Πελοποννήσιοι: Εξ αίματος συγγένεια, ιδιοκτησία, καχυποψία και γουρνοπούλα

Πελοποννήσιοι: Εξ αίματος συγγένεια, ιδιοκτησία, καχυποψία και γουρνοπούλα

Μάιος 03, 2016 - 17:20
14 σχόλια

Μικρές ιστορίες για Πελοποννησίους: Το ελληνικό κράτος είναι δημιούργημά τους

Της Φένιας Ρουγκούνη * 

Κάνοντας λόγο συχνά για τα σοβαρά ή τα ευτράπελα του νεοελληνικού κράτους και με δεδομένο ότι το κράτος αυτό είναι εν πολλοίς δημιούργημα Πελοποννησίων, αξίζει πιστεύω να διερευνηθούν κάποιες πτυχές του ψυχισμού των ανθρώπων αυτών, μιας και έχουμε αφήσει στα χέρια τους τις τύχες μας τόσα χρόνια τώρα. Αν γειτνιάσεις με οικογένεια Πελοποννησίων, γρήγορα αντιλαμβάνεσαι τη σπουδαιότητα που αποδίδουν στην εξ αίματος συγγένεια. Ο κόσμος τους χωρίζεται στα δύο: Εμείς, οι εξ αίματος, οι εκλεκτοί, και οι άλλοι, οι ξένοι, οι περιττοί.  

Μια ανατριχιαστική παροιμία που άκουσα πριν χρόνια σε χωριό του νομού Ηλείας δίνει το στίγμα με ακρίβεια: «Μπήκε ο χάρος μες στο σπίτι, και όλοι δείξανε τη νύφη». Η νύφη, ξένη αιματολογικά προς την οικογένεια του γαμπρού, είναι αλλότριον  είδος, περιττό και αναλώσιμο, και άρα ανέτως την χαρίζουμε στον Χάρο για παρέα. Εμείς, οι όμαιμοι, νά ‘μαστε  καλά. 

Αν κάποια στιγμή, αφηρημένα και χαλαρά, σε περίοδο διακοπών για παράδειγμα, τύχει να ρωτήσεις την παρέα σου αφελώς «Τι μέρα είναι σήμερα;», ακαριαία ο λουόμενος Πελοποννήσιος από πλάι θα ακουστεί «Γιατί ρωτάς;» Μια σύγχυση αρχίζει και πλανάται στον αέρα. Ένα ερώτημα  τετριμμένο και αθώο για τον Μακεδόνα, πηγή δεινών για τον Πελοποννήσιο. Γι’ αυτόν, κάθε ερώτημα και ένας γρίφος. Άραγε, τι συνωμοσία εξυφαίνεται εις βάρος του;  Ποια ίντριγκα στήνεται εν αγνοία του την ώρα που δήθεν ανέμελα ένα ερώτημα εμφανίζεται; Σ’ αυτό το κοφτό «γιατί ρωτάς;» συμπυκνώνεται όλη η πεμπτουσία της πελοποννησιακής καχυποψίας. Ακόμα και αν το ζητούμενο είναι ανεξάρτητο της βούλησής μας, ακόμα κι όταν η απάντηση είναι μία, μοναδική και δεδομένη, ένας σωστός Πελοποννήσιος δεν θα σταθεί στο προφανές. Θα ψάξει για το κρυμμένο και  το ανομολόγητο. Δεν χρειάζεται να μελετήσει Σαίξπηρ, δεν χρειάζεται να ξέρει τον καημό του Άμλετ για το «φαίνεσθαι» και το «είναι», αυτός έχει τα δικά του ανεξερεύνητα και σκοτεινά «γιατί» να ξεδιαλύνει. 

Και μία ακλόνητη βεβαιότητα: Το «φαίνεσθαι» ποτέ δεν ζευγαρώνει με το «είναι». Ο Πελοποννήσιος έχει μια τρέλα με τα ακίνητα. Πιστεύω πως αν του βάλεις το δίλημμα «τη ζωή σου ή το κτήμα στην Κάτω Παναγιά», θα διαλέξει το κτήμα. Εδώ πολύ διαφωτιστικός μάς είναι ο Θουκυδίδης. Γράφει ο Θουκυδίδης στην ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου πως, στην πλειονότητά τους, οι Πελοποννήσιοι στρατιώτες, με εξαίρεση τους Σπαρτιάτες, καλλιεργούσαν οι ίδιοι τα κτήματά τους, και συνεπώς δεν μπορούσαν να απομακρύνονται από τη γη τους για πολύ χρόνο. Οι άνδρες αυτοί θα διακινδύνευαν ευκολότερα τη ζωή τους, παρά την περιουσία τους, «επειδή φοβόντουσαν μήπως η περιουσία τους χαθεί  πριν από τη ζωή τους». Αυτό το σχόλιο, «επειδή φοβόντουσαν μήπως η περιουσία τους χαθεί πριν από τη ζωή τους»,  φώτισε ένα θέμα που με βασάνιζε χρόνια. Ενώ εγώ μονίμως ονειρεύομαι ταξίδια και λαχεία που κερδίζουν και σε πάνε σε άλλα μέρη μαγικά, ή οργανώνω με το νου μου ρευστοποιήσεις ακινήτων, υπαρκτών και ανυπάρκτων χάριν ευζωίας, οι εκ Πελοποννήσου καταγόμενοι, φίλοι και συγγενείς, νυχθημερόν ονειρεύονται ανακαινίσεις σπιτιών, συντηρήσεις πατρογονικών και αγορές ευκαιριών. Γιατί άραγε κάποιος να προτιμά να υφίσταται λογιών λογιών στερήσεις επί χρόνια για να κρατήσει ορθό και ανέπαφο ένα ακίνητο στην Κάτω Παναγιά; Μα γιατί, όπως μάς λέει ο μέγας Θουκυδίδης, «φοβόντουσαν μήπως η περιουσία τους χαθεί πριν από τη ζωή τους». Τι αξίζει η ζωή χωρίς την περιουσία; Μια τέτοια αντίληψη που μεταφέρεται στη συλλογική μνήμη από τον 5ο π.Χ. αιώνα δεν παλεύεται με τίποτε. Ας το δεχτούμε κι ας προχωρήσουμε. 

Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά, η έμφαση στην εξ αίματος συγγένεια, η καχυποψία και η λατρεία προς την ακίνητη περιουσία δεν είναι εξ ορισμού μειονεκτήματα. Μπορούν να αποβούν ιδιαιτέρως επωφελή, ανάλογα με τις περιστάσεις. Η εξ αίματος συγγένεια, ως οδηγός συμπεριφοράς που οδηγεί στην αλληλεγγύη, έστω και στοχευμένα μόνον εντός της οικογένειας, δεν είναι συλλήβδην κατακριτέος. Είναι πολλάκις ωφέλιμος και επαινετός, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων. Οι Μυστικές Υπηρεσίες σίγουρα χρειάζονται στελέχη που να λειτουργούν με καχυποψία, γιατί αλλιώς θα διαλύονταν. Συνεπώς, ένας Πελοποννήσιος θα ήταν ιδιαίτερα επιτυχής επιλογή για απασχόληση στις υπηρεσίες αυτές. 

Μια σύζυγος ενός καλού Πελοποννησίου δεν θα μείνει ποτέ ανέστια, θα έχει σίγουρα στέγη και τροφή, και οπωσδήποτε λάδι προγονικό. Κάπως σαν να ζούσε στη παλιά Σοβιετία. Παρ’ όλο που, παραδοσιακά, ο πληθυσμός της Πελοποννήσου πολιτικά φαίνεται να είναι φιλοδεξιός στην πλειονότητά του, στο επίπεδο των υλικών επιλογών  του καθημερινού βίου είναι ιδιαίτερα λιτός και αυστηρός, τείνοντας προς το μοντέλο του σοβιετικού ανθρώπου του τέως υπαρκτού σοσιαλισμού. Το περιττό θεωρείται ύβρις. Αν οι Πελοποννήσιοι δεν είχαν τέτοια λατρεία στην ιδιοκτησία, θα γινόντουσαν οι καλύτεροι κομμουνιστές. Και οι καλύτεροι χριστιανοί ενδεχομένως. 

Το μόνο αδύνατο σημείο τους όσον αφορά τα υλικά αγαθά είναι η γουρουνοπούλα. Εκεί δεν γίνονται εκπτώσεις. Μπρος στην τραγανιστή, μπισκοτένια της πετσούλα, υποχωρεί κάθε αυστηρότητα, κάθε λιτότητα, κάθε εγκράτεια. Ο σωστός  Πελοποννήσιος, και ιδαιτέρως ο ένδοξος Αρκάς, ψάλλει γονατιστός ωδή στη γουρουνοπούλα την πυρόξανθη, και ανυπεράσπιστος αφήνεται στη γλύκα της. Ίσως είναι η μοναδική στιγμή που δεν ρωτά «γιατί». Καλό και ευλογημένο Πάσχα σε όλους μας, εντός και εκτός Πελοποννήσου. 

* Η Φένια Ρουγκούνη έχει σπουδάσει αγγλική λογοτεχνία, νομικά και μάνατζμεντ. Σήμερα εργάζεται στον Συνήγορο του Πολίτη.

(Πηγή: mignatiou.com)


14 Σχόλια

Πολλά μας τα λέει η κυρία Φένια. Και για τους πελοποννήσιους και για το νεοελληνικό κράτος απτο οποίο τρώει ψωμάκι.

Κα Ρουγκούνη η γουρνοπούλα ΔΕΝ αποτελεί έθιμο των Αρκάδων.Επειδή δε, είσθε μάλλον εμποτισμένη με τα Βρετανικά ήθη θα σας θυμίσω λίγο τον Σαίξπηρ ο οποίος ασφαλώς δεν αναφερόταν στους...λεβέντες Αγγλους.ΟΙ δειλοί πεθαίνουν πολλές φορές πριν τον θάνατό τους.Οι γεναίοι μόνο μιά φορά.Εκτιμώ πως θα κάνατε νύφη στη Πελοπόννησο και σας...έδωσαν στον χάρο με αυτά που λέτε ! Ανήκετε προφανώς στην κατηγορία των cowards του Σαίξπηρ και σας άφησε. ΤΙΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΛΕΤΕ ΚΥΡΙΑ ΜΟΥ ! Αμφισνητείτε την Ελληνική ιστορία και την Λενεντιά των Πελοποννησίων; Πηγα.ινετε στον θολομένο ουρανό του Λονδίνου Σας παει !

ΕΎΓΕ!!! Εξαιρετικό άρθρο!!! Οι θιγόμενοι καλύτερα ας προβληματιστούν για την εξέλιξη και την αλλαγή τους. Η διεύρυνση του νου και η ανοιχτομυαλιά οδηγούν προς την ισορροπία της κοινωνίας. Παρεμπιπτόντως, η αλήθεια είναι οτι δεν αποδέχεστε κανέναν άνθρωπο αξιόλογο στον τόπο σας πέρα από τους ντόπιους Λες και οι υπόλοιποι είναι εξωγήινοι!! Αυτή η συμπεριφορά δεν λέγεται ανθρωπιά και πατριωτισμός προς τους άλλους Έλληνες αλλά ακραίος τοπικισμός και φανατισμός....

Eζησα πολλά χρονια στη Βόρεια Ελλάδα δεν έχω διακρίνει κάποια ιδιαίτερη διαφορα μεταξύ Πελοποννήσιων και υπολοιπων Ελλήνων, ειδικά δε το Πελοποννήσιος είναι πολύ άκυρος προσδιορισμός, δεν παρατήρησα ποτε ομοιότητα τέτοια που να με χαρακτηρίζει πελοποννήσιο, ίσως σε πιο τοπικό επίπεδο να είχε ένα νόημα το άρθρο, τώρα είναι κακό humour. θα πρέπει h αρθρογράφος να προβληματιστεί για την ανάγκη της να εξηγήσει την πολιτική συμπεριφορά των Ελλήνων και όχι μονο των πελοποννήσιων μέσα από πολιτικά συστήματα τα οποια δεν είναι Ελληνικά, δεν είναι διαχρονικά και μάλλον είναι η αιτια των προβλημάτων μας

Τι ωραία είναι "η διεύρυνση του νου και η ανοιχτομυαλιά" όταν την απαιτούμε από τους άλλους και όταν την ζητάμε εκ του ασφαλούς. Βολεμένοι , στην καρεκλίτσα του δημοσίου, ή από τας Ευρώπας.

Οταν πρωτοπήγα φοιτητής το 1978 στην Θεσσαλονίκη (την επέλεξα παροτι περνούσα Αθήνα) μου έκανε εντύπωση η μεγάλη προκατάληψη έναντι των νοτίων.Εβλεπα τους μεγάλους σύγχρονους δρόμους ,τα εργοστάσια κλπ και αυτοι ,παρσυρμένοι απο τους ντόπιους λαικιστές πολιτικούς, να διαμαρτύρονται οτι όλα τα λεφτα πέφτουν στην νότια Ελλάδα. Οταν τους έφερα και είδαν οτι για να πάμε απο την Καλαμάτα στην Αθήνα θέλαμε 7,5 ώρες (απο τον Κολοσούρτη) κατάλαβαν.

Όποιος λοιπόν δεν είναι βολεμένος ή δεν είναι σε κάποια καρεκλίτσα του Δημοσίου, ή δεν έχει συμμετάσχει στο πανηγύρι του Ελληνικού συστήματος, ας κάνει την αλλαγή και τη διαφορά...

Το άρθρο είναι καλό, είτε μας αρέσει είτε όχι. Και, παρόλο που περιέχει γενικεύσεις και προσεγγίζει το θέμα επιφανειακά, περιγράφει πραγματικές πολιτισμικές ποιότητες και υπαρκτές νοοτροπίες. Και μεις οι Πελοποννήσιοι, το ξέρουμε καλά ότι έτσι είναι. Απλά, μας τσούζει λιγάκι να το διαβάζουμε σε γραπτά κείμενα... Το λυπηρό είναι ότι όσοι θίχτηκαν, αντί να αντιτάξουν επιχειρήματα, προτίμησαν να μειώσουν το κύρος της αρθρογράφου. Μικρότητα λέγεται αυτό. Και, όχι, η μικρότητα δεν είναι πελοποννησιακή συνήθεια.

Χαριτωμένο κείμενο, γεμάτο γενικεύσεις. Ικανό να σε κάνει να χαμογελάσεις. Μέχρι εκεί όμως. Κείμενο με τέτοιες γενικεύσεις δεν χρειάζεται να το αντικρούσεις όσο αφορά την εγκυρότητά του όμως. Δεν διεκδικεί κάτι τέτοιο εξάλλου. Εκτός και αν πιστέψουμε ότι από τα χρόνια του Θουκυδίδη μέχρι σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένες συμπεριφορές που μένουν αναλλοίωτες. Ούτε ο συγγραφέας του κειμένου δεν το πιστεύω. Να καταλαβαίνουμε και τα χιουμοριστικά κείμενα κάποια στιγμή, έτσι;

κ. Ραγκούνη, οι απανταχού Πελοποννήσιοι ευχαριστούμε για το δημασίευμά σας, επειδή μας δόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε για μας από ανθρωπους που γνωρίζουν, όπως εσεις. Γνωρίζετε ομάδα ανθρώπων που έχει μόνο ελαττώματα? Διδαχτήκατε ιστορία? Δε μας είπατε πού σπουδάσατε, ή είσθε Αγγλοπεφωτισμένη? Γνωρίζετε τον Γάλλο Λακαριέ ή τον Ισπανό Πέδρο Ολάγια. Και το arcadianw σας κάνει. Πίστευα ότι οι σπουδασμένοι, σαν και σας

Πίστευα ότι οι σπουδασμένοι σαν και σας διαθέτουν φινέτσα και αισθητήριο στο να διακρίνουν άλλα τινά στους ανθρώπους, αλλά η εικόνα με τη γουρουνοπούλα αγγίζει το ζωώδες και γυφτέ των Πελο πονησίων!!! Κάποιο σύμπλεγμα κουβαλάτε. Δεν μπορεί να μας βλέπετε στενοκέφαλους σαν πέτρα, έλεος... Λυπάμαι για την επιφανειακή σας κριτική. Μην περνάτε τον Ισθμό. Είμαστε αγράμματοι, βλάχοι και ύποπτα υποχθόνιοι. Πάντως δεν φιλοδοξούμε να γίνουμε ούτε Κουμμουνιστες, ούτε καλοί Χριστιανοί. Αυτά τα αφήνουμε σε σας, δηλ. την αντίληψη του δικαίου και την υψηλή νόηση.

Από το άρθρ φαίνεται ξεκάθαρα αυτό που λέμε προγονοπληξία και όχι σεβασμός στο Θουκιδίδη και τους προγόνους.Παρ όλο που τους τιμούμε μη ξεχνάμε ότι με του εμφύλιους πολέμους τους και τις σκοτεινές τους φιλοσοφικες-θεοσοφικές απόψεις σε πολλές περιπτώσεις καταδικάζονται και επαινούνται μονο από τους σημερινούς νεοεποχίτες.

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.