κάρβουνα- του Ν. Μελή... Συγκρατητά, το άλλο Γύφτικο, του Σωτ. Πίπιλα, το άλλο Γύφτικα -με ειδικότητα στις “γύφτικες” κλειδωνιές και τα κλειδιά- του Γιάννη Ροϊνιώτη, ο Ν. Πέτσας που πουλούσε Καντάρια και Παλάντζες... για να συνεχίσουμε τα Χαλκωματάδικα των Αργ. Αργυρόπουλου και Χρ. Μπουρλόγιαννη (δύο), ο Τέλης Σιδέρης, που, με το λευκό πουκάμισό του και την ποδιά του περισσότερο έμοιαζε με “γιατρό” ειδικός Μαχαιροποιός (πατέρας του Κυριάκου και του Τάκη) και, κολλητά, το Μπακάλικο των Αφών Σταρόπουλου. Μετά τέσσερα Χασάπικα, στη σειρά, Βασ. Τσαντήλα, Πέτρου Πετρόγιαννη, Πέτρου Κλήρη και Γ. Ντάτσουλη! Εδώ, κι άλλο μαγαζί με Παλάντζες -του Νικητόπουλου-, κι άλλο Χασάπικο του Δημ. Κωτσιόπουλου και, στη συνέχεια, ο Σωτ. Λεονάρδος να πουλάει Παπούτσια... Του Χρ. Γιαννιά, στη γωνία, ως Παλαιοπωλείο κι όχι όπως είναι σήμερα... Κι άλλο Χασάπικο του Βασ. Χαράκα και ο Αλ. Καρακούρτης να πουλάει Ξυλοκάρβουνα. Πριν το Παζάρι, οι Γ. Φουφούπολος (Φούρνος), Απόστ. Αναστασόπουλος (Μπακάλικο) και ο Γ. Κατσούλης (Μανάβικο).
Όπως, είπαμε, ήτανε ένας δρόμος, γεμάτος ζωή! Στην αφετηρία του, στην αρχή της οδού (από πλ. Κεντρική), δεξιά κι αριστερά, κάθε Σάββατο, το πρωί, Χωριάτες πουλούσαν κότες και κοκόρια, πιτσούνια και περιστέρια... Επί του δρόμου βάδιζαν άνθρωποι και ζώα (άλογα και μουλάρια, γαϊδούρια) αντάμα... ενώ, στα υπόγεια, λειτουργούσαν κρασοπουλιά και μαγεριά... βγάζοντας, ένα δυο τραπέζια στο πεζοδρόμιο ή το δρόμο... και ψήνοντας κανα αντεράκι και κανα συκώτι... Πάμπολλα μαγαζιά, ασφυκτικά κολλημένα το 'να δίπλα στ' άλλο, πολύ μικρά... έτσι κι εμφανιζότανε καμιά ωραία γυναίκα, παντρεμένη ή ανύπαντρη, δεινοβολούσε από τα πειράγματα και τα υπονοούμενα ενώ, τόσο οι χασάπηδες (χτυπούσαν τους μπαλντάδες στο κούτσουρο... ως συνθηματικό) όσο και οι Σιδεράδες, κι αυτοί χτυπούσαν το σφυρί πάνω σε σίδερο για να δίνουνε νώρα...
Ωραία χρόνια• με τα πειράγματα, τα χοντρά αστεία, το καφεδάκι και το λακριντό, τη φουφού με τα μεζεδάκια, το γυρολόγο να περνάει, τον Κούλη με το σακούλι, το Λάμπρο, με τα πετσάκια... ενώ, σήμερα, μουγκαμάρα, αναδουλειά, δε σε ξέρω, δε με ξέρεις... Υγιαίνετε...
Ν.Γ.

Πηγή:Οδός Αρκαδίας