Ένα διφυές μνημειακό έργο για τους ήρωες Πεσόντες Αρκάδες (pics,vid)

Ένα διφυές μνημειακό έργο για τους ήρωες Πεσόντες Αρκάδες (pics,vid)

Μάρτιος 20, 2018 - 21:10
5 σχόλια

Συνέντευξη με τον δημιουργό του έργου ο κ.  Αργύρη  Πετρονώτη

Ένα μεγαλοπρεπές  έργο απέκτησε η Τρίπολη εις μνήμην των Πεσόντων Αρκάδων στα  1940 - 1941.    

Εμπνευστής του δημιουργήματος είναι ο εν ζωή αδερφός του Μιχαήλ Αποστολόπουλου-Πετρονώτη, που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο Μάλι – Σπάτ στις 30/12/1940, Αργύρης Πετρονώτης.

Ο κ.  Αργύρης Πετρονώτης γεννήθηκε το 1924 στην Τρίπολη και είναι συνταξιούχος αναπλ. καθηγητής Ιστορίας Αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.  Δίδαξε δε και Αρχιτεκτονική Μορφολογία στην εκεί Σχολή Καλών Τεχνών.    Μεταξύ πολλών άλλων, ο κ. Πετρονώτης είναι διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π, πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και αριστούχος Διδάκτωρ Μηχανικός του Πολυτεχνείου του Μονάχου. 

Μετά από προσπάθειες 20 χρόνων κατάφερε σχεδόν να ολοκληρώσει με οικογενειακές δαπάνες ένα μνημείο για τους Πεσόντες Αρκάδες του έπους του ΄40.       

Πρόκειται για ένα μοναδικό και ιδιαίτερο έργο που κατασκεύασε  για να τιμήσει τους Πεσόντες Αρκάδες, στη μνήμη  όχι  μόνο  του  αδερφού  του,   Ανθυπολοχαγού  Μιχαήλ Αποστολόπουλου-Πετρονώτη αλλά και όλων των Πεσόντων Αρκάδων. (Λυπάται δε που για λόγους οικονομικούς δεν μπορούσε να μεγαλώσει το Μνημείο ώστε να συμπεριλάβει και τους συμπολεμιστές τους  Πεσόντες Λάκωνες του 11ου Συντάγματος). 

Το Μνημείο  το ύψωσε στο ΒΔ άκρο του στρατοπέδου 11ου Συντάγματος Πεζικού στην Τρίπολη. 

Πληροφορούμε ότι προσωπικά κειμήλια του Μιχαήλ Αποστολόπουλου-Πετρονώτη βρίσκονται στο Πολεμικό Μουσείο Τρίπολης από το 2012, ύστερα από την δωρεά που έκανε ο αδερφός του Αργύρης Πετρονώτης. Μάλιστα η διεύθυνση του Πολεμικού Μουσείου εκφράζει την ευγνωμοσύνη της στον αδερφό του ήρωα Αργύρη Πετρονώτη για  την δωρεά αυτή των προσωπικών  αντικειμένων του αδερφού     του.                                                                                                                

Το έργο  αυτό  είναι διφυές. Δηλαδή και Μνημείο  και  Αρχιτεκτόνημα  :   Εξωτερικά του έργου υπάρχουν 18 στήλες με τα πλήρη στοιχεία 603 ανιχνευθέντων Πεσόντων Αρκάδων. Στην κορυφή δε του Μνημείου  ορθώνεται ένας νεκρικός λέων, παράλληλα   επιβλητικό σύμβολο δύναμης και νίκης.  
 
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τη δημοσιογράφο του ArcadiaPortal.gr ΄Εφη Καστραντά ο κ.  Αργύρης  Πετρονώτης,  μίλησε για το έργο του, αλλά και για τα συναισθήματά του για την έως τώρα πραγματοποίησή του.

Ο κ. Πετρονώτης μας πληροφόρησε ότι 20 και πλέον χρόνια ασχολείται με το έργο, και το χαρακτήρισε ως Μνημείο «ακαταμάχητο».  

Κάνοντας μια συνοπτική αναφορά στο δημιούργημά τονίζει ότι πρόκειται για ένα διφυές έργο:  Μνημείο (πρωτίστως) & Αρχιτεκτόνημα. Είναι ένα πρωτότυπο μνημείο και όχι ένας απλός κατάλογος ονομάτων. Είναι η πρώτη φορά που σε μνημείο μνημονεύεται και το  μ η τ ρ ώ- ν υ μ ο  του Πεσόντος και παρατίθενται έξι   κύρια στοιχεία μνήμης,   προσωπικά στοιχεία κάθε θανόντος» : ΄Ετος & τόπος γέννησης, μονάδα και βαθμός  του,  χρόνος  &  τόπος  θανάτου  του.   

 Ακριβώς   για κατατόπιση γεωγραφική αυτού του τόπου ετοιμάζεται   χάρτης  της Αλβανίας μεγάλ ου σχήματος με τα πεδία των μαχών. Ο χάρτης εκπονείται στη Γ.Υ.Σ. (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού) με πρωτοβουλία του εκεί ταγματάρχη κ. Γεωργίου Πραχαλιά  και μάλιστα ως δωρεά αυτού και των εκεί συναδέλφων του.  Στον αρχικό του προγραμματισμό  σ΄αυτόν το  χάρτη  ήθελε ο αρχιτέκτων  να  σχεδιαστεί  τόσο  η  γραμμή (που είχε εξακριβώσει)  προώθησης  των  Ιταλών  στο  ελληνικό  έδαφος,  όσο και του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία.  Πρόβλεπε ακόμα  κάτω από τα ελληνιστί γραμμένα τοπωνύμια, να καταχωρούνται και τα αντίστοιχα στην αλβανική γλώσσα. (Αυτό προς κατατοπισμό των ξένων επισκεπτών).  Προς ενημέρωση δε των μη Αρκάδων ήθελε πίσω από τον χάρτη της Αλβανίας να υπάρχει και της Αρκαδίας με τα νυν ισχύοντα (και εντός παρενθέσεως τα παραδοσιακά) τοπωνύμια.  Βέβαια ως  απαραίτητον είχε προγραμματίσει καιχάρτη του μακεδονικού μετώπου. Αυτοί οι  δύο τελευταίοι χάρτες  μπορούν να προστεθούν κάποτε.
 

Προς κατατόπισή του ταξείδεψε τουλάχιστον τρεις φορές στα πεδία μαχών στην Αλβανία, όπως στο Αργυρόκαστρο, Μάλι-Σπάτ, Λέκλη /Γκόλικο, Κλεισούρα και στο περίφημο απόρθητο ύψωμα 731.  Μια φορά σ΄αυτό συνταξείδεψε και με τον Γιώργο Ζαχαρόπουλο και άλλους    Αρκάδες, όπως τους αδελφούς αξιωματικούς Τζουβαλά.

Η δεύτερη φύση του έργου είναι η αρχιτεκτονική του απόδοση.

Ως Αρχιτεκτόνημα :  έγινε προσπάθεια σύνθεσης γνωρισμάτων διαχρονικής ελληνικής ταφικής αρχιτεκτονικής με βασική ιδέα τον τύμβο.  Η μορφή μοιάζει να είναι αρχαίων χρόνων πολυάνδριον. Σ΄αυτού την κορυφή τοποθέτησε  υστεροκλασσικό νεκρικό λέοντα της μορφής της Χαιρωνείας. Ο τύμβος  εσωτερικά είναι κοίλος έχοντας  μορφήν κρύπτης. Αυτής η κεντρική κάτοψη σχηματίζει τετράγωνο. Στον όλον αυτόν εσωτερικό χώρο εγγράφεται σφαίρα, με την έννοια του σύμπαντος κόσμου και διά-κοσμου.  Η οροφή αυτού του χώρου είναι ημικυλινδρική εις ανάμνησιν της βυζαντινής θολοδομίας. Τρεις πλευρές του τετραγώνου επεκτείνονται σε ημικυκλικές αψίδες. ΄Ετσι αυθόρμητα η κρύπτη παίρνει μορφή τρίκογχου, όμοιου προς παλαιοχριστιανικό μαρτύριον (χώρο μαρτύρων)     Οι τρεις αψίδες των κογχών αγιογραφήθηκαν. Η μεν βόρεια εις μνήμην του Αγίου Γεωργίου, προστάτη του Στρατού.  Η έναντι νότια προς τιμήν του Αγίου Νικολάου του Ναυτικού και η κεντρική χάριν της Αεροπορίας τειχογραφήθηκε με τους πτερωτούς αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, δορυφορούντες την Αγίαν  Σκέπην, ήτοι την Παναγία (εορτάζουσαν ως γνωστόν την 28ην Οκτωβρίου!).

Ενώ η έως τα τώρα αρχιτεκτονική σύνθεση προήλθε αυθόρμητα  από κατασκευαστικά  στοιχεία προσόμοια με αρχαία ομολογεί εδώ ο αρχιτέκτων ότι τη συμπλήρωσε με ένα κατόπιν σκέψεως  εύρημα : Με την πρόθεση να  ολοκληρώσει τον κύκλο της διαχρονικής ταφικής ελληνικής αρχιτεκτονικής επέλεξε η είσοδος στην κρύπτη να μιμείται θύρωμα μυκηναϊκού τάφου.                                                                              

΄Οσον αφορά στο πώς πραγματοποιήθηκε το έργο, ο   κ. Πετρονώτης θέλησε να ευχαριστήσει  όλους όσοι συνέβαλαν στη δημιουργία του, ξεκινώντας από τον αρχιμηχανικό Πολιτικό Μηχανικό κ. Κωνσταντίνο Φρέντζο και τη σύζυγό του κ. Δέσποινα Σταμπούλογλου-Φρέντζου. 

Ναι!  ομολογεί ότι χωρίς αυτούς τους δύο δεν γνωρίζει ποιά τύχη θα είχε το έργο.  Ασφαλώς δυσμενέστερη! 

-  Πρωτομάστορας ο πετυχημένος λιθοξόος -και όχι μόνο- ήταν ο κ. Νικόλας Καλλέγιας.  Παράλληλα υπήρξε πολλαπλά επινοητής συνεργάτης με αυτόβουλη συμμετοχή (Αυτός δε  δεν έλειψε ούτε  μια μέρα από το εργοτάξιο). -Να αναφέρουμε ότι οι πινακίδες κατασκευάστηκαν από τον καθηγητή γλύπτη  κ. Θεόδωρο Βασιλόπουλο.  Ακριβώς δε από τα χέρια του πλάστηκε και ο λέων, έργο θαυμαστό, που οι μυστικές του χάρες δεν φαίνονται από κάτω χαμηλά. - Επίσης για το   οικοδόμημα εργάστηκε και ο κ. Σπύρος Καλδής,  αρχισιδηρουργός. 

΄Εργο του θαυμαστό ο Ταξιάρχης Μιχαήλ του θυρώματος εισόδου, που βελτίωσε και ξεπέρασε του αρχιτέκτονα το αρχικό σχέδιο (στηριγμένο στη βυζαντινή μακεδονική αγιογραφία).  - Ηλεκτρολόγος Μηχανικός που μας φώτισε κυριολεκτικά ήταν ο φίλτατος κ.    Βασίλης Κουριάμπαλης.  Είναι μεγάλος ο αριθμός όσων άλλων με διάφορους τρόπους & συμβουλές συνέβαλαν.  Μεταξύ αυτών  και ένας (λίαν σοφός και φίλτατος) που είναι πλέον κεκοιμημένος.                                                                                                         

Το έργο, κόστους 550.000 και πλέον ευρώ, προήλθε ουσιαστικά από χορηγία της αείμνηστης Κάντως (Αικατερίνης)  Παπαοικονόμου το γένος Αποστολοπούλου-Πετρονώτη,  και με συμβολή της συζύγου του κ. Αργύρη, κ. Αναστασίας-Ουρανίας Ρούσσου-Πετρονώτη.  Το κόστος στην πραγματικότητα είναι αρκετά μεγαλύτερο εάν υπολογιστεί η δωρεάν πολυετής απασχόληση και πολλαπλή προσφορά του κυρίου συντελεστή του έργου.

Μεταξύ άλλων στη συνέντευξή του ο κ. Πετρονώτης μίλησε για την εκ των ων ουκ άνευ θεμελιώδη έρευνα εξακρίβωσης των Πεσόντων . 

Χρονοβόρα ήταν η προετοιμασία γι΄αυτήν την ανίχνευση.

Την ξεκίνησαν  πριν το 1995 η αδελφή του Κάντω και ο ίδιος.  Βασικό βοήθημα ήταν η μνημειώδης έκδοση της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού/Γενικού Επιτελείου Στρατού Αγώνες και Νεκροί του Ελληνικού Στρατού κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο  Πόλεμο 1940-1945. Αθήνα: έκδοση Δ.Ι.Σ. 1990.  Δυστυχώς, σ΄αυτό το έργο υπήρχαν πάρα πολλά σφάλματα και διπλογραφίες  νεκρών και ακόμα είχε  συμπεριληφθεί στους νεκρούς και ένας αυτόμολος, μάλιστα επιζήσας και επανακάμψας!.             

                                                                             

Η έρευνα ενδυναμώθηκε εξαιρετικά και εμπλουτίστηκε από το 1995 αφότου άρχισε η συνεργασία μου με τον κ. Γεώργιο Ζαχαρόπουλο. Η βοήθειά του ήταν πολύτιμη και αφιλοκερδής. Απλώθηκε η έρευνα και σε άλλες πηγές (ηρώα χωριών όχι πάντοτε αξιόπιστα, μητρώα κοινοτήτων, ερωτήματα δια του τύπου και πολύτιμες συνεντεύξεις επιζώντων μαχητών). Προστέθηκαν περί τα 25 ονόματα Πεσόντων του Στρατού και επίσης έστω ολιγάριθμα ναυτικών, αεροπόρων, χωροφυλάκων. Όλα τα ονόματα των Πεσόντων  του Στρατού  ελέχθησαν βάσει των αρχείων του Στρατολογικού Γραφείου Τριπόλεως.  Ο έλεγχος αυτός έπεσε κυρίως στους ώμους του Γιώργου Ζαχαρόπουλου. Ας σημειωθεί ότι δύσκολα είναι προσιτά αυτά τα Στρατολογικά Αρχεία. Οι δυο ερευνητές υπήρξαν λίαν τυχεροί.          

Ο κ. Πετρονώτης με την ευκαιρία της συνομιλίας μας, ευχαρίστησε τον ακαταπόνητον Επιτελάρχη της IV Μεραρχίας Συνταγματάρχη κ. Γεώργιον Καπερώνη (με τον οποίον είχε πυκνότατη επαφή και αγαστή και φιλική συνεργασία). Πρωτίστως ευχαριστεί και ευγνωμονεί τον Δοικητή της IV Μεραρχίας υποστράτηγον κ. Γεώργιον Μπουζάκην, που είχε την πρωτοβουλία για τον  κατά το δυνατόν σημερινό ευρύτερο εξωραϊσμό του χώρου και τα θυρανοίξια του Μνημείου, τον Υποδιοικητή της Μεραρχίας    κ. Αρβανίτη και τον Διοικητή του 11ου Συντάγματος  κ. Δρακόπουλο.   

Ερωτώμενος για το πώς νιώθει λίγο πριν από τα εγκαίνια, ανέφερε ότι νιώθει ανείπωτη  ευχαρίστηση που κατάφερε σχεδόν να ολοκληρώσει αυτό το σημαντικό δημιούργημα επάνω στο οποίο δουλεύει 20 χρόνια, έχοντας όμως έτσι την τύχη και την Τιμή να συνδεθεί με αυτό το σημαντικό έργο. Όμως παράλληλα  εκφράζει  και την πικρία του, καθώς οι αρχέςτης Τρίπολης και της Περιφέρειας και όλες, μα όλες οι άλλες, δεν ενδιαφέρθηκαν για την υλοποίηση του πατριωτικού αυτού  έργου, ούτε οι πολίτες, ούτε τα σωματεία,  ούτε και τα κόμματα (μηδέ του κόμματός του εξαιρουμένου).  Τότε μόνο ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Κώστας Ζαχαριάς δυό φορές κατέθεσε υπομνήματα ζητώντας βοήθεια από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης,  Πώς λοιπόν τώρα να μην εκφράζει ευγνωμοσύνη στην εδώ Μεραρχία;.  Ευγνωμοσύνη θεμελιώδη εκφράζει στην Τεχνική Υπηρεσία του Γ.Ε.Σ. και στο Ταμείο Εθνικής Αμύνης που του επέτρεψαν να κατασκευαστεί  το Μνημείο εντός του Στρατοπέδου του 11ου και μάλιστα δι΄αυτεπιστασίας του.  Απόφαση ιδανική για την επιλογή του τόπου του έργου και οικονομική γιατί έτσι εξοικονομήθηκε προς όφελος του έργου σημαντικό ποσό που θα διετίθετο για την αγορά οικοπέδου.                                                                                             

Σε ερώτησή  μας γιατί επέλεξε να τοποθετήσει έναν λέοντα, ο κ. Πετρονώτης ανέφερε ότι η πρώτη του σκέψη ήταν να τοποθετηθεί ένα κεκοιμημένος πεσών, αλλά ύστερα από  σκέψεις και συμβουλές αρμόδιων συναδέλφων αποφάσισε να μιμηθεί  τον νεκρικό λέοντα της Χαιρωνείας (εδώ με ύψος 3,5 μέτρων).

Κλείνοντας ο κ. Αργύρης Πετρονώτης επεσήμανε ότι δημιούργησε αυτό το μεγαλοπρεπές έργο για όλους τους Αρκάδες, σκεπτόμενος και ευχόμενος παράλληλα να είναι και ερέθισμα ώστε να εμποτιστούν με πατριωτισμό οι νεώτεροι.  Επανερχόμενος ο κ. Πετρονώτης σε ένα θέμα που τον απασχολεί μας εκμυστηρεύτηκε 

Ομολογώ ότι για την υπόσταση του έργου ως Μνημείου είμαι ήρεμος και ικανοποιημένος από την προσπάθειά μου. Αλλά υπάρχει ένα όμως μέσα μου για το κατά πόσον είναι πετυχημένη η αρχιτεκτονική του μορφή. ΄Εχω την εντύπωση ότι καλά ξεκίνησα με τη μίμηση ενός τύμβου.  Όμως μετά; Παρ΄ότι επεδίωξα τη γνώμη των  ειδημόνων συναδέλφων αρχιτεκτόνων (γνώμη που ήθελα όχι απλά αντικειμενική, αλλά  αυστηρή) δεν είχα ανταπόκριση (μέχρι τα τώρα).  Μόνο ένας νεώτερος αρχιτέκτων που εργάζεται στην Αμφίπολη μου είπε ότι η πρότασή μου τον εμπνέει για σχετική λύση και σε δικό του θέμα.

  Από την άποψη του κοινού: ΄Ηδη έχει αναφερθεί πριν η γνώμη των στρατιωτικών μαικήνων μου ότι είναι «κόσμημα», φυσικά αφού το έργο προκάλεσε τον ενθουσιασμό τους.  Ωστόσο ικανοποιούμαι που υπάρχουν και γνώμες μη ειδικών, έστω  αρνητικές : α) ΄Ενας καλλιεργημένος Χημικός Ελληνογάλλος χαρακτήρισε το έργο «άκομψο».  β)  Ενώ άλλος μάλλον Τριπολίτης μου μετέφεραν ότι είπε «όλα καλά, μα τι την ήθελε αυτήν την πόρτα!» (εννοούσε την μυκηναϊκή). Κρίμα, που όσο νάναι την είχα καμάρι μου!»

Τέλος ο κ. Πετρονώτης πρόσθεσε ότι αναμένει τα εγκαίνια με την ελπίδα μήπως είναι απαρχή μιας νέας ελπιδοφόρας περιόδου και εξέφρασε τον διακαή του πόθο να είναι έναυσμα στο να βρεθούν χορηγοί για την ολοκλήρωση του έργου. Ελπίζει δε τουλάχιστον να βρεθεί κάποιος ή κάποιοι ώστε    να εξοφληθεί χρέος για πραγματοποιηθείσες εργασίες τριών συμπατριωτών μας  4.100, 2.500 και 1.200 ευρώ καταβαλομένων των ποσών στους δικαιούχους. (Το χρέος αυτό το έχει βάρος στην ψυχή του που λόγω οικονομικής αδυναμίας  δεν μπορεί  ο ίδιος να τους εξοφλήσει και ντρέπεται που ταλαιπωρεί αυτούς τους καλούς συνεργάτες του). 

Έφη Καστραντά

Video: 

ArcadiaPortal.gr Ένα διφυές μνημειακό έργο για τους ήρωες Πεσόντες Αρκάδες


5 Σχόλια

Ξεχασατε τους στρατιωτες.αυτοι εκαναν τα παντα εκει.τους εσκισαν στην κυριολεξια.και με βροχη και με κρυο ηταν εκει .περνοντας για το χωριο μας τους βλεπαμε εκει καθε μερα πρωι απογευμα μαζι με το διοικητη τους,ΝΤΡΟΠΗ να τα ξεχναμε τα δικα μας παιδια

Ο κος πετρωνοτης ειναι δυνατό να μη γνωρίζει τη συνεισφορα της περιφερειας????? Δεν το ενημερωσε ο κος καπερώνης????

To κυριότερο. Επειδή είναι εντός Στρατοπέδου, ελεύθερη πρόσβαση για τους ιδιώτες θα υπάρχει; Μπορεί κάποιος να μας πληροφορήσει;

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.